Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών έχει προκαλέσει έντονο προβληματισμό στην ελληνική κυβέρνηση και ιδίως στις διπλωματικές υπηρεσίες του Υπουργείου Εξωτερικών αλλά και στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, ως προς τη στάση που θα κρατήσει από εδώ και πέρα η Ουάσιγκτον, έναντι των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Η Αθήνα, επιχειρεί να κατανοήσει τις νέες ισορροπίες που διαμορφώνονται στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, ενώ ένας επιπλέον παράγοντας ανησυχίας, είναι η νέα μορφή σχέσης που μπορεί να σμιλευτεί ανάμεσα στον Αμερικανό πρόεδρο και τον Τούρκο ομόλογό του, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Παρά τις καλές προσωπικές σχέσεις που επιδεικνύουν προς τα έξω οι δύο ηγέτες πάντως, το τοπίο παραμένει θολό. Η Άγκυρα συνεχίζει να διεκδικεί τον ρόλο της ως ηγεμονική περιφερειακή δύναμη, προκαλώντας εντάσεις όχι μόνο με την Ελλάδα αλλά και με άλλες χώρες όπως το Ισραήλ. «Εάν Τραμπ και Ερντογάν καταφέρουν να διατηρήσουν μια «συνεννόηση», αυτό ενδέχεται να ενισχύσει περαιτέρω την αναθεωρητική και επιθετική στάση της Άγκυρας, δυσκολεύοντας ακόμη περισσότερο την Αθήνα» τονίζουν διπλωματικές πηγές.
Η στρατηγική της Αθήνας και το εβραϊκό λόμπι
Η Ελλάδα προσπαθεί να ενισχύσει την επιρροή της στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά η απρόβλεπτη φύση της διακυβέρνησης Τραμπ δημιουργεί εμπόδια. Η έλλειψη άμεσης πρόσβασης στον Λευκό Οίκο και η δομή της εξουσίας στην Ουάσιγκτον δυσκολεύουν την Αθήνα να προωθήσει τα συμφέροντά της. Παρά ταύτα, η ελληνική διπλωματία εστιάζει στον ρόλο της ως πυλώνας σταθερότητας στην περιοχή, ενώ αξιοποιεί τη στρατηγική της συνεργασία με το Ισραήλ, μια χώρα που απολαμβάνει την απόλυτη στήριξη του Τραμπ.
Ένας επιπλέον άξονας ενίσχυσης της ελληνικής θέσης είναι το εβραϊκό λόμπι στις Ηνωμένες Πολιτείες, το οποίο διατηρεί ισχυρούς δεσμούς με την Ελλάδα που έχουν ενδυναμωθεί ακόμη περισσότερο τα τελευταία χρόνια. Η συνεργασία αυτή, αναφέρουν οι γνωρίζοντες, μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός πίεσης για την προώθηση των ελληνικών συμφερόντων στο γεωπολιτικό παιχνίδι της Ανατολικής Μεσογείου.
Ωστόσο η αλήθεια είναι πως η χώρα μας εξακολουθεί να παραμένει σε δεύτερο πλάνο από πλευράς ΗΠΑ σε αυτή τη φάση, καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ αντιμετωπίζει εσωτερικές προκλήσεις στο να εδραιώσει τη νέα του διοίκηση. Όσον αφορά την Τουρκία, οι εκτιμήσεις στην Αθήνα δείχνουν πως ο Ερντογάν προσπαθεί να αποκαταστήσει πλήρως τις σχέσεις του με τις Ηνωμένες Πολιτείες, ευθυγραμμίζοντας τις φιλοδοξίες του με την εξωτερική πολιτική του Τραμπ. Ωστόσο, οι τουρκικές φιλοδοξίες για περιφερειακή κυριαρχία συναντούν ισχυρές αντιστάσεις, όχι μόνο από το Ισραήλ, αλλά και από τις αραβικές χώρες του Κόλπου, όπως η Σαουδική Αραβία, που απολαμβάνουν στενές σχέσεις με την αντίπερα όχθη του Ατλαντικού.
Ήρεμα νερά στο Αιγαίο
Παρά τις διαρκείς διεκδικήσεις της Άγκυρας στα ελληνοτουρκικά, η Ελλάδα εκτιμά πως η Τουρκία έχει συμφέρον να διατηρήσει την ηρεμία στο Αιγαίο, τουλάχιστον σε αυτή τη φάση. Μια αποσταθεροποιητική κίνηση θα μπορούσε να προκαλέσει την αντίδραση της νέας αμερικανικής κυβέρνησης, κάτι που η Τουρκία θα προτιμούσε να αποφύγει.
Στο μεταξύ, η μετάθεση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας για το τρίτο δεκαήμερο του Μαρτίου (εάν δεν υπάρξει νέα αναβολή), μετά την πολυμερή Διάσκεψη για το Κυπριακό, είναι ενδεικτική της επιφυλακτικότητας που επικρατεί. Η Ελλάδα ανησυχεί ότι η αδιάλλακτη στάση της Τουρκίας στα διμερή ζητήματα θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά και τις συνομιλίες για το Κυπριακό, ειδικά αν η Τουρκία επιμείνει στις διεκδικήσεις της για «κυριαρχική ισότητα» και «ισότιμο διεθνές καθεστώς» για τους Τουρκοκύπριους.
Τέλος, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο διορισμός της Κίμπερλι Γκιλφόιλ ως πρέσβειρας των ΗΠΑ στην Αθήνα. Με στενές σχέσεις με την οικογένεια Τραμπ, η Γκιλφόιλ αναμένεται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, κάτι βέβαια που θα φανεί στο εγγύς μέλλον. Η νέα περίοδος που διαμορφώνεται με την επάνοδο του Ντόναλντ Τραμπ στην εξουσία φέρνει πολλές προκλήσεις για την Ελλάδα. Η Αθήνα παραμένει σε επιφυλακή, εστιάζοντας στη σταθεροποιητική της παρουσία στην περιοχή και επιδιώκοντας να αξιοποιήσει τις διεθνείς συμμαχίες της για να περιορίσει την αναθεωρητική πολιτική της Τουρκίας.
