Ο όρος «Μεταπολίτευση» παραπέμπει στην παλινόρθωση της δημοκρατίας το 1974 που ακολούθησε τη Χούντα των Συνταγματαρχών.
Πότε τελείωσε και αν τελείωσε, αυτό είναι κάτι που συνεχίζουν να συζητούν οι ιστορικοί στα 45 χρόνια που μας χωρίζουν από το τέλος της μελανότερης σελίδας της νεότερης ελληνικής ιστορίας.
Η Μεταπολίτευση καθιέρωσε για πρώτη φορά στα ελληνικά χρονικά την προεδρευομένη κοινοβουλευτική δημοκρατία, εγκαινιάζοντας αυτό που θα έμενε γνωστό ως Γ’ Ελληνική Δημοκρατία.
Τη συνταγματική αποκατάσταση της δημοκρατίας δηλαδή, τη θεσμική αλλαγή του πολιτεύματος, την ομαλή λειτουργία του κοινοβουλευτισμού, την κατάργηση των διακρίσεων μεταξύ των πολιτών και την καθολική ισονομία. Αυτά ήταν τα προτάγματα της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας, ένας στόχος που παρά τις διαφοροποιήσεις των πολιτικών και οικονομικών συνθηκών μπορούμε να πούμε πως στις γενικές αρχές του επιτεύχθηκε.
Για να μιλάμε ωστόσο για τρίτη περίοδο της Ελληνικής Δημοκρατίας, πρέπει να υπάρχουν άλλες δύο. Και υπάρχουν, είναι η αλήθεια!
Ως Α’ Ελληνική Δημοκρατία αποκαλούμε το προσωρινό ελληνικό κράτος κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821, την επαναστατική Προσωρινή Διοίκησις της Ελλάδος (1822-1833), που είδε τον ξεσηκωμένο ελληνισμό να διοικείται από τις κυβερνήσεις του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, του Γιώργου Κουντουριώτη, του Ανδρέα Ζαΐμη και του Γεώργιου Μαυρομιχάλη.
Ο όρος παραπέμπει στον συνταγματικό και δημοκρατικό χαρακτήρα του επαναστατικού καθεστώτος, που θα ανακοπτόταν από την ίδρυση του ανεξάρτητου Βασιλείου της Ελλάδος (1833-1843). Με «σφήνα» εδώ την Ελληνική Πολιτεία (1827-1832), την περίοδο διακυβέρνησης του Ιωάννη Καποδίστρια και το σύντομο χρονικό διάστημα που λειτούργησε ως κυβερνήτης του κράτους ο αδερφός του, Αυγουστίνος.
Το Βασίλειον της Ελλάδος ήταν η πρώτη περίοδος της απόλυτης μοναρχίας της κυβέρνησης του Όθωνα, που τη διαδέχτηκε η περίοδος της συνταγματικής μοναρχίας (1843-1862) και η Α’ Βασιλευόμενη Δημοκρατία (1862-1924) τελικά.
Ως Β’ Ελληνική Δημοκρατία καλούμε το σύντομο διάστημα μεταξύ 1924-1935, που αφορά στη δεύτερη φορά της πολυτάραχης ελληνικής ιστορίας όπου το κράτος δεν διοικήθηκε από βασιλιά. Η βραχύβια και εξαιρετικά ασταθής Β’ Δημοκρατία ανακηρύχθηκε στις 25 Μαρτίου 1924, ως συνέπεια της Μικρασιατικής Καταστροφής, και είδε 18 διαδοχικές κυβερνήσεις.
Ακολουθήθηκε από την Παλινόρθωση της Μοναρχίας και τη Δικτατορία (1935-1941), τις δοσιλογικές κυβερνήσεις της Αθήνας στα χρόνια της Κατοχής (1941-1944), τις πολεμικές βασιλικές κυβερνήσεις του εξωτερικού (με έδρα το Λονδίνο και το Κάιρο) και την Κυβέρνηση του Βουνού (Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης).
Μετά την Απελευθέρωση, εγκαινιάζεται η Β’ Βασιλευομένη Δημοκρατία (1944-1967), την οποία ανέκοψε αιφνιδίως η Στρατιωτική Δικτατορία του 1967-1974, για να φτάσουμε τελικά στην Γ’ Ελληνική Δημοκρατία που καθιέρωσε η Μεταπολίτευση…
