Συνέντευξη στην εφημερίδα Ναυτεμπορική παραχώρησε με την ευκαιρία της ανάληψης της προεδρίας της Ευρωπαϊκή Ένωσης από την ΄Ελλάδα ο υφυπουργός Εξωτερικών, Δ. Κούρκουλας, περιγράφοντας τους στόχους και τη στάση της χώρας μας κατά τη διάρκεια της θητείας της.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αν και μετά την Συνθήκη της Λισσαβόνας ο ρόλος της εναλλασσόμενης Προεδρίας του Συμβουλίου έχει περιορισθεί, δεν παύει η ανάληψή της να αποτελεί ένα πολιτικό γεγονός και μια πρόκληση μείζονος σημασίας, για την χώρα που καλείται να την ασκήσει. Με ποιες προσδοκίες αναλαμβάνει η Ελλάδα την Προεδρία;
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: «Βασική επιδίωξη αποτελεί η άσκηση μιας Ευρωπαϊκής Προεδρίας. Η Ελλάδα δεν έχει κρυφή ατζέντα και θα προωθήσει αποκλειστικά τα συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ως συνόλου, κατά το διάστημα που θα ασκεί την Προεδρία. Η Ελλάδα θα κριθεί από την ικανότητά της να διαπραγματευθεί αποτελεσματικά λύσεις που θα είναι αποδεκτές και χρήσιμες για όλα τα κράτη-μέλη και να προωθήσει περίπλοκα θέματα, όπως η θεσμική ολοκλήρωση της ΟΝΕ, η πολιτική μετανάστευσης και η ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική. Ο ρόλος της Προεδρίας έχει πράγματι περιορισθεί σε ορισμένους τομείς με την ύπαρξη μονίμων προέδρων, όπως ο Βαν Ρομπάι και η Καθριν Άστον, αλλά έχει ενισχυθεί με την ισχυροποίηση του νομοθετικού ρόλου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του μεσολαβιτικού ρόλου μεταξύ Συμβουλίου και ΕΚ που καλείται να παίξει η Προεδρία».
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ποιές είναι οι προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η Ελληνική Προεδρία και πώς συνδυάζονται με τις υψηλές προτεραιότητες που θέτει η ελληνική πλευρά;
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: «Η Ελληνική Προεδρία συμπίπτει με μια μεταβατική περίοδο για την Ευρώπη. Η συζήτηση για το μέλλον της Ένωσης και της Ευρωζώνης θα κυριαρχεί στη περίοδο της Προεδρίας μας αφού τον Μάιο του 2014 θα γίνουν οι ευρωεκλογές. Η έκταση, η ένταση της κρίσης και η συνακόλουθη ύφεση και ανεργία κλόνισαν την εμπιστοσύνη σημαντικού μέρους των Ευρωπαίων πολιτών στην ιδέα της Ευρώπης.
Κατά συνέπεια, το βασικό διακύβευμα σήμερα για την ευημερία και την σταθερότητα στην ΕΕ εδράζεται στην επιβεβαίωση της αποστολής της στην καρδιά και στο νου των πολιτών της. Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρώπη καλείται να ανταποκριθεί στην πρόκληση της οικονομικής κρίσης, διαφυλάττοντας το κοινό νόμισμα μέσα από την εμβάθυνση της ΟΝΕ, προωθώντας άμεσα πολιτικές για την αντιμετώπιση της ύφεσης και της ανεργίας μέσω της τόνωσης της ανάπτυξης. Αυτός είναι ο στόχος μας και προς αυτή τη κατεύθυνση θα εργαστούμε».
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Φιλοδοξείτε σε μια Προεδρία «λιτή, ευρωπαϊκή, αποτελεσματική». Με τον προϋπολογισμό που ήδη έχετε παρουσιάσει, ο πρώτος στόχος έχει κιόλας επιτευχθεί. Μπορούν να ικανοποιηθούν όμως και οι άλλοι δύο με αυτόν τον προϋπολογισμό;
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: «Κατηγορηματικά ναι. Έχουμε πράγματι καταρτίσει έναν χαμηλό προϋπολογισμό, χαμηλότερο από όλες τις πρόσφατες Προεδρίες. Σε καμιά περίπτωση όμως αυτό δεν επηρεάζει τη λειτουργικότητα της Προεδρίας. Οι δαπάνες που καταργηθήκαν αφορούσαν μη ουσιώδεις διαδικασίες και εκδηλώσεις. Η επιλογή τους δεν έγινε αυθαίρετα και χωρίς στάθμιση των επιπτώσεων.
Αντίθετα, αποτέλεσε κεντρική πολιτική επιλογή, για ουσιαστικούς αλλά και για συμβολικούς λόγους, να διοργανώσουμε μια λιτή Προεδρία τη στιγμή που η ελληνική και άλλες ευρωπαϊκές κοινωνίες αναγκάζονται να σφίξουν το ζωνάρι τους. Η προσπάθεια εξοικονόμησης πόρων μάς οδήγησε στη χρησιμοποίηση ανθρώπινου δυναμικού από το Υπουργείο Εξωτερικών και άλλους δημόσιους φορείς. Θα πρέπει να σας πω ότι η ελληνική δημόσια διοίκηση διαθέτει πολλά εξαιρετικά στελέχη με εμπειρία και αφοσίωση στο καθήκον».
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ο ρόλος της Προεδρίας, στο πλαίσιο της «συναπόφασης» και του λεγομένου «τριλόγου» παραμένει ουσιαστικός και κρίσιμης σημασίας. Με δεδομένο ότι από τον Απρίλιο, και λόγω της διενέργειας των Ευρωεκλογών, η Ένωση θα περιέλθει σε μια κατάσταση «θεσμικού λήθαργου», πόσο θα επηρεάσει αυτή η κατάσταση την δράση της Προεδρίας;
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: «Πράγματι, οι Ευρωεκλογές λειτουργούν εμβόλιμα ως προς την Προεδρία μας. Ωστόσο, δεν είναι ακριβές ότι η Ένωση θα περιέλθει σε κατάσταση θεσμικού λήθαργου. Φυσικά, το Ευρωκοινοβούλιο δεν θα λειτουργεί, θα εξακολουθούν να λειτουργούν όμως τα υπόλοιπα όργανα. Η Προεδρία δεν σταμάτα, λοιπόν, τον Απρίλιο, αντίθετα θα σας έλεγα ότι ακριβώς και με αφορμή τις ευρωεκλογές δύναται η δυνατότητα να τεθούν επί τάπητος πολύ σημαντικά θέματα, εξόχως πολιτικά που αφορούν το μέλλον της ίδιας της Ένωσης. Όλα τα όργανα του Συμβουλίου θα συνεχίσουν να λειτουργούν εντατικά».
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είμαστε από τα παλαιότερα μέλη της Ε.Ενωσης, αλλά και ταυτογχρόνως μια χώρα που δοκιμάζεται από την κρίση. Επηρεάζει αυτό και πώς την Προεδρία μας;
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: «Φυσικά και η κρίση επηρεάζει την Προεδρία, όχι όμως με τον τρόπο που φαντάζονται πολλοί. Δεν τίθεται σε καμία περίπτωση αδυναμία της χώρας να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις που συνεπάγεται η ευθύνη ανάληψης της Προεδρίας. Η Ελλάδα έχει ήδη διοργανώσει τέσσερεις πολύ επιτυχημένες Προεδρίες και σε πολύ δύσκολες εποχές. Υπάρχει συσωρευμένη εμπειρία και σε διοικητικό και σε πολιτικό επίπεδο. Ο Αντιπρόεδρος και Υπουργός Εξωτερικών κ. Βενιζέλος συμμετείχε ενεργά σε τρείς προηγούμενες Προεδρίες.
Αντίθετα, θα έλεγα ότι κρίση μας προσφέρει τα εμπειρικά εργαλεία για να ασκήσουμε τα καθήκοντα της Προεδρίας αποδοτικότερα. Ακριβώς, επειδή έχουμε επίγνωση των πραγματικών επιπτώσεων της κρίσης έχουμε και ένα ισχυρό κίνητρο για την προώθηση και την υλοποίηση πολιτικών και σε Ευρωπαϊκό και σε εθνικό επίπεδο που θα μας βγάλουν από αυτή. Αυτό είναι ιδιαιτέρα σημαντικό, ειδικά τώρα που γίνεται πλέον αντιληπτό από όλους ότι η κρίση δεν αφορά αποκλειστικά την Ελλάδα ή τις μικρές χώρες, αλλά ότι είναι ένα πρόβλημα ευρύτερο που πρέπει να το αντιμετωπίσουμε από κοινού».
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Έχουμε κάποιες αποτελεσματικές ιδέες να προτείνουμε για μείζονα ζητήματα ολοκλήρωσης, όπως π.χ της Τραπεζικής Ένωσης, όπου τον τόνο φαίνεται να δίνει η Γερμανία;
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: «Η Ελλάδα έχει τις δίκες της θέσεις και προτάσεις και με αυτές προσέρχεται πάντοτε στις διαπραγματεύσεις. Πολλές από αυτές υιοθετούνται και από τους εταίρους μας στη συνεχεία. Στο πλαίσιο της άσκησης της Προεδρίας, όμως, δεν είναι ο ρόλος της Ελλάδας να επιβάλει τη θέση της στα υπόλοιπα κράτη-μέλη.
Στόχος μας είναι να λειτουργούμε δημιουργικά για την λήψη αποφάσεων. Είμαστε αποφασισμένοι να ενεργούμε ως ένας έντιμος, αλλά δραστήριος διαμεσολαβητής για την εξεύρεση κοινών θέσεων και συμβιβασμών μεταξύ των κρατών μελών και μεταξύ Συμβουλίου και Κοινοβουλίου.
Επιδίωξη μας θα είναι να καταλήγουμε σε κοινά αποδεκτές λύσεις πάνω σε κοινά προβλήματα. Στο θέμα της μετανάστευσης και της θαλάσσιας πολιτικής, θα έλεγα, ότι οι προτάσεις μας και οι προτεραιότητές μας έχουν ήδη βρεί θετικό αντίκτυπο. Δεν τρέφουμε αυταπάτες. Η διαδικασία λήψης αποφάσεων είναι περίπλοκη, αλλά με σωστό σχεδιασμό και τις κατάλληλες συμμαχίες μπορεί κανείς να προχωρήσει».
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σε σχέση με την Τουρκία και με δεδομένη την υπογραφή της Συμφωνίας Επανεισδοχής, αλλά και τις αντιλήψεις που διατηρεί η Άγκυρα, ως προς τις υποχρεώσεις συμμόρφωσης της στο κοινοτικό κεκτημένο, ποιες πρωτοβουλίες μπορεί να αναλάβει η Προεδρία;
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: «Οι υποχρεώσεις συμμόρφωσης στο ενωσιακό κεκτημένο ισχύουν για όλες τις τρίτες χώρες που επιδιώκουν να αναπτύξουν σχέσεις ή ακόμα και να ενταχθούν στην ΕΕ. Δεν νοείται καμμιά εξαίρεση. Η Συμφωνία Επανεισδοχής, εφ’όσον εφαρμοσθεί με τρόπο ικανοποιητικό θα έχει θετικές επιπτώσεις στην προσπάθεια μείωσης της παράνομης μετανάστευσης. Η Ελλάδα, καθώς και άλλες χώρες, υποστηρίζει την ανάγκη πιό ενεργούς παρουσίας της ΕΕ στις χώρες απ’όπου προέρχονται οι παράνομοι μετανάστες, για να τις βοηθήσουμε να ελέγξουν καλύτερα τα σύνορά τους και να καταπολεμήσουν τα εγκληματικά κυκλώματα διακινητών».
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πώς συναρθρώνεται το πρόγραμμα της Ελληνικής Προεδρίας με αυτό της Ιταλίας, που θα μας διαδεχθεί;
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: «Είμαστε σε στενή συνεργασία με τη φίλη και γείτονα χώρα που θα μας διαδεχτεί στην εναλλασσόμενη Προεδρία τον Ιούλιο του 2014. Μια από τις Ελληνικές προτεραιότητες είναι και η Θαλάσσια Πολιτική, η οποία έχει και μια ειδική σημασία για εμάς. Πρόκειται για μια οριζόντια θεματική της Ελληνικής Προεδρίας, που θα διαπερνά το σύνολο των προτεραιοτήτων. Κεντρική ιδέα είναι η επανεκκίνηση και ο επαναπροσδιορισμός της Θαλάσσιας Πολιτικής, με συμπερίληψη όλων των εκφάνσεών της, και όχι μόνον των αυστηρά αναπτυξιακών πτυχών. Η Ιταλία θα συνεχίσει από το σημείο που θα παραδώσουμε εμείς. Με αυτό τον τρόπο, ουσιαστικά, όλο το 2014 θα είναι αφιερωμένο στη θάλασσα.
Πρόκειται για μια εξαιρετικά σημαντική εξέλιξη, η σπουδαιότητα της οποίας αφορά σημαντικούς τομείς όπως της ενέργειας και της ασφάλειας. Με την Ιταλία συνεργαζόμαστε, επίσης, στενά στην προσπάθεια για μιά πιό ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή πολιτική μετανάστευσης. Ένα άλλο σηματικό αντικείμενο συνεργασίας είναι η δημιουργία της “Μεγα-περιφέρειας Ιονίου – Αδριατικής” η οποία θα συμβάλει στη στενότερη αναπτυξιακή συνεργασία των περιφερειών όλων των χωρών που βρέχονται από το Ιόνιο πέλαγος και την Αδριατική θάλλασσα».
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είναι η Πέμπτη Προεδρία που αναλαμβάνει η χώρα από την εποχή της ένταξής της στην τότε Ε.Ο.Κ. Ποιος είναι ο απολογισμός των προηγούμενων τεσσάρων. Τι βαθμό θα έβαζε ο καθ΄ύλην αρμόδιος υπουργός;
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: «Νομίζω ότι θα ήταν άδικο να «βαθμολογήσουμε» τις Προεδρίες. Η κάθε Προεδρία έχει τις δικες της προκλήσεις γιατί και οι ανάγκες της κάθε εποχής είναι διαφορετικές. Οι Ελληνικές Προεδρίες έχουν καταγραφεί με θετικό πρόσημο και αυτό δεν αμφισβητείται από κανέναν. Υπάρχουν και αστάθμητοι παράγοντες που μπορούν να βοηθήσουν ή να υπονομεύσουν μιά Προεδρία χωρίς της ευθύνη της χώρας που την ασκεί.
Εάν θα έπρεπε να ξεχωρίσω μια θα επέλεγα την Προεδρία του 2003 που άνοιξε την Ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων. Έχω υπηρετήσει σε χώρες της Βαλκανικής ως Πρέσβης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ξέρω πόσο σημαντική ήταν η ευρωπαϊκή προοπτική για τους λαούς της περιοχής και τι πολύτιμο πολιτικό κεφάλαιο αποκτήσαμε εξαιτίας της συμβολής μας στην ευρωπαϊκή προοπτική των γειτονικών χωρών. Είναι γεγονός ότι την κύρια ευθύνη της Προεδρίας, τον συντονισμό και την προετοιμασία της, έχει κατά κύριο λόγο το Υπουργείο Εξωτερικών, δηλαδή πρώτα από όλους ο κ. Βενιζέλος και επικουρικά και εγώ. Είναι όμως υπόθεση όλης της κυβέρνησης αλλά και όλης της χώρας.
Σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν όλα τα Υπουργεία, ολόκληρη η κυβέρνηση και βεβαίως ο Πρωθυπουργός του οποίου ο ρόλος αναβαθμίζεται και σε ότι αφορά στον γενικό συντονισμό της κυβέρνησης, αλλά και σε επίπεδο Ευρωπαϊκών Συμβουλίων. Πολλοί Υπουργοί θα προεδρεύουν του Συμβουλίου Υπουργών της αρμοδιότητάς τους. Δεν πρόκειται για έναν διακοσμητικό, ρόλο αλλά πολύ ουσιαστικό. Από την ικανότητά τους να καθοδηγούν τιε εργασίες των Συμβουλίων, να προετοιμάζουν συμβιβασμούς και να συνθέτουν λύσεις εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό η επιτυχία μιάς Προεδρίας. Και το ελληνικό κοινοβούλιο καλείται να συμβάλει με συγκεκριμένες και σημαντικές δραστηριότητες όπου εμπλέκεται και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και όλα τα εθνικά κοινοβούλια των 28 κρατών μελών».
