Σε ένα σκληρό παζάρι με την Τουρκία μπήκε η Ευρωπαϊκή Ένωση δίνοντας στην Άγκυρα πολλά ανταλλάγματα για να σταματήσει να κάνει τα στραβά μάτια και να ενισχύει τη ροή μεταναστών προς την Ευρώπη. Η αποτίμηση της Αθήνας για τα μέτρα που αποφασίστηκαν είναι επί της αρχής θετική, ωστόσο από την κυβερνητική πλευρά επισημαίνουν ότι ακόμα χρειάζονται πιο γενναία βήματα προς την ίδια κατεύθυνση.
Το Σχέδιο Δράσης το οποίο διαπραγματεύτηκε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με τις τουρκικές αρχές ενέκριναν οι 28 Ευρωπαίοι ηγέτες κατά τη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες με βασικό θέμα την αντιμετώπιση του προσφυγικού.
Σύμφωνα με τον προεδρο της Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, η Τουρκία συμφώνησε να ανασχέσει τη ροή των προσφύγων προς την Ευρώπη, ενώ η ΕΕ συμφώνησε να αυξήσει τη χρηματοδότηση προς την Τουρκία, το ύψος της οποίας θα τεθεί υπό διαπραγματεύση αλλά και να επιταχυνθεί η διαδικασία για την απελεύθερωση της βίζας για τους Τούρκους πολίτες.
Πρόκειται για μια αρχική συμφωνία με την Τουρκία μετά από παζάρι ανταλλαγμάτων στην Σύνοδο Κορυφής με σκοπό να μειωθεί η ροή των μεταναστών στην Ευρώπη, ωστόσο το είναι αποτελεσματική θα φανούν στο μέλλον.
Η Τουρκία είναι η βασική χώρα από την οποία περνάει ο μεγαλύτερος όγκος μεταναστών προς την Ευρώπη και η Άγκυρα ξέρει καλά ότι έχει το πάνω χέρι στη διαπραγμάτευση με την Ευρώπη και μπορεί να πάρει πολλά από όσα ζητάει τόσα χρόνια.
Η Τουρκία ζήτησε την απελευθέρωση της διαδικασίας για βίζα, δίνοντας με αυτό τον τρόπο πρόσβαση σε 75 εκατομμύρια Τούρκους να ταξιδέψουν στην Ευρώπη, κάτι που φαίνεται ότι παραχωρούν οι Ευρωπαίοι, αλλά και 3 δισ. ευρώ επιπλέον χρηματοδότηση για να σταματήσει να στέλνει μετανάστες και πρόσφυγες στην Ελλάδα και από εκεί στην Ευρώπη.
Πέραν των παραπάνω οι 28 αποφάσισαν ότι η διαδικασία πρέπει να ξανά- ενεργοποιηθεί η ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας με σκοπό να υπάρξει πρόοδος στις διαπραγματεύσεις.
Η ελληνική πλευρά είχε ταξιδέψει στις Βρυξέλλες με αιχμή του δόρατος την ανάγκη για δράσεις προκειμένου να ενισχυθεί η προσπάθεια αναχαίτισης μέσα στο έδαφος της Τουρκίας, με τις κατάλληλες δράσεις, τις υποδομές και τα οικονομικά μέσα και με απαράβατη κόκκινη γραμμή απέναντι στις αιτιάσεις Γερμανίας και Κομισιόν για κοινές περιπολίες με την Τουρκία στο Ανατολικό Αιγαίο, ένα σενάριο το οποίο εγκυμονούσε εθνικούς κινδύνους για μελλοντικές αιτιάσεις της Άγκυρας για αλλαγή του status quo στα θαλάσσια σύνορα. Ως εκ τούτου, ο Αλέξης Τσίπρας απέρριψε κατηγορηματικά την ιδέα για κοινές ελληνοτουρκικές περιπολίες στο Αιγαίο.. «Κάθε χώρα να φυλάει τα σύνορά της» ήταν η κατηγορηματική θέση της ελληνικής πλευράς.
Πέραν τούτου, ο Έλληνας πρωθυπουργός έθεσε ουσιαστικά επί τάπητος για πρώτη φορά σε ανώτατο επίπεδο το ζήτημα της χαλάρωσης του προγράμματος ένεκα της προσφυγικής κρίσης, καθώς η Ελλάδα δέχεται τις μεγαλύτερες πιέσεις. Η αποτίμηση της Αθήνας για τα μέτρα που αποφασίστηκαν είναι επί της αρχής θετική, ωστόσο επισημαίνουν ότι ακόμα χρειάζονται πιο γενναία βήματα προς την ίδια κατεύθυνση. Ενδεικτικά είναι τα όσα είπε ο Αλέξης Τσίπρας μετά την Σύνοδο, που τόνισε πως «δυστυχώς η ΕΕ κινείται με ρυθμούς χελώνας όταν οι εξελίξεις τρέχουν με ραγδαίες ταχύτητες».
Για υπαρξιακό πρόβλημα της Ευρώπης έκανε λόγο στις δηλώσεις του ο έλληνας πρωθυπουργός, μετά το τέλος της Συνόδου: «Αντιμετωπίζουμε ίσως ένα υπαρξιακό πρόβλημα ως Ευρωπαϊκή Ένωση, πρέπει να το αντιμετωπίσουμε μέσα από την Ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, την συνεργασία και τον διαμερισμό της ευθύνης. Οι αποφάσεις που πάρθηκαν σήμερα είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, υπενθυμίζω ότι η ελληνική πλευρά από τον περασμένο Μάρτιο είχε θέσει την αναγκαιότητα συνεργασίας με τη Τουρκία, ώστε να μειωθούν οι τεράστιες προσφυγικές ροές», είπε αρχικά ο κ. Τσίπρας, ενώ στη συνέχεια αναφέρθηκε στην ενίσχυση των χωρών υποδοχής, τονίζοντας ότι σταδιακά θα πρέπει και η Τουρκία να δημιουργήσει κέντρα υποδοχής και να φιλοξενεί πρόσφυγες και μετανάστες: «Υπήρξε αναγνώριση της ανάγκης να ενισχυθούν οι χώρες υποδοχής και η υλικοτεχνική υποδομή και με χρηματική βοήθεια προκειμένου να στηθούν κέντρα υποδοχής και να ξεκινήσει η διαδικασία της μετεγκατάστασης, ένα τόσο για εμάς θέμα είναι η δυνατότητα να υπάρξει μια ουσιαστική συμφωνία με τη Τουρκία προκειμένου σταδιακά να μετατοπιστεί το βάρος από τα ελληνικά νησιά προς τις ακτές της Τουρκίας όπου εκεί πρέπει να υπάρχουν τα λεγόμενα «hotspots» και η διαδικασία της μετεγκατάστασης να γίνεται από τη πλευρά της Τουρκίας.
Με αυτό τον τρόπο θα καταφέρουμε να μειώσουμε το τεράστιο κόστος που αφορά την πιθανότητα απωλειών ζωών στο Αιγαίο από πρόσφυγες που μπαίνουν στις βάρκες διακινητών και διακινδυνεύουν τη ζωή τους. Βεβαίως όλα αυτά απαιτούν μια ειλικρινή συμφωνία με τη Τουρκία και ευελπιστούμε σε αυτό».
Ο κ. Τσίπρας ξεκαθάρισε πάντως ότι το γεγονός αυτό δεν θα πρέπει να επηρεάσει την ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας στην Ευρώπη: «Καταθέσαμε τη σταθερή μας σχέση ότι αυτή η συμφωνία πρέπει να γίνει με όρους αλληλεγγύης και βοήθειας από τη πλευρά της ΕΕ αλλά χωρίς υποχωρήσεις σε κρίσιμα ζητήματα. Η ενταξιακή διαδικασία έχει κάποιες αρχές και αυτοί οι όροι πρέπει να τηρηθούν στο ακέραιο και συζητάμε ότι η συνεργασία είναι απαραίτητη προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι μεγάλες ροές και κίνδυνοι, όμως ταυτόχρονα αυτό δεν μπορεί να σημαίνει πως θα υπάρξει οποιαδήποτε υποχώρηση σε θέματα εθνικής κυριαρχίας και βεβαίως νομίζω ότι αυτή ήταν μια κοινή θέση και στάση όλων των μελών του Συμβουλίου».
Τέλος, ο έλληνας πρωθυπουργός αναφέρθηκε στο γεγονός ότι οι ευρωπαϊκές χώρες που έχουν αναλάβει το βάρος της υποδοχής των μεταναστών και προσφύγων θα πρέπει να έχουν την ευχέρεια της χαλάρωσης στα δημοσιονομικά τους, εξαιτίας του ανυπολόγιστου κόστους: «Τέλος θα ήθελα να επισημάνω ότι ιδιαίτερη έμφαση έγινε και από εμάς στο τεράστιο κόστος που είναι ανυπολόγιστο, όσο όμως και από πολλούς εταίρους και ιδιαίτερα βαρύνουσας σημασίας είναι η τοποθέτηση του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που μετέφερε τις θέσεις του Κοινοβουλίου πως για τις χώρες υποδοχής τις χώρες που παίρνουν το μεγάλο βάρος μιας συλλογικής ευθύνης της διευθέτησης του προσφυγικού προβλήματος. Για αυτές τις χώρες πρέπει να υπάρξει δημοσιονομική χαλάρωση, πρέπει να υπάρξει ενίσχυση οικονομική για να αντιμετωπίσουν με αξιοπρέπεια τα τεράστια προβλήματα που προκύπτουν και να δώσουμε ανθρωπιστική βοήθεια και αλληλεγγύη στους πρόσφυγες που το έχουν ανάγκη.
Νομίζω αυτή είναι μια θέση που θα συζητηθεί στο μέλλον την οποία υποστηρίξαμε και θα έχει άμεσο αντίκτυπο στην δυνατότητα της Ελλάδας να μπορέσει να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της, και ταυτόχρονα στη μεγάλη ανθρωπιστική της υποχρέωση να φιλοξενήσει τους πρόσφυγες και να ανταποκριθεί στις μεγάλες δυσκολίες των ροών που υπερβαίνουν τις δυνατότητες της.»
