«Ο Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν διέταξε ρωσικά στρατεύματα στην Ουκρανία, αλλά κατέστησε σαφές ότι ο πραγματικός στόχος του υπερβαίνει τον γείτονά του και αφορά την “αυτοκρατορία του ψεύδους” της Αμερικής και απείλησε “με συνέπειες που δεν έχετε αντιμετωπίσει ποτέ στην ιστορία σας” για “οποιονδήποτε προσπαθεί να παρέμβει στα σχέδιά μας”».
Γράφει ο Ρότζερ Κοέν, πολιτικός αναλυτής για ζητήματα εξωτερικής πολιτικής για τους New York Times: «Σε άλλη μία περιπετειώδη ομιλία γεμάτη με πυρετώδη ιστορικά παράπονα και κατηγορίες για μια αδυσώπητη δυτική συνωμοσία εναντίον της χώρας του, ο κ. Πούτιν υπενθύμισε στον κόσμο την Πέμπτη 24/2 ότι η Ρωσία “παραμένει ένα από τα πιο ισχυρά πυρηνικά κράτη” με “ένα ορισμένο πλεονέκτημα σε πολλά αιχμής όπλα”».
Στην πραγματικότητα, η ομιλία του κ. Πούτιν, που είχε σκοπό να δικαιολογήσει την εισβολή, φαινόταν να πλησιάζει στην απειλή πυρηνικού πολέμου περισσότερο από οποιαδήποτε δήλωση ενός παγκόσμιου ηγέτη τις τελευταίες δεκαετίες. Ο άμεσος σκοπός του ήταν προφανής: να αποτρέψει οποιαδήποτε πιθανή στρατιωτική κίνηση της Δύσης ξεκαθαρίζοντας ότι δεν θα δίσταζε να κλιμακώσει.
Δεδομένου του πυρηνικού οπλοστασίου της Ρωσίας, είπε, «δεν πρέπει να υπάρχει αμφιβολία ότι οποιοσδήποτε πιθανός επιτιθέμενος θα αντιμετωπίσει ήττα και δυσοίωνες συνέπειες εάν επιτεθεί άμεσα στη χώρα μας». Και πρόσθεσε: «Έχουν ληφθεί όλες οι απαραίτητες αποφάσεις σχετικά με αυτό».
Το νέο στάδιο που εισήλθε η Ευρώπη
Και συνεχίζει ο Κοέν: «Η μετακίνηση του κ. Πούτιν στην Ουκρανία και η πυρηνική απειλή του έχουν πλέον καταρρίψει τις έννοιες της Ευρώπης για την ασφάλεια και το τεκμήριο της ειρήνης με την οποία έχει ζήσει η γηραιά ήπειρος για αρκετές γενιές. Το μεταπολεμικό ευρωπαϊκό εγχείρημα, που παρήγαγε τόση σταθερότητα και ευημερία, έχει εισέλθει σε ένα νέο, αβέβαιο και συγκρουσιακό στάδιο.
Εν όψει της εισβολής του κ. Πούτιν στην Ουκρανία, ένα τρένο δυτικών ηγετών έκανε παρέλαση στη Μόσχα για να προσπαθήσει να πείσει τον κ. Πούτιν να μην προχωρήσει. Οι Αμερικανοί προσέφεραν ουσιαστικά την επιστροφή στον έλεγχο των όπλων. Ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν της Γαλλίας ήταν έτοιμος να αναζητήσει μια νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας, εάν ο κ. Πούτιν ήταν δυσαρεστημένος με την παλιά.
Η ειλικρινής, ίσως αφελής, πεποίθηση του κ. Μακρόν και του καγκελαρίου Όλαφ Σολτς της Γερμανίας στη δυνατότητα να φέρουν τον κ. Πούτιν στη λογική υποδηλώνει το χάσμα μεταξύ των κόσμων που κατοικούν. Ο Ρώσος ηγέτης δεν ενδιαφερόταν να κάνει μία μικρή χαρακιά στην τάξη ασφαλείας της Ευρώπης, αλλά μάλλον να πάρει ένα αμβλύ μαχαίρι για να χαράξει, σε στυλ Ψυχρού Πολέμου, τι είναι δικό μου και τι είναι δικό σας.
Η Ευρώπη ανακάλυψε ξανά την ευάλωτη θέση της. Ο κ. Μακρόν είπε την Πέμπτη ότι ο κ. Πούτιν είχε «αποφασίσει να επιφέρει τη σοβαρότερη παραβίαση της ειρήνης και της σταθερότητας στην Ευρώπη μας εδώ και δεκαετίες». Για τους Ουκρανούς, είπε: «Η ελευθερία τους είναι δική μας ελευθερία».
Αλλά καμία ευρωπαϊκή χώρα, ούτε οι Ηνωμένες Πολιτείες για αυτό το θέμα, δεν θα θέσουν σε κίνδυνο ζωές στην πρώτη γραμμή του μετώπου για αυτήν την ελευθερία. Το ερώτημα, λοιπόν, είναι πώς μπορούν να χαράξουν μία κόκκινη γραμμή για τον Πούτιν».
Ο στρατός ως όπλο προώθησης των πολιτικών στόχων
Ο αρθρογράφος των Times αναφέρει ότι: «Μετά τον σύντομο πόλεμό του στη Γεωργία το 2008, την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, την ενορχήστρωσή του το 2014 της στρατιωτικής σύγκρουσης στην ανατολική Ουκρανία που δημιούργησε δύο αποσχισμένες περιοχές και τη στρατιωτική του επέμβαση στη Συρία το 2015, ο κ. Πούτιν έχει καταλήξει ξεκάθαρα στο συμπέρασμα ότι η Ρωσία είναι σε ετοιμότητα να χρησιμοποιήσει τις ένοπλες δυνάμεις της για να προωθήσει τους στρατηγικούς της στόχους θα μείνει αναπάντητη από τις Ηνωμένες Πολιτείες ή τους Ευρωπαίους συμμάχους τους.
“Η Ρωσία θέλει την ανασφάλεια στην Ευρώπη γιατί η δύναμη είναι το ατού της”, δήλωσε ο Μισέλ Ντούκλος, πρώην Γάλλος πρεσβευτής. “Δεν ήθελαν ποτέ μια νέα τάξη ασφαλείας, όποιες κι αν ήταν οι ευρωπαϊκές αυταπάτες. Ο Πούτιν αποφάσισε πριν από λίγο καιρό ότι η αντιπαράθεση με τη Δύση ήταν η καλύτερη επιλογή του”.
Ο Στίβεν Γουόλτ, καθηγητής διεθνών υποθέσεων στη Σχολή Κένεντι του Χάρβαρντ, είπε ότι η συζήτηση για πυρηνική σύγκρουση ήταν “ανησυχητική”. “Αλλά δυσκολεύομαι να πιστέψω ότι οποιοσδήποτε παγκόσμιος ηγέτης, συμπεριλαμβανομένου του κ. Πούτιν, θα σκεφτόταν σοβαρά τη χρήση πυρηνικών όπλων σε οποιοδήποτε από τα σενάρια που έχουμε εδώ, για τον απλό λόγο ότι κατανοούν τις συνέπειες”, είπε.
Ωστόσο, η ιστορία έχει δείξει ότι οι ευρωπαϊκοί πόλεμοι στους οποίους εμπλέκεται μια μεγάλη παγκόσμια δύναμη μπορούν να ξεφύγουν από τον έλεγχο. Ένας μακρύς σε διάρκεια πόλεμος στην Ουκρανία θα μπορούσε τελικά να έχει αντίκτυπο στην Πολωνία, την Ουγγαρία ή τη Σλοβακία.
Ο κίνδυνος για τις χώρες της Βαλτικής και η κυβέρνηση μαριονέτα του Κιέβου
«Η Κεντρική Ευρώπη και οι Βαλτικές χώρες, ουσιαστικά η πρώτη γραμμή του ΝΑΤΟ κατά της Ρωσίας, θα ζήσουν με μια αίσθηση αξιόπιστης απειλής για κάποιο χρονικό διάστημα. Ένα δυσοίωνο σενάριο —μακρινό αλλά λιγότερο από ό,τι πριν από την εισβολή— είναι ότι ο κ. Πούτιν, ο οποίος ζήτησε από το ΝΑΤΟ να αποσυρθεί από τις πρώην ελεγχόμενες από τη Σοβιετική κυριαρχία χώρες στη στάση του πριν από τη διεύρυνση το 1997, θα στρέψει τελικά την προσοχή του στη Λιθουανία και την Εσθονία και τη Λετονία, τα μικρά κράτη της Βαλτικής που αποτελούν πλέον την πρώτη γραμμή των χωρών του ΝΑΤΟ.
Ο κ. Ντούκλος πρότεινε ότι ο στόχος του κ. Πούτιν μπορεί κάλλιστα να είναι να εγκαταστήσει μια ρωσική κυβέρνηση-μαριονέτα στο Κίεβο και ότι, αν πετύχει, “θα θέλει το ίδιο πράγμα στις χώρες της Βαλτικής”», αναφέρει ο Κοέν στο άρθρο του.
Και οι τρεις χώρες, υποταγμένες στη σοβιετική αυτοκρατορία μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, εντάχθηκαν στο ΝΑΤΟ το 2004. Ο Πρόεδρος Μπάιντεν έχει ορκιστεί ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους θα υπερασπιστούν κάθε ίντσα του εδάφους του ΝΑΤΟ, πράγμα που σημαίνει ότι ακόμη και μια ρωσική επίθεση στη μικροσκοπική Εσθονία θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια πυρκαγιά.
Αμέσως μετά τη ρωσική εισβολή, τα τρία κράτη της Βαλτικής και η Πολωνία ενεργοποίησαν το Άρθρο 4 της ιδρυτικής συνθήκης της συμμαχίας, το οποίο επιτρέπει στα μέλη να πραγματοποιούν διαβουλεύσεις όταν αισθάνονται ότι απειλείται η εδαφική τους ακεραιότητα. Ως αποτέλεσμα, το ΝΑΤΟ συνεδρίασε σε έκτακτη συνεδρίαση.
Οι φόβοι αυτών των εθνών ήταν ένα ξεκάθαρο σημάδι του πώς η ρωσική εισβολή ανέτρεψε την ευρωπαϊκή ασφάλεια και τις ευρωπαϊκές υποθέσεις με τρόπους που φαίνεται βέβαιο ότι θα διαρκέσουν».
Που έγκειται η οργή του Ρώσου προέδρου
Όπως αναφέρει ο αρθρογράφος των Times: «Ο σταθερά αυξανόμενος θυμός του κ. Πούτιν τις τελευταίες δύο δεκαετίες επικεντρώθηκε στη θεωρούμενη ταπείνωση της Ρωσίας από τη Δύση μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης πριν από 31 χρόνια και στην επακόλουθη επέκταση του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά για να προστατεύσει χώρες όπως η Πολωνία που υπέφεραν κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου υπό την ολοκληρωτική κυριαρχία της Μόσχας.
Αλλά ο Ρώσος ηγέτης έχει προφανώς εξελίξει την οργή του σε μια καταναλωτική κοσμοθεωρία της αμερικανικής ανομίας. Τι θα σημαίνει αυτό σε στρατιωτικούς όρους τα επόμενα χρόνια μένει να φανεί.
“Σχεδόν παντού, σε πολλές περιοχές του κόσμου όπου οι Ηνωμένες Πολιτείες έφεραν τον νόμο και την τάξη τους, αυτό δημιούργησε αιματηρές, αθεράπευτες πληγές και την κατάρα της διεθνούς τρομοκρατίας και εξτρεμισμού”, είπε ο κ. Πούτιν.
Και συνέχισε: “Ως εκ τούτου, μπορεί κανείς να πει με σιγουριά ότι ολόκληρο το λεγόμενο δυτικό μπλοκ που σχηματίζεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες κατ’ εικόνα και ομοίωση είναι, στο σύνολό του, η ίδια αυτοκρατορία του ψέματος”.
Ο κ. Πούτιν φαινόταν να αγνοεί το γεγονός ότι η χορογραφία της ρωσικής εισβολής ήταν μια ασυνήθιστη, αν και προβλέψιμη, διπλή ομιλία.
Περιλαμβάνει αβάσιμες κατηγορίες για «εξευτελισμό και γενοκτονία» που διέπραξε το «καθεστώς του Κιέβου». Ρωσική αναγνώριση της ανεξαρτησίας των αυτονομιστικών περιοχών του Ντόνετσκ και του Λουχάνσκ, ώστε αυτές οι «λαϊκές δημοκρατίες» να μπορούν να ζητήσουν βοήθεια από τη «Ρωσία». και τον ισχυρισμό ότι επομένως η Ρωσία ήταν εντός των δικαιωμάτων της, σύμφωνα με τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, για να ανταποκριθεί σε αίτημα για βοήθεια με την αποστολή στρατευμάτων «για την αποστρατιωτικοποίηση και την αποναζιστική απομάκρυνση της Ουκρανίας».
Τελικά, ο κ. Πούτιν φαίνεται ότι δεν δίστασε να διατάξει τη Ρωσία να εισέλθει στην Ουκρανία. Κατηγόρησε τις αρχές στο Κίεβο -όλοι νεοναζί σφετεριστές, κατά την άποψή του- ότι φιλοδοξούν να αποκτήσουν πυρηνικά όπλα για μια αναπόφευκτη «αναμέτρηση» με τη Ρωσία.
Φαινόταν να έχει ξεχάσει ότι η Ουκρανία είχε κάποτε ένα τεράστιο πυρηνικό οπλοστάσιο προτού το εγκαταλείψει το 1994 βάσει μιας συμφωνίας γνωστής ως Μνημόνιο της Βουδαπέστης. Η Ρωσία ήταν μία από τις χώρες που υπέγραψαν τη συμφωνία, υποσχόμενη σε αντάλλαγμα ότι δεν θα χρησιμοποιούσε ποτέ βία ή απειλές κατά της Ουκρανίας και ότι θα σεβόταν την κυριαρχία και τα υπάρχοντα σύνορά της».
