Η συνταγματική αναθεώρηση πρέπει να γίνει μέσα σε πνεύμα συνεργασίας και συναινέσεων μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων και δεν είναι κομματικό θέμα. Αυτό τόνισε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Ευάγγελος Βενιζέλος, μιλώντας σε εκδήλωση στην οποία παρουσιάστηκαν τα συμπεράσματα διημερίδας του ΙΣΤΑΜΕ Ανδρέας Παπανδρέου για την αναθεώρηση του Συντάγματος, και με αυτήν το ΠΑΣΟΚ τίμησε την επέτειο αποκατάστασης της Δημοκρατίας.
Μάλιστα, ο κ. Βενιζέλος χαρακτήρισε «κομματικό πατριωτισμό» τη μέθοδο της διατύπωσης προτάσεων αναθεώρησης, από τα κόμματα, μονομερώς και ολοκληρωμένα. Πρόσθεσε, δε, ότι το ΠΑΣΟΚ είναι ανοιχτό σε όλες τις ιδέες, προκειμένου η χώρα να αποκτήσει ένα «κανονικό κράτος στην υπηρεσία του πολίτη και του δημοσίου συμφέροντος».
Ο κ. Βενιζέλος υπενθύμισε ότι η αναθεώρηση του 2001 ήταν η πιο συναινετική και μία από τις καλύτερες ιστορικές στιγμές της χώρας. Μάλιστα, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ μίλησε για ευρύτερες συναινέσεις και πρότεινε τον όρο «συνεργατικός κοινοβουλευτισμός» ο οποίος θα ενισχυθεί από συνταγματικές διατάξεις που θα επηρεάζουν τον σχηματισμό κυβέρνησης. Επανέλαβε, δε, την πάγια θέση του ότι για μεγάλο χρονικό διάστημα θα έχουμε κυβερνήσεις συνεργασίας, ο σχηματισμός των οποίων πρέπει να διευκολύνεται και από το εκλογικό σύστημα και από τις συνταγματικές προβλέψεις.
Για το κλίμα που υπάρχει στις σχέσεις κυβέρνησης-αντιπολίτευσης, τόνισε ότι στη φαντασία πολλών είναι εμφυλιοπολεμικό, και πρόσθεσε ότι ο διαχωρισμός σε «μνημονιακούς» και «αντιμνημονιακούς» αλλοιώνει τα πάντα.
Αναφερόμενος στην επέτειο αποκατάστασης της Δημοκρατίας, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ επεσήμανε ότι η περίοδος της Μεταπολίτευσης είναι η καλύτερη περίοδος της χώρας, από κάθε άποψη, παρά το γεγονός ότι παρουσιάζεται ως η χειρότερη. Πρόσθεσε, δε, πως αν δεν αναγνωρίζουμε κάτι, δεν μπορούμε ούτε να το υπερασπιστούμε, ούτε και να το βελτιώσουμε, ενώ υπογράμμισε ότι η κρίση που βιώνει η χώρα οδήγησε στην επιδερμική αντιμετώπιση όλων των θεμάτων.
Επίσης, σημείωσε ότι το ελληνικό πρόβλημα είναι ιστορικό και όχι συνταγματικό και υπάρχει από την ίδρυση του ελληνικού κράτους, αντανακλώμενο στη νοοτροπία αλλά και τη διάρθρωση του κράτους. Όλο αυτό, σε συνθήκες ευρωπαϊκής κρίσης, απέκτησε τα χαρακτηριστικά της «κρίσης κράτους», δηλαδή, «κυριαρχίας». Παρόλα αυτά, όπως τόνισε, η Ελλάδα έχει ένα από τα πιο σύγχρονα συνταγματικά κείμενα. Ωστόσο, υπογράμμισε την απουσία «συνταγματικού πατριωτισμού» κι αυτό «παρά τη μεγάλη συναίνεση» κατά την αναθεώρηση του 2001.
Ο κ. Βενιζέλος ανέφερε ότι η αναθεωρητική διαδικασία πρέπει να αρχίζει και να ολοκληρώνεται στη διάρκεια της θητείας δύο διαδοχικών Βουλών, με την πρώτη να διαπιστώνει την ανάγκη αναθεώρησης με λιγότερες των 180 ψήφων. Και σε αυτό πρέπει να συμφωνήσουν όλα τα κόμματα του «συνταγματικού τόξου» καθώς δεν μπορεί να είναι θέμα μόνο της κυβερνητικής κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας.
Ως σημαντικότερο θέμα της αναθεώρησης ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ όρισε την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, επισημαίνοντας, παράλληλα, τον κίνδυνο αλλοίωσης του πνεύματος από μία μη παραγωγική συζήτηση, από ότι η διατήρηση του σημερινού κειμένου ως έχει.
Ακόμη, τόνισε ότι στο νέο Σύνταγμα πρέπει να προβλέπεται ρητά η προστασία των ανέργων, ενώ η συζήτηση πρέπει να περιλαμβάνει το άρθρο 16 και τα μη κρατικά μη κερδοσκοπικά τριτοβάθμια ιδρύματα, καθώς και τη συνταγματική κατοχύρωση του Οικουμενικού Πατριαρχείου και των σχέσεών του με την Εκκλησία της Ελλάδος.
Επίσης, πρότεινε να υπάρχει αναφορά υπέρ του ευρωπαϊκού προσανατολισμού της χώρας αλλά και συνταγματική πρόβλεψη ισοσκελισμένων προϋπολογισμών.
Αναφορικά με τους θεσμούς, ο κ. Βενιζέλος σημείωσε ότι το πρώτο θέμα που πρέπει να τεθεί είναι η αλλαγή του εκλογικού συστήματος με τρόπο που θα λύνει το πρόβλημα της πολιτικής σταθερότητας και της τεχνητής δημοσκοπικής πόλωσης. Δεν απέρριψε την πρόταση για τη συνταγματική πρόβλεψη των δημοψηφισμάτων, έδειξε, όμως, σαφή προτίμηση στον θεσμό της «λαϊκής νομοθετικής πρωτοβουλίας».
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ υπογράμμισε ότι το Σύνταγμα πρέπει να καταδικάζει τα αντιδημοκρατικά και ναζιστικά κόμματα. Αναφερόμενος, δε, στη Χρυσή Αυγή τόνισε ότι στην Ευρώπη, πλέον, δεν συζητούν αυτό καθαυτό το οικονομικό πρόβλημα της Ελλάδας, αλλά το φαινόμενο της Χρυσής Αυγής και χαρακτήρισε το συγκεκριμένο κόμμα ως το πιο αντιδημοκρατικό, προκλητικό ναζιστικό κόμμα στην Ευρώπη.
Σχετικά με τα οικονομικά των κομμάτων ανέφερε ότι πρέπει να προβλεφθεί ο έλεγχος των δαπανών τους, αλλιώς δεν θα ελεγχθεί το μαύρο πολιτικό χρήμα. Επίσης, σημείωσε ότι πρέπει να δημιουργηθούν νέοι θεσμοί κοινοβουλευτικού ελέγχου, αλλά και συνταγματική διάταξη για τη συγκρότηση οργάνου παρακολούθησης της σύνταξης και εκτέλεσης του προϋπολογισμού.
Για τον πρόεδρο της Δημοκρατίας ο κ. Βενιζέλος υποστήριξε ότι κατά βάση πρέπει να διατηρηθούν οι σημερινές διατάξεις για το πολίτευμα, με ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του Προέδρου σε ό,τι αφορά τη δικαστική εξουσία, τις ανεξάρτητες αρχές και στο Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής.
Ως προς τη διάλυση της Βουλής, ζήτησε αυστηροποίηση των προϋποθέσεων και να αποτελεί θέμα του ίδιου το Κοινοβουλίου με απόφαση, τουλάχιστον, της απόλυτης πλειοψηφίας.
Σε ό,τι αφορά την ποινική ευθύνη των υπουργών πρότεινε, τόσο η προδικασία, όσο και η κυρίως δικαστική διαδικασία να διεξάγονται με την άδεια της Βουλής.
Για τη Δικαιοσύνη, επεσήμανε ότι πρέπει να οργανωθεί διαφορετικά η εκλογή της ηγεσίας της. Επίσης, να αναβαθμιστεί ο ρόλος της Βουλής, αναφορικά με τις σχέσεις της με τη Δικαοσύνη.
Σχετικά με τον έλεγχο της συνταγματικότητας των νόμων, ο κ. Βενιζέλος σημείωσε ότι είναι ανοιχτός στο πώς θα γίνεται, τόνισε, όμως, ότι ο έλεγχος πρέπει να είναι και διάχυτος και συγκεντρωτικός.
Για τη Διοίκηση και την Αυτοδιοίκηση ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι η μονιμότητα πρέπει να είναι μονιμότητα, αλλά όλα πρέπει να αντιμετωπίζονται υπό το πρίσμα της επιδίωξης της δημιουργίας ενός «κανονικού κράτους».
Επίσης, τόνισε ότι η «εποχή του μνημονίου» έθεσε σε κρίση την ερμηνεία του Συντάγματος, ενώ ο «θεσμικός διπλασιασμός» της Ευρώπης άλλαξε το περιεχόμενο του όρου «δημόσιο συμφέρον». Πρόσθεσε, δε, ότι οι διαρθρωτικές αλλαγές που απαιτούνται μπορούν να γίνουν με το υπάρχον νομικό πλαίσιο και τον Κανονισμό της Βουλής.
Ο κ. Βενιζέλος επεσήμανε δύο κινδύνους, «εθνικούς και δημοκρατικούς» που μπορεί να επικρατήσουν κατά τη διαδικασία της αναθεώρησης.
Ο πρώτος αφορά την επικράτηση ενός «ακραίου συνταγματικού λαϊκισμού» ο οποίος μπορεί να θέσει υπό αμφισβήτηση τις πιο σημαντικές συνταγματικές ελευθερίες και εγγυήσεις του κράτους δικαίου.
Ο δεύτερος κίνδυνος αφορά τη σύνδεση της αναθεωρητικής διαδικασίας με τους συσχετισμούς δυνάμεων, στους οποίους η χώρα μετέχει ως μέλος της ΕΕ και κράτος που είναι σε κρίση και ζητά διεθνή οικονομική βοήθεια. Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ τόνισε ότι εάν η διαδικασία αναθεώρησης συνδεθεί με το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής, δεν θα μπορέσει να προχωρήσει.
