Πρόταση για άμεση εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας από το λαό και επαναφορά των αρμοδιοτήτων που του αφαίρεσε το Σύνταγμα του 1985, με την αναθεώρηση που έκανε τότε ο Ανδρέας Παπανδρέου, μελετά να καταθέσει την άνοιξη, όταν θα ανοίξει και επισήμως το ζήτημα, ο πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς.

Όπως αποκαλύπτει το περιοδικό «Επίκαιρα» στενός συνεργάτης του πρωθυπουργού, το ζήτημα της αναθεώρησης έχει απασχολήσει ήδη ανεπισήμως τους πολιτικούς αρχηγούς που συγκροτούν τη συγκυβέρνηση, γι’ αυτό και ο πρόεδρος της ΔΗΜΑΡ, Φώτης Κουβέλης, έσπευσε να καταθέσει πρώτος τις προτάσεις του για την αναμόρφωση του πολιτικού συστήματος, σε πρόσφατη εκδήλωση που διοργάνωσε το κόμμα του.

Όπως αναφέρουν τα «Επίκαιρα», «το ελληνικό Σύνταγμα, μετά την αναθεώρηση του 1986, έχει καταστεί πρωθυπουργοκεντρικό, λείπει η ισορροπία των εξουσιών, τα πάντα αρχίζουν και καταλήγουν στον πρόεδρο της κυβέρνησης, και αυτό πρέπει να αλλάξει με μια θαρραλέα τομή, μαζί και με άλλες που θα γίνουν στο πολιτικό μας σύστημα».

Προς το σκοπό αυτό μελετάται είτε η επαναφορά των καταργημένων αρμοδιοτήτων του Προέδρου της Δημοκρατίας είτε η υιοθέτηση ενός μοντέλου που θα προσομοιάζει με το γαλλικό. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι ο ίδιος ο πρωθυπουργός, σε μια από τις ελάχιστες δημόσιες παρεμβάσεις του για το ζήτημα, αναφέρθηκε σε πρόσφατη συνέντευξή του, «στην πλήρη διάκριση των εξουσιών», ιδία δε της νομοθετικής με την εκτελεστική εξουσία.

Η μορφή που θα λάβει η τελική παρέμβαση της κυβέρνησης θα διαμορφωθεί μέσα από διάλογο, ενώ δεν είναι τυχαίο ότι και ο ΣΥΡΙΖΑ στη διακήρυξη για τη μετεξέλιξή του σε νέο κόμμα αναφέρεται σε σχέδιο «πολιτειακής αναθεώρησης».


Τι ίσχυε πριν από το 1985

Όπως αναφέρουν τα «Επίκαιρα», οι αρμοδιότητες που διέθετε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας πριν από την αναθεώρηση του 1985 ήταν σαφείς, συγκεκριμένες και διατηρούσαν ένα καθεστώς ισορροπίας έστω τρόμου στη συγκατοίκησή του με τις εκλεγμένες κυβερνήσεις. Αυτές ήταν:

1. Η διάλυση της Βουλής σε περίπτωση που αυτή βρισκόταν σε δυσαρμονία με το λαϊκό αίσθημα και η προσφυγή σε πρόωρες εκλογές.

2. Η σύγκληση του Συμβουλίου της Δημοκρατίας, στο οποίο μετείχαν οι τέως πρωθυπουργοί. (Στις μέρες μας μπορεί να αντικατασταθεί από τη σύγκληση του Συμβουλίου των Πολιτικών Αρχηγών, η οποία συνταγματικώς είναι άτυπη διαδικασία- καθιερώθηκε επί Κωνσταντίνου Καραμανλή στη δεύτερη προεδρική του θητεία με αφορμή το Σκοπιανό).

3. Η αναπομπή ψηφισμένων νόμων στο Κοινοβούλιο σε περίπτωση διαφωνίας (προβλέπεται και στο ιταλικό Σύνταγμα).

4. Ο διορισμός και η παύση της κυβέρνησης.

5. Η πραγματοποίηση διαγγελμάτων στον ελληνικό λαό χωρίς άδεια της κυβέρνησης.

Η μορφή που θα λάβει το τελικό σχέδιο είναι υπό σκέψη, καθώς τόσο στο εσωτερικό της κυβέρνησης (Φώτης Κουβέλης) όσο και στον κόσμο των συνταγματολόγων διατυπώνεται η άποψη ότι η άμεση εκλογή προέδρου από το λαό αλλοιώνει τη φύση του πολιτεύματος, μεταβάλλει το πολίτευμα από Προεδρευόμενη σε Προεδρική Δημοκρατία και προς τούτο απαιτείται Συντακτική και όχι Αναθεωρητική Βουλή.

Σημειωτέον, μάλιστα, ότι η διάταξη για τη μορφή του πολιτεύματος δεν υπάγεται στις αναθεωρητέες.

Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση επιθυμεί την πραγματοποίηση μιας μείζονος αλλαγής, με στόχο τη διαμόρφωση νέας θεσμικής ισορροπίας. Αν υιοθετηθεί κάποια παραλλαγή του γαλλικού συστήματος, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα διορίζει την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό και θα γίνει ο νέος ισχυρός παίκτης του συστήματος.

Η εξουσία του δεν θα περιορίζεται από τη Βουλή, καθώς με την απευθείας εκλογή από το λαό χάνονται η αξία της δεδηλωμένης και η αναγκαιότητα της παροχής ψήφου εμπιστοσύνης.

Η δεδηλωμένη μεταβιβάζεται απευθείας στο λαό και ο αρχηγός του κράτους παύει να εκβιάζεται από λομπίστες βουλευτές, που για να δώσουν την ψήφο τους πολλές φορές φθείρουν χάριν των διαπλεκόμενων την κυβέρνηση και τους θεσμούς. Η δε παροχή της δυνατότητας στον εκλεγμένο πρόεδρο να αναπέμπει νόμους με τους οποίους διαφωνεί θα καταστήσει το Κοινοβούλιο περισσότερο υπεύθυνο όταν νομοθετεί.