Ο ανυπότακτος αρχηγός των Ογκλάλα, Κόκκινο Σύννεφο

Ο αδάμαστος αρχηγός των Ογκλάλα Λακότα αψήφησε τη στρατιωτική υπεροχή των λευκών ευρωπαίων αποίκων του Νέου Κόσμου και τα όπλα τους που ξερνούσαν φωτιά, μετρώντας την πρώτη νίκη των γηγενών της Δύσης στον μακροχρόνιο πόλεμο κατά των ΗΠΑ. Την πρώτη και τελευταία φυσικά. Το Κόκκινο Σύννεφο (Άλικο Σύννεφο, σωστότερα) πήρε το όνομά του από έναν ασυνήθιστο σχηματισμό πορφυρόχρωμων σύννεφων που είχαν κατακλύσει τον ορίζοντα κατά τη στιγμή της γέννησής του, λες και οι ουρανοί προφήτευαν τι έμελλε να επακολουθήσει. Ο περήφανος αρχηγός των Ογκλάλα Λακότα της ευρύτερης φυλής των ινδιάνων Σιου κατάφερε να κάμψει την αλαζονεία των λευκών Δυτικών για την πολεμική τους ανωτερότητα, αφήνοντας βαθιά τη σφραγίδα του στον εδαφικό πόλεμο που κήρυξε ο αποικιοκράτης στον αυτόχθονα Αμερικανό. Τα συναπαντήματά του με τις δυνάμεις της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ θα τον έστεφαν πρίγκιπα της ινδιάνικης αντίστασης στον επεκτατισμό του λευκού, κάνοντας υποδειγματικό ανταρτοπόλεμο στις δυνάμεις των ΗΠΑ. Γέννημα-θρέμμα της Νεμπράσκα, αντιστάθηκε αγέρωχα στην ανάπτυξη λευκών οικισμών στη Μοντάνα και οδήγησε για δύο χρόνια τους γενναίους του σε αυτό που θα έμενε γνωστό ως «Πόλεμος του Κόκκινου Σύννεφου» (1866-1868), την άρνησή του δηλαδή να επιτρέψει στον λευκό να πατήσει Μοντάνα και Γουαϊόμινγκ. Όταν πέθανε στη Νότια Ντακότα το 1909, το όνομά του ήταν πια συνώνυμο της ινδιάνικης ψυχής και του ευγενούς αγώνα των τοπικών φυλών να κρατήσουν τα ιερά εδάφη τους απάτητα από το πόδι του αδηφάγου ξένου. Η εμφατική του νίκη ως ο μόνος ινδιάνος της Δύσης που νίκησε ποτέ σε μάχη με τον λευκό θα τον έχριζε ως τον πιο ικανό στρατηγό των ινδιάνων αλλά και τον πιο ανηλεή ταυτοχρόνως, καθώς η γενναιότητά του ξεπερνιόταν ίσως μόνο από την παροιμιώδη σκληρότητά του. Όταν η αξίνα του λευκού θα χτυπούσε φλέβα χρυσού κοντά στα βοσκοτόπια των Λακότα και οι χρυσοθήρες θα κατέφταναν μαζικά στα εδάφη τους, το Κόκκινο Σύννεφο θα κήρυσσε τον ανένδοτο στα φρούρια του αμερικανικού στρατού, εκδιώκοντάς τον τελικά από τα ιερά χώματά του! Αν και το τέλος θα τον έφερνε τελικά να οδηγήσει τον λαό του στον καταυλισμό που του έστησε ο λευκός αποικιοκράτης, επιλέγοντας την ειρήνη από τον δρόμο του μάταιου και αυτοκτονικού πολέμου. Μετά τον αδάμαστο αρχηγό των Απάτσι, Τζερόνιμο, τον τελευταίο αρχηγό των Σιου, Τρελό Άλογο, και τον περήφανο φύλαρχο των Λακότα, Καθιστό Ταύρο, ας δούμε τα χρονικά του μεγάλου των Ογκλάλα…

Πρώτα χρόνια

Ο Μαϊπίγια Λούτα γεννιέται το 1822 στα βορειοκεντρικά της σημερινής Νεμπράσκα παίρνοντας όπως είπαμε το λακότα όνομά του από τα αιματοβαμμένα σύννεφα που μαζεύτηκαν πάνω από τον ινδιάνικο καταυλισμό κατά τη στιγμή της γέννησής του. Η μητέρα του ανήκε στους Ογκλάλα Σιου και ο πατέρας του ήταν αρχηγός μιας από τις εφτά μεγάλες φυλές των Λακότα. Όταν θα τον χάσει ο Μαϊπίγια πριν κλείσει καλά καλά τα 5 χρόνια ζωής, θα τον υιοθετήσει ο θείος της μητέρας του, κατά το ινδιάνικο έθιμο, που ήταν ο φύλαρχος των Ογκλάλα Σιου. Από πολύ μικρός θα διακριθεί ως ικανότατος κυνηγός και πολεμιστής των Λακότα, καθώς οι μάχες με τις γειτονικές φυλές ήταν συχνότατες. Τα ηγετικά του χαρίσματα θα φανούν μάλιστα στη σειρά των μαχών με τους Κρόου. Σύντομα θα χάσει και τη μητέρα του, κι έτσι ο θείος του θα λειτουργήσει πια ως ολόπλευρος μέντοράς του, μαθαίνοντάς του να παίρνει ψύχραιμες αποφάσεις με σοφία και καλούς υπολογισμούς. Η γέννηση του μεγάλου αρχηγού των Λακότα θα φαινόταν ευθύς αμέσως…

Ο Πόλεμος του Κόκκινου Σύννεφου

Το Κόκκινο Σύννεφο θα διαδραματίσει από την πρώτη στιγμή που θα αναλάβει τα ηνία των Ογκλάλα Λακότα σημαίνοντα ρόλο στην οργάνωση του ινδιάνικου αντάρτικου κατά του αδηφάγου λευκού επεκτατισμού στα εδάφη τους. Πότε έγινε ακριβώς αρχηγός δεν το ξέρουμε, ξέρουμε όμως με βεβαιότητα ότι παρά τις διαφορές των ινδιάνικων φυλών και τα διαφορετικά συμφέροντά τους, η φήμη του είχε τόσο εξαπλωθεί στον ομοσπονδιακό στρατό που οι ΗΠΑ τον θεωρούσαν αρχηγό όλων των Σιου! Έχοντας συνεννοηθεί με τους Σεγιέν στα βόρεια και τους γειτονικούς Αραπάχο του Γουαϊόμινγκ, συνάπτοντας σύμφωνα φιλίας ακόμα και με τις αντιμαχόμενες φυλές των Σιου, το Κόκκινο Σύννεφο αρνήθηκε να υπογράψει τις συμφωνίες της ντροπής που του προσέφερε η αμερικανική κυβέρνηση. Στην τελευταία τους μάλιστα ειρηνική συνάντηση στο Οχυρό Λαραμί του αμερικανικού στρατού στο Γουαϊόμινγκ το 1866, το εξοργισμένο Κόκκινο Σύννεφο έφυγε αηδιασμένο από τις διαπραγματεύσεις, αφήνοντας σύξυλους τους εκπροσώπους των ΗΠΑ. Αυτή θα ήταν η τελευταία φιλική συνάντηση. Το Φορτ Λαραμί είχε φτιαχτεί πάνω στην παρακαμπτήρια οδό που είχε ανοίξει η αμερικανική κυβέρνηση για να φτάνουν γρηγορότερα τα καραβάνια των χρυσοθήρων στο Όρεγκον και τα πλούσια σε κοιτάσματα χρυσού εδάφη της σημερινής Μοντάνα. Το 1866 η αμερικανική κυβέρνηση άρχισε να χτίζει σειρά από νέα οχυρά κατά μήκος του μονοπατιού, παρά τη ρητή συμφωνία με τους ινδιάνους ήδη από το 1851 (Συνθήκη του Οχυρού Λαραμί) που αναγνώριζε ότι η τεράστια έκταση ανάμεσα στον ποταμό Αρκάνσας και τα Βραχώδη Όρη ήταν ιερά χώματα των Σεγιέν και των Αραπάχο. Μέσα σε λίγα χρόνια τα χλωμά πρόσωπα πλημμύρισαν τα αναγνωρισμένα ιδιοκτησιακά εδάφη των Σιου και τίποτα δεν μπορούσε προφανώς να ανακόψει τη λευκή επέλαση. Οι τοπικές φυλές των ινδιάνων είχαν αποδεχθεί μάλιστα το νέο ντροπιαστικό σύμφωνο του 1861 που μείωνε σημαντικά τα εδάφη τους, καθώς το μόνο που ήθελαν ήταν να ζήσουν ειρηνικά. Με το Κόκκινο Σύννεφο στο τιμόνι των Λακότα όμως αυτό θα άλλαζε άρδην, καθώς δεν αποδέχτηκε τη νέα πρόκληση των ΗΠΑ να χτίσουν οχυρωμένους οικισμούς στην καρδιά των εδαφών του. Εξοργισμένος από τη διχαλωτή γλώσσα του λευκού και έχοντας ήδη τη συναίνεση Σιου, Σεγιέν και Αραπάχο, θέλησε να διώξει τους λευκούς στρατιώτες από το Φρούριο Φιλ Κίρνι. Η αμερικανική κυβέρνηση απάντησε στην πρόκληση του φύλαρχου στέλνοντας ενισχύσεις και το σκηνικό της μάχης είχε στηθεί. Αν και οι Αμερικανοί θα έβλεπαν για πρώτη φορά πόσο δυνατοί ήταν οι αυτόχθονες «πρωτόγονοι» αντίπαλοί τους. Στις 21 Δεκεμβρίου 1866, ένα απόσπασμα 80 στρατιωτών έβαλε να εξαλείψει το «ινδιάνικο πρόβλημα», όπως χαρακτηριζόταν στα επίσημα κυβερνητικά έγγραφα. Στο διάβα τους συνάντησαν όμως περισσότερους από 1.000 ινδιάνους μαχητές που τους κατέσφαξαν στη μάχη που θα έμενε γνωστή ως Σφαγή Φέτερμαν, από τον λοχαγό του αποσπάσματος Γουίλιαμ Φέτερμαν. Ως δόλωμα μάλιστα για να βγουν στο κατόπι των ινδιάνων οι στρατιώτες των ΗΠΑ λειτούργησε κανείς άλλος από το Τρελό Άλογο. Το Κόκκινο Σύννεφο και οι περισσότεροι από 2.000 άντρες του ενωμένου ινδιάνικου μετώπου έβαλλαν κατά των λευκών φρουρίων στην περιοχή για το μεγαλύτερο μέρος των δύο επόμενων ετών, προκαλώντας εκτεταμένες φθορές στα οχυρά και αφήνοντας μεγάλο αριθμό νεκρών στρατιωτών. Κυβερνητική επιτροπή που συστήθηκε μάλιστα το 1867 για να διερευνήσει τις συνθήκες που επικρατούσαν στην περιοχή γνωμοδότησε ότι ήταν η λευκή καταπάτηση των ινδιάνικων περιοχών και ο ανταγωνισμός των χρυσοθήρων που είχαν προκαλέσει τη μήνη των αυτοχθόνων, καλώντας σε πλήρη απόσυρση των ομοσπονδιακών δυνάμεων από τα εδάφη των Λακότα, των Σεγιέν και των Αραπάχο. Μέχρι την άνοιξη του 1868, το Κόκκινο Άλογο είχε καταφέρει να εκδιώξει τη λευκή παρουσία από την περιοχή και τα εγκαταλειμμένα οχυρά αποδείκνυαν την εμφατική του νίκη. Ακόμα και το μονοπάτι προς το Όρεγκον είχε εγκαταλειφθεί, καθώς κανείς δεν ήταν ασφαλής στην περιοχή των ερυθρόδερμων. Η αμερικανική κυβέρνηση ξαπέστειλε τον μεγάλο στρατηγό της Οδυσσέα Γκραντ να επιβλέψει την οριστική απόσυρση των λευκών από τα ινδιάνικα εδάφη, την ίδια στιγμή που πρότεινε νέο σύμφωνο ειρήνης (Συνθήκη του Οχυρού Λαραμί το 1868), στο οποίο αποδεχόταν πλήρως τον όρο του Κόκκινου Σύννεφου για πλήρη απομάκρυνση από τα εδάφη των Λακότα. Αργότερα την ίδια χρονιά, ο μεγάλος αρχηγός των Ογκλάλα απέρριψε τους κυβερνητικούς χειρισμούς για να μεταφερθούν οι ινδιάνοι του σε καταυλισμό…

Σύμβολο του αγώνα για εδαφική ακεραιότητα και τελευταία χρόνια

Απολαμβάνοντας την καθολική πια αναγνώριση από όλες τις φυλές της περιοχής, το Κόκκινο Σύννεφο επέστρεψε στις καθημερινές του δραστηριότητες, αν και ήταν σαφές πως πλέον μαινόταν ένας ακήρυχτος διπλωματικός πόλεμος για να εκδιωχθούν οι ινδιάνοι από τα πατρώα εδάφη τους. Κι έτσι το 1870 το Κόκκινο Σύννεφο φόρεσε τα ρούχα του Δυτικού και ταξίδεψε στην Ουάσιγκτον για να προωθήσει τα δικαιώματα των γηγενών Αμερικανών. Αφού έγινε δεκτός με τιμές στον Λευκό Οίκο και όργωσε κατόπιν τη Νέα Υόρκη, μάγεψε τον λευκό με την αναπάντεχη ευγλωττία και τα διπλωματικά του χαρίσματα, αν και τίποτα δεν θα έφτανε για να αποτρέψει την απληστία του λευκού και να ανακόψει τον πυρετό του χρυσού. Με το που βρέθηκε λίγο αργότερα χρυσός στην περιοχή, οι Σιου έπαιρναν τον δρόμο της ξενιτιάς από τα ιερά χώματά τους. Σύμβολο της ινδιάνικης αντίστασης στον λευκό αποικιοκράτη, το Κόκκινο Σύννεφο έθαψε το τόμαχοκ του δικού του πολέμου αφήνοντας χώρο σε άλλους γενναίους φύλαρχους να αναδειχτούν στη μάχη κατά των ΗΠΑ. Ονόματα όπως ο Καθιστός Ταύρος και το Τρελό Άλογο, αφού πήραν τις ευλογίες του, ρίχτηκαν στον άνισο αγώνα με τον λευκό. Δεν είναι γνωστό γιατί κράτησε μακριά τη φυλή του από τον ολομέτωπο ινδιάνικο πόλεμο του 1876-1877 (Μεγάλος Πόλεμος των Σιου) αλλά και αργότερα, το 1874, κατά των δυνάμεων του διαβόητου Κάστερ, αφήνοντας μόνους Καθιστό Ταύρο και Τρελό Άλογο να μάχονται για την ακεραιότητα των εδαφών τους. Έχει πάντως υποστηριχτεί ότι αυτός ο πολεμοχαρής και μπαρουτοκαπνισμένος φύλαρχος συνειδητοποίησε κάποια στιγμή το μάταιο του ένοπλου αγώνα κατά του λευκού και θέλησε να διατηρήσει τα κεκτημένα του διά της διπλωματικής οδού. Κι αν κρίνουμε από το αποτέλεσμα, είχε αναμφίβολα δίκιο. Το 1875 βρέθηκε και πάλι στην Ουάσιγκτον ως εκπρόσωπος του Ινδιάνικου Έθνους και αξίωσε από τον πρόεδρο πια Γκραντ να τιμήσει τους όρους του συμφώνου ειρήνης. Βλέποντας τη ζωή του Δυτικού από πρώτο χέρι, κατάλαβε πως μόνο με την ειρήνη θα μπορούσε να επιβιώσει ο λαός του. Το Κόκκινο Σύννεφο οδήγησε για τελευταία φορά τη φυλή του ως αρχηγός στην πορεία της στον κυβερνητικό καταυλισμό της Νότιας Ντακότα στα τέλη της δεκαετίας του 1870 και μόλις εγκαταστάθηκαν στο νέο τους σπίτι, αποσύρθηκε από τα ηγετικά του καθήκοντα. Όπως είπε τραγικά, το μόνο που είχε καταφέρει στη ζωή του ήταν να ηγηθεί μιας αναπόδραστης πορείας από την απόλυτη ελευθερία των ιερών χωμάτων στον περιορισμό της ζωής στους κυβερνητικούς καταυλισμούς. Καταβεβλημένος πια, έκανε μια τελευταία κίνηση για να ανοιχτούν οι ινδιάνοι του στον πολιτισμό που τους είχε κατακτήσει: ασπάστηκε το 1884 τον χριστιανισμό. Αν και ποτέ δεν σταμάτησε να εργάζεται για την προώθηση των συμφερόντων της φυλής του και την καλυτέρευση των τραγικών συνθηκών της ζωής τους. Κι έτσι το 1897 θα ξαναπάρει τον μακρύ δρόμο για την Ουάσιγκτον ζητώντας αξιοπρεπείς συνθήκες για τους Ογκλάλα της Νότιας Ντακότα, αν και πλέον η διαπραγματευτική μάχη ήταν χαμένη με τους ινδιάνους παροπλισμένους και με το κεφάλι σκυμμένο. Η ειρηνική του στρατηγική τον έκανε πάντως να επιβιώσει όλων των μεγάλων ινδιάνων αρχηγών. Το Κόκκινο Σύννεφο άφησε την τελευταία του πνοή στις 10 Δεκεμβρίου 1909, σε ηλικία 88 ετών. Πριν κλείσει τα μάτια του, γύρισε και είπε στον λαό του: «Μας έδωσαν πολλές υποσχέσεις, περισσότερες απ’ όσες μπορώ να θυμηθώ. Αν και δεν τήρησαν παρά μόνο μία: μας υποσχέθηκαν πως θα κλέψουν τη γη μας, και το έκαναν». Οι ΗΠΑ τον τίμησαν κοτσάροντας τη μορφή του σε γραμματόσημο… Δείτε όλα τα πρόσωπα που φιλοξενούνται στη στήλη «Πορτραίτα» του newsbeast.gr