Ήταν εξαρχής προφανές ότι επρόκειτο να είναι μία ακόμη μακρά νύχτα για την Ευρώπη: Οι ηγέτες των 27 κρατών- μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ξεκίνησαν να συνεδριάζουν νωρίς την Παρασκευή, η συζήτηση τράβηξε μέχρι το βράδυ και συνεχίστηκε μετά το δείπνο.

Γράφει η Βίκυ Σαμαρά

Οι τέσσερις καθαροί εισφορείς στον προϋπολογισμό της ΕΕ, δηλαδή η Αυστρία, η Ολλανδία, η Σουηδία και η Δανία, δεν δέχονται την πρόταση της Κομισιόν για το Ταμείο Ανάκαμψης, δηλαδή στην ουσία την πρόταση Μέρκελ- Μακρόν. Ο καγκελάριος της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτς, ο οποίος είχε χθες τριμερή με τη Γερμανίδα καγκελάριο και το Γάλλο Πρόεδρο, κατέστησε σαφές πως αυτό που ανησυχεί το μπλοκ των “σκληρών” είναι μήπως ο μηχανισμός αυτός καταστεί μόνιμος, δηλαδή μήπως εξελιχθεί σε αμοιβαιοποίηση των χρεών.

Για αυτό οι «σκληροί» ζητούν να διασφαλιστεί πως θα πρόκειται για μία μοναδική διαδικασία που δε θα επαναληφθεί, ενώ πιέζουν ώστε να αλλάξει η αναλογία επιχορηγήσεων- δανείων, με τα δεύτερα να αποτελούν μεγαλύτερο ποσοστό των 750 δισ ευρώ. Τα κράτη- μέλη αυτά που διαφωνούν θέτουν μάλιστα και το ερώτημα των προϋποθέσεων και όρων, ιδίως για τις απευθείας ενισχύσεις, καθώς και σε τι είδους πρότζεκτ θα αξιοποιηθούν αυτές. Όπως είπε ο Κουρτς, οι σκληροί δεν θα δεχθούν καμία χρηματοδότηση χωρίς υποχρέωση μεταρρυθμίσεων. Ζήτησε επίσης η χρηματοδότηση να συνδεθεί με το κράτος δικαίου, κάτι που δεν δέχονται για προφανείς λόγους Ουγγαρία και Πολωνία.

Ηγέτης των σκληρών εμφανίζεται η Ολλανδία, η οποία ζητά κάθε χώρα να μπορεί να απορρίπτει, με βέτο, τα σχέδια μεταρρυθμίσεων που θα παρουσιάσουν τα κράτη μέλη τα οποία θα λάβουν οικονομική στήριξη μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης. Κάτι φυσικά που θα καθιστούσε δέσμιες της κυβερνήσεις ιδίως του νότου στα εσωτερικά πολιτικά παιχνίδια του βορρά. Για αυτό και ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε ήρθε σε σφοδρή σύγκρουση στη Σύνοδο με τον Ολλανδό ομόλογο του Μαρκ Ρούτε. Ο Κόντε ξεκαθάρισε πως η πρόταση Ρούτε είναι μη συμβατή με τις ευρωπαϊκές συνθήκες και μη εφαρμόσιμη σε πολιτικό επίπεδο.

Και η Ελλάδα φυσικά διαφωνεί με την ομάδα των “σκληρών” και σε καμία περίπτωση δεν επιθυμεί όρους που θα παρέπεμπαν σε μνημόνιο ή θα αύξαναν το δημόσιο χρέος μέσω δανεισμού.

Οι ελληνικές θέσεις συνοψίζονται σε τρία σημεία: Πρώτον, να διατηρηθεί το ύψος των ενισχύσεων που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Δεύτερον, να διατηρηθεί η προτεινόμενη από την Επιτροπή αναλογία επιχορηγήσεων και δανείων, ώστε κεντρικός κορμός των ενισχύσεων να είναι επιχορηγήσεις και όχι ο δανεισμός, Και τρίτον, να μην υπάρξουν πρόσθετες ειδικές προϋποθέσεις για την ενίσχυση μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, παρά μόνο όσες ήδη προβλέπονται στις Συνθήκες και στο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης.

Αρμόδιες πηγές υποστήριζαν το απόγευμα της Παρασκευής ότι φαινόταν πως δεν υπήρχε  περιθώριο απομάκρυνσης από την πρόταση του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ. Ο Κούρτς από την πλευρά του υποστήριξε σε αυστριακά ΜΜΕ ότι οι θέσεις των «σκληρών» κέρδιζαν έδαφος.

Και το θέμα της Τουρκίας έθεσε ο Μητσοτάκης

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης όμως εκτός από το Ταμείο Ανάκαμψης παρενέβη και για να θέσει το ζήτημα της τουρκικής προκλητικότητας ζητώντας από τους Ευρωπαίους εταίρους ξεκάθαρες επιλογές για αυστηρές κυρώσεις έναντι της Τουρκίας.

Ο κ. Μητσοτάκης τόνισε ότι δεν γίνεται η Τουρκία να παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα δύο κρατών μελών και να μην υπάρχει ισχυρή αντίδραση. Επιπλέον, έθιξε το ζήτημα της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί υπογραμμίζοντας ότι είναι ενδεικτικό για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει τις διεθνείς συμφωνίες, τον αλληλοσεβασμό και τον διαθρησκειακό διάλογο

Τέλος, ζήτησε να συζητηθεί αναλυτικά η σχέση ΕΕ – Τουρκίας στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.