Επτά διαφορετικούς φακέλους υψίστης εθνικής σημασίας έχει κλειδωμένους στο καλά φυλασσόμενο γραφείο του ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού, αντιναύαρχος Στυλιανός Πετράκης, τους οποίος επεξεργάζεται σχεδόν σε καθημερινή βάση με τους συνεργάτες του τις τελευταίες ημέρες, ενώ το περιεχόμενό τους γνωρίζουν επίσης ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας στρατηγός Κωνσταντίνος Φλώρος, καθώς επίσης σε αδρές γραμμές ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος αλλά και ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
Γράφει ο Γεώργιος Σαρρής
Πρόκειται για τις επτά διαφορετικές προτάσεις που έχουν καταθέσει οι πρεσβείες ισάριθμων χωρών σε συνεννόηση με τα δικά τους επιτελεία εθνικής άμυνας, για το νέο σημαντικότατο εξοπλιστικό πρόγραμμα που ετοιμάζεται να υλοποιήσει η χώρα μας και θα αλλάξει τις ισορροπίες στο Αιγαίο δια θαλάσσης, καθώς εκσυγχρονίζει πλήρως το στόλο μας.
Πάνω από 5 δισ. ευρώ το κόστος
Μετά τη συμφωνία αγοράς 18 υπερσύγχρονων γαλλικών μαχητικών αεροσκαφών τύπου Rafale που αρχίζουν σταδιακά να έρχονται στην Ελλάδα απ’ αυτό το μήνα δημιουργώντας μια μεγάλη ομπρέλα προστασίας στον αέρα έναντι των τουρκικών προκλήσεων, αντίστοιχη ασπίδα επιθυμεί το ΓΕΕΘΑ να δημιουργήσει και στο Αιγαίο ανανεώνοντας τα πλοία του Πολεμικού Ναυτικού και προσθέτοντας νέα που παρέχουν ξεκάθαρα πολύ περισσότερες δυνατότητες από τα υπάρχοντα.
Στο πλαίσιο αυτό η κυβέρνηση έχει αποφασίσει να δαπανήσει το διόλου ευκαταφρόνητο ποσό των τουλάχιστον 5 δισεκατομμυρίων ευρώ προκειμένου να ναυπηγήσει τέσσερις νέες φρεγάτες, να προμηθευτεί δύο άλλες ως ενδιάμεση λύση μέχρι να παραλάβει τις καινούργιες και να αναβαθμίσει τις τέσσερις υπάρχουσες τύπου ΜΕΚΟ – HN200. Όσον αφορά τις τέσσερις τελευταίες που αναφέρουμε ότι θα αναβαθμιστούν, πρόκειται για τη Φ/Γ Ύδρα (F-452), τη Φ/Γ Σπέτσαι (F-453), τη Φ/Γ Ψαρά (F-454) και τη Φ/Γ Σαλαμίς (F-455) που συμμετέχουν συνεχώς σε εθνικές και διεθνείς αποστολές. Άπασες έχουν τη δυνατότητα ενδιαιτήσεως 220 ατόμων, έχουν μήκος 117 μέτρα, πλέουν με ταχύτητα έως και 30 κόμβους και δύναται να φέρουν ελικόπτερο στο επίστεγό τους. Πρόκειται για φρεγάτες που σχεδιάστηκαν στη Γερμανία και παραδόθηκαν στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1990. Αν και ο στόλος μας είναι πανθομολογουμένως εκπληκτικός για μια τόσο μικρή σε μέγεθος χώρα σαν τη δική μας, εν τούτοις υπολειπόμεθα σε σχέση με την γειτονική Τουρκία που αυξάνει σημαντικά τα τελευταία χρόνια το δικό της στόλο και γι’ αυτό θέλουμε τώρα να μειώσουμε δραστικά την ανισορροπία δυνάμεων.
Στα ελληνικά ναυπηγεία η κατασκευή των πλοίων
Στο πλαίσιο αυτό επιλέχθηκε πέραν του εκσυγχρονισμού των υπαρχόντων πλοίων μας και η αγορά τεσσάρων νέων φρεγατών. Στους επτά φακέλους που επεξεργάζονται οι επιτελείς του υπουργείου Εθνικής Άμυνας στη λεωφόρο Μεσογείων βρίσκονται αναλυτικά οι προσφορές που έχουν καταθέσει για την αγορά πολεμικών πλοίων από τα δικά τους ναυπηγεία οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Γαλλία, η Μεγάλη Βρετανία, η Γερμανία, η Ολλανδία, η Ισπανία και η Ιταλία. Πριν δούμε τις προτάσεις της κάθε χώρας θα πρέπει να τονίσουμε ότι η ελληνική πλευρά έχει θέσει ως προαπαιτούμενο για την συμφωνία, τη συμμετοχή στην κατασκευή των φρεγατών και των εγχώριων ναυπηγείων (οι περισσότερες εμπλεκόμενες χώρες επιθυμούν την συνδρομή των ναυπηγείων Ελευσίνας αλλά η κυβέρνηση επιθυμεί και τη συμμετοχή των ναυπηγείων Σκαραμαγκά που αναζητεί αυτό το διάστημα τον κατάλληλο επενδυτή) καθώς επίσης και τη συμμετοχή δικών μας κατασκευαστικών εταιρειών για τα επιμέρους τμήματα των οπλικών και ηλεκτρονικών συστημάτων που θα τοποθετηθούν. Ας δούμε τι μας προσφέρει κάθε χώρα αναλυτικά:
Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής: Μας προσφέρουν τις MMSC
Ήταν η τελευταία χώρα που κατέθεσε προσφορά αλλά οι γνωρίζοντες αναφέρουν ότι είναι από τις πιο σημαντικές. Στις 25 Μαΐου ο Αμερικανός πρέσβης Τζέφρι Πάιατ βρέθηκε στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας και συνάντησε με τον υπουργό Εθνικής Άμυνας Νίκο Παναγιωτόπουλο προκειμένου να του καταθέσει τον φάκελο υποψηφιότητας της Ουάσιγκτον για την κατασκευή των νέων φρεγατών, ο οποίος ξεπερνούσε τις 200 σελίδες! Όπως είχε γράψει εκείνη την ημέρα ο υψηλός επισκέπτης στον προσωπικό του λογαριασμό στο Twitter, «μαζί με τον Αμερικανό υποναύαρχο Φράνσις Μόρλεϊ (σ.σ. αναπληρωτής γραμματέας των Διεθνών Προγραμμάτων του αμερικανικού ναυτικού) παρουσιάσαμε την πρότασή μας για τις μελλοντικές φρεγάτες του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, μια συμφωνία σε κυβερνητικό επίπεδο με μακροπρόθεσμα οφέλη: εγχώρια παραγωγή, τόνωση της ελληνικής ναυπηγικής βιομηχανίας, δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και την πιο προηγμένη ναυτική ικανότητα».
Η πρόταση φέρεται ότι περιλαμβάνει τέσσερις φρεγάτες τύπου MMSC (Multi-Mission Surface Combatant) στην ελληνική τους έκδοση (Hellenic Future Frigate – HF2), εκ των οποίων οι τρεις θα ναυπηγηθούν στη χώρα μας. Κατά τους Αμερικανούς, η φρεγάτα HF2 φέρει αποδεδειγμένη αξιόπιστη τεχνολογία του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ, η οποία περιλαμβάνει το Σύστημα Διαχείρισης Μάχης, που προέρχεται από το σύστημα Aegis, ενισχυμένη προστασία από κυβερνο-επιθέσεις και αυτοματοποιημένα συστήματα ελέγχου μηχανοστασίου και πρόωσης. Ως ενδιάμεση λύση, μέχρι να κατασκευαστούν τα πλοία, προσφέρονται σύμφωνα με πληροφορίες τα τεράστια καταδρομικά κλάσης Ticonderoga, τα οποία έχουν δυνατότητα ενδιαιτήσεως 300 ατόμων, και φέρουν όπλα τα οποία δεν είναι ευρέως μέχρι σήμερα γνωστά στο ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό. Παράλληλα οι ΗΠΑ είναι διατεθειμένες να αναλάβουν και τον Εκσυγχρονισμό Μέσης Ζωής των τεσσάρων υπαρχόντων φρεγατών μας τύπου ΜΕΚΟ-200 ΗΝ. Πληροφορίες αναφέρουν ότι η πλήρως κοστολογημένη πρόταση θα κατατεθεί τον Νοέμβριο και ενδεχομένως να ξεπερνάει τα 5 δισεκατομμύρια ευρώ.
Γαλλία: Μας προσφέρει τις Belh@rra
Μετά το κλείσιμο της συμφωνίας με την ελληνική κυβέρνηση για την προμήθεια της μοίρας 18 υπερσύγχρονων μαχητικών αεροσκαφών τύπου Rafale, οι Γάλλοι επιθυμούν να μας πουλήσουν και τις πολυδιαφημισμένες φρεγάτες τους, τύπου Belh@rra. Μάλιστα για να δελεάσουν τους επιτελείς μας έναντι των ανταγωνιστών τους, οι εκπρόσωποι της εταιρείας Naval Group που κατασκευάζει τις συγκεκριμένες φρεγάτες, τονίζουν ότι τα πλοία τους υποστηρίζουν το πλήρως ψηφιακό ραντάρ Sea Fire, ενώ οι 32 πύραυλοι Aster και το σύστημα πληροφοριών Setis προσφέρουν απόλυτο έλεγχο έναντι οποιασδήποτε απειλής. Συν τοις άλλοις, οι τέσσερις φρεγάτες που θέλουν να πουλήσουν οι Γάλλοι στο Πολεμικό Ναυτικό, θα φέρουν επίσης ανθυποβρυχιακά συστήματα sonar Capltas και sonar γάστρας, ενώ επιταχύνουν και τις ημερομηνίες παράδοσης.
Οι εκπρόσωποι της γαλλικής αμυντικής βιομηχανίας εγγυόνται πλέον ότι η πρώτη φρεγάτα θα μπορεί να παραδοθεί στη χώρα μας αρχές του έτους 2025, δηλαδή δύο χρόνια νωρίτερα από τον αρχικό προγραμματισμό. Πως θα γίνει αυτό; Είναι διατεθειμένοι να μας δώσουν την ακριβώς ίδιου τύπου φρεγάτα που φτιάχνεται αυτό τον καιρό για το γαλλικό Πολεμικό Ναυτικό στη ναυπηγική μονάδα του Λοριάν. Εάν αποδεχθούμε την προσφορά τους, είναι διατεθειμένοι να μας δώσουν την πρώτη φρεγάτα αρχές του 2025, τη δεύτερη το 2027, την τρίτη το 2028 και την τέταρτη το 2029, με τα τρία τελευταία πλοία να κατασκευάζονται στα ναυπηγεία της χώρας μας.
Ως ενδιάμεση λύση, μέχρι να ναυπηγηθούν τα νέα πλοία μας προσφέρουν δύο φρεγάτες κλάσης Cassard, με τη μια εξ αυτών να έχει αυξημένες δυνατότητες ανθυποβρυχιακού πολέμου και τη δεύτερη για αεράμυνα περιοχής. Εννοείται πως η Nabal Group αποδέχεται επίσης και τον όρο που έχουμε θέσει για τον εκσυγχρονισμό των τεσσάρων υπαρχουσών φρεγατών μας τύπου ΜΕΚΟ στα ελληνικά ναυπηγεία με το συνολικό κόστος για όλα, να ανέρχεται σύμφωνα με πληροφορίες γύρω στα 4,5 με 5 δισεκατομμύρια ευρώ.
Μεγάλη Βρετανία: Μας προσφέρει τις Arrowhead 140
«Πρωινή συνάντηση εργασίας με την πρέσβη του Ηνωμένου Βασιλείου στην Αθήνα κα Κέιτ Σμιθ, η οποία μού επέδωσε υπόμνημα της βρετανικής πρότασης για πρόσκτηση τεσσάρων νέων Φ/Γ μαζί με ενδιάμεση λύση. Ο έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των ενδιαφερομένων επιφέρει πολύ ενδιαφέρουσες προτάσεις για αξιολόγηση» έγραφε στον προσωπικό του λογαριασμό στο Twitter ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος στις 31 Μαρτίου.
Οι Βρετανοί μας προσφέρουν τις νέες ευέλικτες φρεγάτες Arrowhead 140 (Type 31) που χρησιμοποιούν και οι ίδιοι. Η πρόταση της εταιρίας Babcock στηρίζεται απολύτως από την κυβέρνηση της Αγγλίας κι εκτός των Arrowhead 140 που έχουν μήκος 138,7 μέτρα και αναπτύσσουν ταχύτητα άνω των 28 κόμβων, περιέχει όπως απαιτούν οι όροι της συμφωνίας, την αναβάθμιση των φρεγατών του Πολεμικού Ναυτικού τύπου ΜΕΚΟ, κλάσης Ύδρα, αλλά και τη ναυπήγηση των νέων πλοίων στα ελληνικά ναυπηγεία. Ως πλοία ενδιάμεσης λύσης, προσφέρονται οι φρεγάτες Type 23 που χρησιμοποιεί επίσης το βρετανικό Βασιλικό Πολεμικό Ναυτικό. Είναι μεν μεγάλα σε ηλικία (από 18 έως 30 ετών), ωστόσο έχουν περάσει από προγράμματα εκσυγχρονισμού της μέσης ζωής τους.
Γερμανία: Μας προσφέρει τις MEKO 200 και MEKO 300
Αξιόλογη θεωρούν στο Πολεμικό Ναυτικό και την γερμανική πρόταση την οποία παρέδωσε ο πρέσβης της χώρας στην Αθήνα κ. Έρνστ Ράιχελ στα μέσα Απριλίου, συνοδευόμενος από στελέχη της πολεμικής βιομηχανίας ThyssenKrupp. Το Βερολίνο μας προσφέρει τις φρεγάτες ΜΕΚΟ 200 και ΜΕΚΟ 300, οι οποίες είναι διάδοχες των υπαρχουσών ΜΕΚΟ που έχουμε στο στόλο μας και έχουν αποδειχθεί αξιόπιστες. Ως ενδιάμεση λύση, μέχρι να κατασκευαστούν οι καινούργιες, μας προτείνουν να διαλέξουμε από έναν κατάλογο με παλαιότερες φρεγάτες και κορβέτες που διαθέτουν. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι οι Γερμανοί για να δελεάσουν τους επιτελείς υπόσχονται ευνοϊκούς όρους και για την ναυπήγηση δύο ακόμη υποβρυχίων 214 κλάσης «Παπανικολής» τα οποία θεωρούνται αυτή τη στιγμή τα καλύτερα στον κόσμο και αποδείχθηκαν υπερπολύτιμα κατά τη διάρκεια της ελληνοτουρκικής κρίσης του περασμένου καλοκαιριού αφού «αλώνιζαν» το Αιγαίο χωρίς να γίνονται αντιληπτά από τον εχθρό χάρις στην τεχνολογία που διαθέτουν. Συν τοις άλλοις, θα αναβαθμίσουν τις υπάρχουσες φρεγάτες ΜΕΚΟ 200 από τη μητρική εταιρεία, τοποθετώντας συστήματα όμοια με αυτά των ΜΕΚΟ 300.
Το συνολικό κόστος της γερμανικής πρότασης κυμαίνεται μεταξύ 4 και 6 δισεκατομμυρίων ευρώ, ανάλογα με τα πλοία που θα επιλέξει η χώρα μας.
Ολλανδία: Μας προσφέρει τις Sigma 11515
Η πρόταση των Κάτω Χωρών, που παραδόθηκε από τον πρέσβη της Ολλανδίας στην Αθήνα κ. Στέλλα Ρόνερ στα μέσα Απριλίου περιλαμβάνει τη ναυπήγηση τεσσάρων φρεγατών τύπου Sigma 11515 (με παράδοση της πρώτης 2,5 χρόνια μετά την ενδεχόμενη υπογραφή συμφωνίας) και ως ενδιάμεση λύση τη χορήγηση τεσσάρων άλλων φρεγατών τύπου «Μ» που θα προέρχονται οι δύο από το ολλανδικό Πολεμικό Ναυτικό και οι άλλες δύο από το βελγικό.
Αυτή τη στιγμή το ελληνικό ΠΝ διαθέτει δύο τύπους φρεγατών. Τις γερμανικές ΜΕΚΟ και τις ολλανδικές τύπου «S» οι οποίες είναι πολύ περισσότερες αριθμητικά και όλα αυτά τα χρόνια έχουν καταγράψει αμέτρητα μίλια στις θάλασσες. Ολλανδικές είναι οι φρεγάτες «Έλλη» (F-450), «Λήμνος» (F-451), «Αδρίας» (F-459), «Κανάρης» (F-464), «Ναβαρίνον» (F-461), Αιγαίον» (F-460), «Θεμιστοκλής» (F-465) και «Νικηφόρος Φωκάς» (F-466). Το μήκος τους είναι 130,5 μέτρα, έχουν τη δυνατότητα ενδιαίτησης 202 ατόμων και κινούνται με μέγιστη ταχύτητα 32 κόμβων.
Ισπανία: Μας προσφέρει τις F110
Τέσσερις νέες υπερσύγχρονες φρεγάτες F110 πολλαπλών ρόλων της εταιρείας Navantia μας προσφέρουν οι Ισπανοί, που αποτελούν επί της ουσίας την ευρωπαϊκή εκδοχή των φρεγατών Arleigh Burke. Είναι με άλλα λόγια ένα πλοίο με ισπανική σχεδίαση που φέρει αμερικανικά οπλικά συστήματα.
Ανήκει στην κατηγορία των «έξυπνων» πλοίων με προηγμένη τεχνολογία κάτι που σημαίνει ότι έχει χαμηλές απαιτήσεις επάνδρωσης. Μπορεί να πλέει ετοιμοπόλεμη με πλήρωμα 150 ατόμων και διαθέτει χώρους ενδιαίτησης άλλων 37 που μπορεί να είναι η ομάδα του ελικοπτέρου που θα φέρει το σκάφος, πεζοναύτες ή χειριστές για τα μη επανδρωμένα αυτόνομα οχήματα. Ενσωματώνει αισθητήρες και όπλα που λειτουργούν πάνω και κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας ενώ η ανίχνευσή τα καθίσταται δύσκολη από τα εχθρικά ραντάρ. Καλύπτει όλες τις αυστηρές απαιτήσεις ασφαλείας στον κυβερνοχώρο, προσαρμόζεται σε οποιαδήποτε μεταβαλλόμενη απειλή μέσα σε ελάχιστο χρόνο και θεωρείται «έξυπνο» σκαρί ακόμα και στη συντήρησή του. Ως ενδιάμεση λύση η ισπανική κυβέρνηση προτείνει την παραχώρηση στη χώρα μας δύο νέων φρεγατών τύπου Α3000, ενώ δηλώνει ότι όλα τα νέα πλοία είναι διατεθειμένη να τα κατασκευάσει σε ελληνικά ναυπηγεία.
Ιταλία: Μας προσφέρει τις FREMM
Εκπρόσωποι της εταιρίας Fincantieri & Leonardo παρέδωσαν στον υπουργό Εθνικής Άμυνας Νίκο Παπαγιωτόπουλο, στα μέσα Απριλίου, την ιταλική πρόταση που περιλαμβάνει την ναυπήγηση τεσσάρων φρεγατών πολλαπλού ρόλου τύπου FREMM που αποτελούν το «καμάρι» του Πολεμικού Ναυτικού της γειτονικής χώρας καθώς παρέχουν δυνατότητες τόσο ανθυποβρυχιακού πολέμου όσο και άμυνας περιοχής. Η σχεδίαση των FREMM θεωρείται ήδη αρκετά επιτυχημένη, καθώς αποτελεί και το πλοίο αναφοράς για τον νέο τύπο αμερικανικών φρεγατών ffgx.
Ως ενδιάμεση λύση προτείνονται δύο φρεγάτες τύπου Maestrale που είναι μεν παλαιότερες (έχουν ενταχθεί στον ιταλικό στόλο από το 1982 έως το 1985) αλλά έχουν εκσυγχρονιστεί. Πάντως ούτως ή άλλως η Αθήνα εντατικοποιεί τη συνεργασία με ιταλικές εταιρείες, αφού για παράδειγμα τα δέκα αεριωθούμενα που θα χρησιμοποιηθούν για την ανάδειξη της Καλαμάτας ως Διεθνές Κέντρο Αεροπορικής Εκπαίδευσης είναι τα M-346 της εταιρείας Fincantieri & Leonardo.
Η διαδικασία που θα ακολουθηθεί μέχρι την τελική επιλογή
Βάσει του σχεδιασμού που έχει γίνει, για να επιλεγεί η ανάδοχος χώρα που θα κατασκευάσει τις φρεγάτες θα ακολουθηθεί η εξής διαδικασία: Αρχικά θα αξιολογηθούν οι προτάσεις από την ηγεσία του Πολεμικού Ναυτικού, ήτοι από τον αρχηγός ΓΕΝ αντιναύαρχο Στυλιανός Πετράκης, τον υποναύαρχο Γεώργιο Καμπουράκη, τον αρχηγό Στόλου αντιναύαρχο Παναγιώτη Λυμπέρη, τον υπαρχηγό Στόλου υποναύαρχο Δημήτριο – Ελευθέριο Κατάρα, καθώς επίσης και μια σειρά επιτελών που γνωρίζουν καλά τα χαρακτηριστικά όλων των τύπων πολεμικών πλοίων. Η τελική αξιολόγηση με όλα τα υπέρ και τα κατά της κάθε πρότασης, θα παραδοθεί στον αρχηγό του ΓΕΕΘΑ, στρατηγό Κωνσταντίνο Φλώρο, κάτι που αναμένεται να γίνει σε περίπου τρεις εβδομάδες από τώρα.
Ο Α/ΓΕΕΘΑ με τη σειρά του θα την παραδώσει στο Μέγαρο Μαξίμου και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατόπιν ευρείας σύσκεψης (ενδεχομένως μέσω σύγκλησης του Κυβερνητικού Συμβουλίου Εξωτερικών και Άμυνας – ΚΥΣΕΑ) θα προβεί στην τελική επιλογή που αναμένεται εντός του Ιουλίου ή το πολύ μέχρι τα τέλη καλοκαιριού όπως αναφέρουν οι γνωρίζοντες. Όπως έχει τονίζει και ο υπουργός κ. Παναγιωτόπουλος απαντώντας σε κοινοβουλευτική ερώτηση, σχετικά με την διαδικασία αξιολόγησης των προτάσεων για τις φρεγάτες του ΠΝ, «σε κάθε περίπτωση, οι υποβληθείσες προτάσεις αξιολογούνται ως προς την πληρότητα, την επιτευξιμότητα και τον συνολικό απαιτούμενο χρόνο για την αποπεράτωση του έργου».
