Άλμα φόρων 5,3 δισ. έκρηξη ανεργίας στο 14,5%

Με αντίπαλο την ύφεση που προκαλεί έκρηξη της ανεργίας, η κυβέρνηση θα αναζητήσει το 2011 πρόσθετα έσοδα από τους φορολογουμένους και τις επιχειρήσεις ύψους 5,3 δισ. ευρώ προκειμένου να σταθεροποιήσει το έλλειμμα στο 7% του ΑΕΠ. Μετά τα επώδυνα μέτρα του 2010 που οδήγησαν όμως στη σημαντική μείωση του ελλείμματος από 13,8% του ΑΕΠ στο 7,8%, η κυβέρνηση θέτει τώρα στόχο την περαιτέρω μείωση του ελλείμματος, καθώς και να περάσει το μήνυμα στις διεθνείς αγορές ότι η ελληνική οικονομία μπορεί να βγει από την κρίση. 

Ωστόσο, αυτή η προσπάθεια στηρίζεται στη φορολογική επιβάρυνση της οικονομίας, καθώς το 2011 τίθεται στόχος να εισπραχθούν 56,3 δισ. έσοδα, και πολύ λιγότερο στον περιορισμό των δαπανών του Δημοσίου, όπου η μείωση είναι χαμηλότερη, μόλις κατά 800 εκατ. ευρώ. Βέβαια η είσπραξη των φόρων θα εξαρτηθεί από το πώς θα κινηθεί η πραγματική οικονομία που βρίσκεται σε δίνη. Εφέτος το ΑΕΠ σε πραγματικές τιμές θα συρρικνωθεί κατά 4%, ενώ το 2011 προβλέπεται να υποχωρήσει κατά 2,6%. Το αποτέλεσμα είναι η ανεργία να εκτιναχθεί στο 14,5% το 2011 και να ανέβει το 2012 στο 15%. Η υποχώρηση θα αρχίσει από το 2013, στον βαθμό που η οικονομία θα αρχίσει να ανακάμπτει, και η κυβέρνηση προωθείτις διαρθρωτικές αλλαγές για τον εκσυγχρονισμό των δομών της αγοράς. Αξιοσημείωτο είναι ότι λόγω της κρίσης κόβεται για τρίτη συνεχή χρονιά το πρόγραμμα των δημοσίων επενδύσεων κατά 500 εκατ. ευρώ. Ετσι το βάρος της ανάκαμψης πέφτει στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας, ο οποίος όμως επιβαρύνεται και άλλο από τη φορολογία και οι ελπίδες εναποτίθενται στις ξένες επενδύσεις και στην προσέλκυση ξένων κεφαλαίων.

Στην αύξηση του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) από 11% σε 13% σε όλα τα είδη ευρείας κατανάλωσης και των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων, στην ενεργοποίηση των τεκμηρίων και στην επιβολή νέας έκτακτης εισφοράς στις κερδοφόρες επιχειρήσεις στηρίζεται κατά κύριο λόγο η προσπάθεια αύξησης των εσόδων κατά 5,3 δισ. ευρώ το 2011.

Το γεγονός ότι το εννεάμηνο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2010 τα έσοδα του κράτους κινούνται πολύ κάτω από τον στόχο, με συνέπεια τη δημιουργία «μαύρης τρύπας» περίπου 2 δισ. ευρώ, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το επόμενο έτος το βάρος για την είσπραξη φόρων θα περιέλθει κυρίως στο ΣΔΟΕ και στους φορολογικούς ελέγχους καθώς και στη διεύρυνση της φορολογικής βάσης του ΦΠΑ, με ανακατατάξεις προϊόντων μεταξύ των συντελεστών.

Το επικρατέστερο σενάριο αναφέρει ότι σχεδόν το σύνολο των προϊόντων που σήμερα επιβαρύνονται με ΦΠΑ 11% θα μεταφερθεί στον νέο αυξημένο συντελεστή ΦΠΑ 13%, ενώ ενδέχεται ορισμένα προϊόντα όπως για παράδειγμα το γάλα, το ψωμί, το αλεύρι, τα ζυμαρικά, το ελαιόλαδο κτλ. να μεταταχθούν στον χαμηλό συντελεστή 5,5% ή στο 6%.

Μόνο από τις αυξήσεις στους συντελεστές ΦΠΑ που έχουν σημειωθεί το 2010 και τη διεύρυνση της βάσης ΦΠΑ με την αλλαγή των παραπάνω συντελεστών το υπουργείο Οικονομικών έχει προϋπολογίσει να εισπράξει ως πρόσθετα έσοδα το επόμενο έτος 2 δισ. ευρώ. Επίσης προσδοκά να εισπράξει περίπου 600 εκατ. ευρώ ως πρόσθετα έσοδα από τις αλλαγές που ετοιμάζονται στη φορολογία των Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης καυσίμων, καπνικών προϊόντων και αλκοολούχων ποτών.

Παράλληλα, από τις επιχειρήσεις μέσω της έκτακτης εισφοράς που έχει θεσπισθεί εφέτος και αφορά τα εισοδήματα του 2009 θα εισπράξει το επόμενο έτος 1 δισ. ευρώ, ενώ σημαντικά είναι τα ποσά που αναμένεται να εισρεύσουν στα ταμεία του κράτους από τη ρύθμιση των ημιυπαίθριων χώρων, αν και εμφανίζονται μειωμένα με βάση τις αρχικές προβλέψεις του μνημονίου. Συγκεκριμένα από τους ημιυπαίθριους χώρους τα έσοδα που προβλέπεται να εισπράξει το Δημόσιο είναι 600 εκατ. ευρώ, ενώ από την είσπραξη προστίμων αυθαιρέτων κτισμάτων 500 εκατ. ευρώ, σύνολο 1,1 δισ. ευρώ.

Η τσιμπίδα των τεκμηρίων αναμένεται να πιάσει χιλιάδες ελεύθερους επαγγελματίες καθώς βάσει υπολογισμών και προβολών, που έχει πραγματοποιήσει η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων στα δημόσια ταμεία, μπορούν να εισπραχθούν πρόσθετοι φόροι 700 εκατ. ευρώ. Ακόμη στις επιχειρήσεις θα επιβληθούν «πράσινα τέλη» ύψους 300 εκατ. ευρώ για εκπομπές ρύπων, ενώ από τις άδειες και δικαιώματα τυχερών παιχνιδιών θα εισπραχθούν άλλα 700 εκατ. ευρώ. Αρκετά χαμηλά έθεσε τον πήχη για το 2011 το υπουργείο Οικονομικών, όσον αφορά την είσπραξη φόρων από την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών. Βάσει του σχεδιασμού της κυβέρνησης οι αντικειμενικές αξίες θα αυξηθούν τμηματικά σε βάθος τριετίας ώστε να αποδώσουν στο Δημόσιο την περίοδο 2011-2013 περίπου 600 εκατ. ευρώ.

Πάντως, όπως αναφέρεται στο προσχέδιο προϋπολογισμού, θετική επίδραση στα έσοδα θα επέλθει από:

Την επέκταση του λογιστικού προσδιορισμού του εισοδήματος και την εφαρμογή των νέων τεκμηρίων φορολόγησης.
Την πλήρη απόδοση των ρυθμίσεων για την περαίωση ανέλεγκτων φορολογικών υποθέσεων, τις ληξιπρόθεσμες οφειλές και τις υποθέσεις που εκκρεμούν στα δικαστήρια.
Την πλήρη απόδοση της αναμόρφωσης της φορολογίας κλη ρονομιών, δωρεών και γονικών παροχών και της φορολόγησης της μεγάλης ακίνητης περιουσίας σε συνδυασμό με την αύξηση των αντικειμενικών αξιών.
Την πλήρη απόδοση της αναπροσαρμογής του ΕΦΚ καυσίμων, καπνού και αλκοολούχων ποτών καθώς και της επιβολής Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στην ηλεκτρική ενέργεια.

Την επιτάχυνση της είσπραξης φόρων και ανείσπρακτων οφειλών προς το Δημόσιο, συμπεριλαμβανομένων των προστίμων για την αυθαίρετη δόμηση.

Αύξηση 5,8% στους άμεσους φόρους
Τα έσοδα, προ μείωσης επιστροφών, για το 2011 προβλέπεται να διαμορφωθούν σε 61,14 δισ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 5,8% έναντι του 2010. Τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων προβλέπονται αυξημένα κατά 6,6%, λόγω κατάργησης φοροαπαλλαγών αλλά και της ένταξης όλων των εισοδημάτων στην ενιαία φορολογική κλίμακα καθώς και στην εφαρμογή των νέων τεκμηρίων φορολόγησης ιδιαίτερα στους ελεύθερους επαγγελματίες.
Τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων αναμένονται μειωμένα κατά 18,3%, λόγω των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης στην κερδοφορία των επιχειρήσεων.
Τα έσοδα από φόρους στην περιουσία προβλέπονται αυξημένα κατά 41,9%, λόγω της προβλεπόμενης αναπροσαρμογήςαύξησης των αντικειμενικών αξιών. Η αύξηση θα είναι 30% μέσα στο 2011 και αυτό θα επηρεάσει και την φορολογία των ακινήτων. Το υπουργείο περιμένει ακόμη έσοδα από την πλήρη απόδοση της φορολόγησης της μεγάλης ακίνητης περιουσίας και την αναμόρφωση της φορολογίας κληρονομιών, γονικών παροχών κτλ.
Από άμεσους φόρους Παρελθόντων Οικονομικών Ετών προβλέπεται να εισπραχθούν 2,43 δισ. ευρώ, μειωμένα συγκριτικά με τις αντίστοιχες εισπράξεις του έτους 2010, κυρίως λόγω της απουσίας από τα έσοδα του 2011 των ανείσπρακτων υπολοίπων του ΕΤΑΚ προηγούμενων ετών.

Στα ύψη οι έμμεσοι φόροι

Τα έσοδα από την έμμεση φορολογία προβλέπεται να διαμορφωθούν σε 34,7 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 9,4% σε σχέση με τα αντίστοιχα έσοδα του 2010. Τα έσοδα από ΦΠΑ αναμένεται να εμφανίσουν αύξηση 10,2% και να ανέλθουν σε 19,3 δισ. ευρώ, λόγω της πλήρους απόδοσης των εντός του τρέχοντος έτους αναπροσαρμογών των συντελεστών ΦΠΑ, της διεύρυνσης της φορολογικής βάσης καθώς και του περιορισμού της φοροδιαφυγής.

Τα έσοδα από λοιπούς φόρους συναλλαγών προβλέπεται να ανέλθουν σε 1,27 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 11,2%, λόγω αύξησης των αντικειμενικών αξιών και των πρόσθετων επιβαρύνσεων στις μεταβιβάσεις ακινήτων. Τα έσοδα από φόρους κατανάλωσης αναμένεται να ανέλθουν σε 13,28 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 7,6% συγκριτικά με το προηγούμενο έτος, λόγω της πλήρους απόδοσης της αύξησης των ΕΦΚ στα καύσιμα, στα καπνά και στα ποτά καθώς και των προβλεπόμενων εσόδων από την είσπραξη ετήσιων δικαιωμάτων από τη διενέργεια τεχνικών και τυχερών παιχνιδιών.

Σημαντική αύξηση εσόδων κατά 18% αναμένει η κυβέρνηση από τους λοιπούς έμμεσους φόρους, η οποία θα προέλθει από την αύξηση του αριθμού των προστίμων με την εντατικοποίηση ελέγχων.

Μέτρα κατά της φοροδιαφυγής

Στο προσχέδιο του προϋπολογισμού αναφέρεται ρητά ότι το 2011 θα δοθεί βάρος στη διενέργεια φορολογικών ελέγχων προς όλες τις κατευθύνσεις, με έμφαση ιδίως στις μεγάλες επιχειρήσεις και στα υψηλά εισοδήματα.

Επίσης θα επιβληθεί η υποχρεωτική τήρηση επαγγελματικών τραπεζικών λογαριασμών για συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων ενώ θα καθιερωθεί η ηλεκτρονική τιμολόγηση και διακίνηση των τιμολογίων μεταξύ επιχειρήσεων και εταιρειών και Δημοσίου, με άμεση πρόσβαση των φορολογικών αρχών στα αρχεία των ηλεκτρονικών στοιχείων.

Οπως είναι γνωστό οι συναλλαγές άνω των 1.500 ευρώ θα γίνονται χωρίς μετρητά, με τη χρήση πιστωτικών ή χρεωστικών καρτών ή επιταγών. Αλλα μέτρα κατά της φοροδιαφυγής είναι και τα εξής:

Δημιουργείται περιουσιολόγιο από τη ΓΓΠΣ ως βάση διεξαγωγής διασταυρώσεων.

Επιβάλλεται η ηλεκτρονική υποβολή μέσω Διαδικτύου όλων των φορολογικών δηλώσεων.

Συνδέονται τα εκκρεμή χρέη προς το Δημόσιο με στοιχεία από την ηλεκτρονική καταγραφή της ακίνητης περιουσίας καθώς και με τη δυνατότητα «κατάσχεσης εις χείρας τρίτων», όσον αφορά τραπεζικούς λογαριασμούς για την υλοποίηση κατασχέσεων λόγω χρεών.

Προβλέπεται έλεγχος του συστήματος διακίνησης πετρελαιοειδών και παρακολούθηση της διακίνησης βυτιοφόρων οχημάτων, με σκοπό την πάταξη του λαθρεμπορίου.

Θα επιβάλλονται επιτόπου πρόστιμα από τα ελεγκτικά όργανα για τις παραβάσεις που διαπιστώνονται και δεν αμφισβητούνται (π.χ. μη έκδοση φορολογικών στοιχείων).

Πηγή: ΤΟ ΒΗΜΑ