Κατά τη διάρκεια της εισήγησής του στο Υπουργικό Συμβούλιο ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε ότι οι εθνικές εκλογές θα διεξαχθούν τελικά στις 21 Μαΐου, ανήμερα της εορτής των Ισαποστόλων, Κωνσταντίνου και Ελένης. Με την οριστικοποίηση στησίματος της κάλπης, αυτομάτως ξετυλίγεται μπροστά μας ένας οδικός χάρτης με κρίσιμες ημερομηνίες που θα πρέπει να έχουμε κατά νου, τόσο πριν όσο και μετά τις εκλογές, καθώς ένα από τα πλέον πιθανά σενάρια είναι να διεξαχθεί πολύ σύντομα και δεύτερη εκλογική αναμέτρηση.
Καταρχάς την Μεγάλη Τετάρτη 12 Απριλίου, δηλαδή τη μεθεπόμενη εβδομάδα, θα κλείσει η Βουλή για τις γιορτές του Πάσχα. Δεν θα ξανανοίξει όμως στις 24 Απριλίου, όπως υπολογιζόταν, αλλά στα τέλη Μαΐου, όπως θα δούμε παρακάτω, υπό νέα σύνθεση αυτή τη φορά.
Κατά πάσα πιθανότητα τη Δευτέρα 24 Απριλίου ο πρωθυπουργός θα επισκεφθεί την Πρόεδρο της Δημοκρατίας στο γραφείο της, προκειμένου να την ενημερώσει επίσημα για την πρόθεσή του να διεξαχθούν πρόωρες εκλογές στις 21 Μαΐου, επικαλούμενος θέμα μείζονος εθνικής σημασίας. Αυτομάτως η κ. Κατερίνα Σακελλαροπούλου ανακοινώνει τη διάλυση της Βουλής υπό την παρούσα σύνθεσή της. Επί της ουσίας δηλαδή, ενεργοποιείται το άρθρο 41 παράγραφος 2 του Συντάγματος που αναφέρει πως «ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διαλύει τη Bουλή με πρόταση της Kυβέρνησης που έχει λάβει ψήφο εμπιστοσύνης, για ανανέωση της λαϊκής εντολής προκειμένου να αντιμετωπιστεί εθνικό θέμα εξαιρετικής σημασίας».
Οπότε επισήμως η έναρξη της προεκλογικής περιόδου προσδιορίζεται για την Τρίτη 25 Απριλίου. Την επόμενη μέρα, Τετάρτη 26 Απριλίου, ο κ. Μάκης Βορίδης αναμένεται να παραχωρήσει ως είθισται τη θέση του σε υπηρεσιακό υπουργό Εσωτερικών, που θα αναλάβει να περατώσει την εκλογική διαδικασία.
Την ίδια ώρα τα κόμματα θα οριστικοποιούν τα ψηφοδέλτιά τους αφού μέχρι την Παρασκευή 28 Απριλίου κάθε κόμμα θα πρέπει να έχει επιδώσει στον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου το όνομα και το έμβλημά του που θα χρησιμοποιηθεί στα ψηφοδέλτια, τα οποία εν συνεχεία αναρτώνται στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Εσωτερικών.
Για πρώτη φορά στην Ιστορία τα κόμματα θα λάβουν ένα username και ένα password για να εισέλθουν στην ηλεκτρονική πύλη δήλωσης υποψηφιοτήτων. Σε αυτή, κάθε κόμμα (ή συνασπισμός συνεργαζόμενων κομμάτων) θα καταθέσει τους συνδυασμούς του σε όλη την επικράτεια. Ακολούθως κάθε υποψήφιος βουλευτής μέσω της πύλης υποψηφιοτήτων θα πρέπει να επικυρώσει τη δική του δήλωση υποψηφιότητας, χρησιμοποιώντας τους κωδικούς Taxisnet.
Η κρίσιμη απόφαση του Αρείου Πάγου
Εντός του επόμενου τριημέρου το Α1 τμήμα του Αρείου Πάγου θα ανακηρύξει σε δημόσια συνεδρίαση τους εκλογικούς συνδυασμούς. Η Τρίτη 2 Μαΐου θεωρείται μια πολύ σημαντική ημερομηνία που εκ των πραγμάτων θα επηρεάσει τις πολιτικές εξελίξεις, καθώς το συγκεκριμένο τμήμα του Αρείου Πάγου θα αποφασίσει εάν τα κόμματα που θα έχουν θέσει υποψηφιότητα πληρούν τις προϋποθέσεις του νόμου ώστε να συμμετάσχουν κανονικά ή όχι.
Επί της ουσίας περιμένουμε να μάθουμε την τύχη του Εθνικού Κόμματος «Έλληνες» που έχει ιδρύσει ο πρωτόδικα καταδικασμένος για διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης πρώην βουλευτής της Χρυσής Αυγής, Ηλίας Κασιδιάρης. Κατ’ εφαρμογή του νόμου 5019/2023 θα αποφασιστεί από τα μέλη του Αρείου Πάγου εάν η δράση του κόμματος εξυπηρετεί ή όχι την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος. Εάν κριθεί ότι η πραγματική ηγεσία του κόμματος είναι διαφορετική από τη δηλωθείσα, τότε θα αποκλειστεί η συμμετοχή του από τις εκλογές.
Το Σάββατο 6 Μαΐου θα είναι σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία η τελευταία ημέρα που μπορούν να δημοσιοποιούνται δημοσκοπήσεις εκλογικού ενδιαφέροντος. Εμμέσως πάντως σφυγμομετρήσεις της κοινής γνώμης αναφορικά με το κόμμα που δηλώνουν ότι θα ψηφίσουν στις επικείμενες εκλογές μπορεί να δούμε και στις εφημερίδες της Κυριακής 7 Μαΐου. Κι’ αυτό γιατί τα κυριακάτικα φύλλα τυπώνονται από την προηγούμενη μέρα και σε πολλά περίπτερα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης πωλούνται ήδη από το βράδυ του Σαββάτου.
Την Παρασκευή 19 Μαΐου ολοκληρώνονται οι προεκλογικές συγκεντρώσεις των κομμάτων. Είθισται να κλείνουν με την κεντρική ομιλία του προέδρου του πρώτου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος στην Αθήνα, εν προκειμένω του Κυριάκου Μητσοτάκη και μια ημέρα πριν να πραγματοποιεί στην πρωτεύουσα την κεντρική ομιλία του ο επικεφαλής του δεύτερου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος, εν προκειμένου ο Αλέξης Τσίπρας.
Την Κυριακή 21 Μαΐου θα διεξαχθούν οι εκλογές, με τα εκλογικά κέντρα να δέχονται τους ψηφοφόρους από τις 07:00 το πρωί έως τις 19:00 το απόγευμα. Με το κλείσιμο της κάλπης θα ανακοινωθεί από τα τηλεοπτικά κανάλια το αποτέλεσμα του exit poll, ενώ στις 20:00 θα έχουμε την πρώτη επίσημη εκτίμηση του τελικού αποτελέσματος από το υπουργείο Εσωτερικών. Μια ώρα αργότερα, στις 21:00 θα γνωρίζουμε πάνω από το 80% των επίσημων αποτελεσμάτων της επικράτειας οι διαδικασίες θα είναι τόσο γρήγορες αυτή τη φορά, που στις 23:30 με 24:00 θα έχουμε και τα αποτελέσματα όσον αφορά τη σταυροδοσία των υποψηφίων.
Οι διερευνητικές εντολές
Όλα δείχνουν ότι με το σύστημα της απλής αναλογικής που θα εφαρμοστεί δεν θα υπάρχει αυτοδύναμη κυβέρνηση, οπότε το επόμενο πρωί, Δευτέρα 22 Μαΐου, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα καλέσει τον αρχηγό του πρώτου κόμματος προκειμένου να του δώσει την διερευνητική εντολή σχηματισμού κυβέρνησης.
Σύμφωνα με το άρθρο 37 του Συντάγματος που ορίζει τη διαδικασία, «αν κανένα κόμμα δεν διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει στον αρχηγό του πρώτου κόμματος εντολή να διερευνήσει εάν μπορεί να σχηματίσει κυβέρνηση με ένα ή περισσότερα από τα υπόλοιπα κόμματα που μπαίνουν στη Βουλή. Έχει 3 μέρες προθεσμία ο αρχηγός του πρώτου κόμματος να κρατήσει τη διερευνητική εντολή (μπορεί όμως και να την κρατήσει λιγότερες ημέρες ή να την επιστρέψει κατευθείαν ώστε να επιταχυνθεί η διαδικασία). Αν δεν καταφέρει να τα βρει με τους υπόλοιπους ο αρχηγός του 1ου κόμματος, δίνεται η διερευνητική εντολή στον αρχηγό του 2ου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος και εάν δεν τελεσφορήσει και αυτή, η εντολή δίνεται στον αρχηγό του 3ου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος.
Με πιθανό το σενάριο να μην εξαντληθούν και τα τρία τριήμερα που δίνει το Σύνταγμα, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου το αργότερο έως το Σάββατο 27 Μαΐου θα καλέσει όλους τους πολιτικούς αρχηγούς των κοινοβουλευτικών κομμάτων ώστε να διαβουλευτεί μαζί τους και να εξετάσει το ενδεχόμενο σχηματισμού μιας κυβέρνησης που θα έχει την εμπιστοσύνη της Βουλής ή τη δυνατότητα σχηματισμού κυβέρνησης απ’ όλα τα κόμματα για τη διενέργεια εκλογών (σ.σ. η διαδικασία αυτή μπορεί να γίνει και τηλεφωνικά). Επειδή όμως θεωρείται σίγουρο ότι τα κόμματα δεν θα τα βρουν μεταξύ τους βάσει των δημόσιων δηλώσεων που έχουν γίνει έως σήμερα από τους πολιτικούς αρχηγούς, θα επιβεβαιωθεί απλώς η αδυναμία σχηματισμού μιας τέτοιας κυβέρνησης και τότε η κ. Σακελλαροπούλου θα προχωρήσει στην επόμενη κίνηση.
Οι νέες κάλπες
Θα αποδεχθεί την παραίτηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και την Κυριακή 28 Μαΐου θα αναθέσει τον σχηματισμό υπηρεσιακής κυβέρνησης (όσο γίνεται ευρύτερης αποδοχής), για τη διενέργεια νέων εκλογών, σε έναν από τους επικεφαλής των τριών ανωτάτων δικαστηρίων της χώρας: Είτε στην Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας Ευαγγελία Νίκα, είτε στην Πρόεδρο του Αρείου Πάγου Μαρία Γεωργίου, είτε στον πρόεδρο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, Ιωάννη Σαρμά. Σε ποιον από τους τρεις; Αυτό ανήκει στη διακριτική ευχέρεια της κ. Σακελλαροπούλου. Δεν συνυπολογίζεται ούτε ο χρόνος εισόδου στο δικαστικό σώμα (δηλαδή το ποιος είναι αρχαιότερος) ούτε με τον χρόνο ανάληψης των καθηκόντων τους στο ανώτατο δικαστικό αξίωμα. Επικρατέστερος για υπηρεσιακός πρωθυπουργός εμφανίζεται ο κ. Σαρμάς που πάντως είναι και ο αρχαιότερος εκ των τριών.
Έτσι, τη Δευτέρα 29 Μαΐου αναμένεται να ορκιστεί η υπηρεσιακή κυβέρνηση και την Τρίτη 30 Μαΐου να πραγματοποιηθεί η ορκωμοσία των νέων βουλευτών που θα έχουν προκύψει. Την ίδια ημέρα θα αναδειχθεί και ο νέος πρόεδρος της Βουλής με τους αντιπροέδρους του Σώματος.
Η υπηρεσιακή κυβέρνηση δεν θα εμφανιστεί στη Βουλή για να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης. Εξαιτίας της ειδικής αποστολής που θα έχει λάβει εκ του Συντάγματος, να οδηγήσει δηλαδή τη χώρα σε νέες εκλογές, θα υποβάλλει στην κ. Σακελλαροπούλου διάταγμα προς υπογραφή, που θα προβλέπει την άμεση διάλυση της Βουλής την Τετάρτη 31 Μαΐου και την διενέργεια νέων εκλογών κατά πάσα πιθανότητα για την Κυριακή 2 Ιουλίου. Στο μεσοδιάστημα θα πραγματοποιηθούν κανονικά οι πανελλαδικές εξετάσεις για την εισαγωγή των μαθητών της Γ΄ λυκείου στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, όπως έχει προγραμματιστεί.
Τη Δευτέρα 3 Ιουλίου, την επόμενη μέρα δηλαδή μετά τις δεύτερες εκλογές που θα έχουν γίνει με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα δώσει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στο πρώτο κόμμα, σε περίπτωση που αυτό θα έχει αυτοδυναμία. Αν δεν έχει αυτοδυναμία, ξεκινάμε και πάλι το… γαϊτανάκι των διερευνητικών εντολών. Σε περίπτωση που και πάλι δεν τα βρουν τα κόμματα μεταξύ τους, θα έχουμε εκ νέου υπηρεσιακή κυβέρνηση και τρίτες εκλογές, αλλά αυτό φαντάζει ακόμη πολύ μακρινό.
Εκλογές 2023: Πού ψηφίζω – Μάθε σε ποιο εκλογικό κέντρο πρέπει να πας
