Σε νέα εποχή εισέρχεται από φέτος και ειδικότερα από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο η Δικαιοσύνη στην Ελλάδα, με στόχο την εξάλειψη των μεγάλων καθυστερήσεων που έχουν γίνει χρόνιο φαινόμενο. Η χρήση της νέας τεχνολογίας, η επιβολή χρονικών ορίων στις αγορεύσεις και ο αυστηρός έλεγχος των δικογράφων φιλοδοξούν να αναμορφώσουν άρδην τη λειτουργία του δικαστικού μας συστήματος, αν και στο δικηγορικό σώμα βλέπουν με επιφύλαξη τις επερχόμενες αλλαγές.
Επί του πρακτέου, στην αίθουσα του Αρείου Πάγου ένα ψηφιακό χρονόμετρο θα καθορίζει πλέον τη διάρκεια των αγορεύσεων. Η πρόβλεψη είναι απλή, αλλά αυστηρή: κάθε διάδικος θα έχει στη διάθεσή του έξι λεπτά για να παρουσιάσει τις θέσεις του. Το χρονόμετρο θα είναι ορατό απ’ όλους και θα ελέγχεται από τον πρόεδρο του Δικαστηρίου.
Η χρονομέτρηση εισάγεται προκειμένου να περιοριστεί η μακρηγορία που συχνά χαρακτηρίζει τις δικαστικές συνεδριάσεις. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ανώτατων δικαστικών λειτουργών, οι εκτενείς αγορεύσεις, οι οποίες συχνά αναφέρονται σε θέματα γνωστά στο Δικαστήριο, δεν προσφέρουν ουσιαστική βοήθεια στη διαμόρφωση της δικαστικής κρίσης. Αντίθετα, επιβαρύνουν τον χρόνο επεξεργασίας των υποθέσεων.
Το μέτρο δεν είναι καινούριο για τα ελληνικά δικαστήρια. Ένα παρόμοιο πείραμα πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης για τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό, ο πρόεδρος του ΣτΕ Μιχάλης Πικραμμένος χρησιμοποίησε το κινητό του τηλέφωνο ως χρονόμετρο, επιτυγχάνοντας την ολοκλήρωση της διαδικασίας σε μόλις δύο ώρες. Το αποτέλεσμα κρίθηκε εξαιρετικά επιτυχημένο, καθιστώντας το μέτρο πρότυπο για τη λειτουργία και άλλων δικαστηρίων.
Περιορισμοί στα δικόγραφα: Τέλος στους «τόμους»
Μαζί με τη χρονομέτρηση, ο Άρειος Πάγος θεσπίζει για πρώτη φορά αυστηρούς περιορισμούς στον όγκο των δικογράφων. Οι δικηγόροι δεν θα μπορούν πλέον να υποβάλλουν ογκώδη έγγραφα που πολλές φορές φτάνουν τις εκατοντάδες σελίδες. Τα όρια θα είναι συγκεκριμένα:
Εισαγωγικά δικόγραφα: Μέγιστο όριο 30 σελίδες.
Πρόσθετοι λόγοι αναιρέσεων: Μέγιστο όριο 20 σελίδες.
Υπομνήματα: Μέγιστο όριο 10 σελίδες.
Αιτήσεις αναστολής: Μέγιστο όριο 5 σελίδες.
Οι δικαστές επιδιώκουν, επίσης, να θέσουν κανόνες στη μορφοποίηση των δικογράφων. Αυτά θα πρέπει να τυπώνονται σε χαρτί Α4, με γραμματοσειρά Arial μεγέθους 12 και διάστιχο 1,5 (είναι οι ίδιες προδιαγραφές που έχουν και οι πανεπιστημιακές εργασίες των φοιτητών). Οι αλλαγές αυτές αποσκοπούν στη διευκόλυνση της επεξεργασίας των υποθέσεων και στη μείωση του χρόνου που απαιτείται για τη μελέτη τους.
Παρόλα αυτά, εξαιρέσεις προβλέπονται για την καταγραφή των ονομάτων των διαδίκων, τη διαδικαστική πορεία της υπόθεσης και τις παραδοχές της απόφασης που προσβάλλεται. Σε περίπτωση υπέρβασης του ορίου, οι δικηγόροι θα υποχρεούνται να προσαρμόσουν τα κείμενά τους εντός ενός μηνός.
Πού εστιάζονται οι αντιδράσεις από τον δικηγορικό κόσμο
Οι αλλαγές αυτές, αν και καλοδεχούμενες από αρκετούς, δεν πέρασαν απαρατήρητες από το δικηγορικό σώμα. Οι δικηγόροι εκφράζουν σοβαρές ανησυχίες ότι οι νέοι περιορισμοί θίγουν το δικαίωμα πρόσβασης στη Δικαιοσύνη. Ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών έχει ήδη προγραμματίσει αποχή από τις συνεδριάσεις του πολιτικού τμήματος του Αρείου Πάγου στις 13 και 14 Ιανουαρίου 2025, αντιδρώντας στα νέα μέτρα.
Οι δικηγόροι θεωρούν ότι τα χρονικά όρια στις αγορεύσεις περιορίζουν την προφορικότητα της διαδικασίας κι ενδέχεται να επηρεάσουν την ποιότητα της δικαστικής κρίσης. Παράλληλα, επισημαίνουν ότι οι περιορισμοί στις σελίδες των δικογράφων ίσως δημιουργήσουν εμπόδια στην πληρότητα των νομικών επιχειρημάτων.
