Κομβικό ρόλο στους σταθμούς της ιστορίας του ΠΑΣΟΚ έπαιξε η Βάσω Παπανδρέου, που πέθανε στα 80 της χρόνια, την Πέμπτη 17 Οκτωβρίου. Η Βάσω Παπανδρέου που έναν χρόνο νωρίτερα είχε πετύχει το απόλυτο ρεκόρ ψήφων στις Εθνικές Εκλογές, το 1994 λειτουργούσε ήδη σαν καταλύτης στις εξελίξεις του ΠΑΣΟΚ, ειδικότερα κατά το πέρασμα στην μεταπαπανδρεϊκή εποχή.
«Ο δείπνος των τεσσάρων»
Τον Νοέμβριο του 1994, υποδέχθηκε στο σπίτι της τον Κώστα Σημίτη, τον Θεόδωρο Πάγκαλο και τον Παρασκευά Αυγερινό, σ’ αυτό που έμεινε στην ιστορία ως «δείπνος των τεσσάρων». Μάλιστα ο «θρύλος» λέει πως ήταν η ίδια που είχε επιμεληθεί και το μενού της συνάντησης στο οποίο κυριαρχούσε το ανατολίτικο «ατζέμ πιλάφι», ένα ρύζι μαγειρεμένο σε αρνίσιο ζωμό με το αρνίσιο ψαχνό αλλά και σταφίδες και ξηρούς καρπούς.
Το συγκεκριμένο δείπνο συνδέθηκε με την πορεία του Κώστα Σημίτη προς τη διαδοχή του Ανδρέα Παπανδρέου. Την ώρα που όλοι στο ΠΑΣΟΚ κοιτούσαν προς την πλευρά του Άκη Τσοχατζόπουλου για τη διαδοχή του Ανδρέα Παπανδρέου, η ομάδα των τεσσάρων εκείνο το βράδυ αποφάσισε να δώσει το «χρίσμα» στον Κώστα Σημίτη για να διεκδικήσει την πρωθυπουργία «όταν θα κινούνταν οι διαδικασίες».
Το 1996 στις τελευταίες ημέρες της ζωής του Ανδρέα Παπανδρέου, ο Άκης Τσοχατζόπουλος εκτελεί χρέη προσωρινού πρωθυπουργού, εκπροσωπώντας την κυβέρνηση σε Συνόδους Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ ο Κώστας Σημίτης δίνει μάχες στη Βουλή για τον Προϋπολογισμό. Στις 18 Ιανουαρίου, συγκαλείται η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ για να εκλέξει νέο πρωθυπουργό.
Υποψήφιοι ο Άκης Τσοχατζόπουλος, ο Γεράσιμος Αρσένης, ο Κώστας Σημίτης και ο Γιάννης Χαραλαμπόπουλος. Στην πρώτη ψηφοφορία Σημίτης και Τσοχατζόπουλος ισοψηφούν με 53 ψήφους, ενώ Αρσένης και Χαραλαμπόπουλος τίθενται εκτός μάχης με 50 και 11 ψήφους αντίστοιχα. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας γίνεται και η δεύτερη ψηφοφορία. Οι τρεις της «ομάδας των τεσσάρων» έχουν στηρίξει τον Κώστα Σημίτη, όπως έκαναν στον β’ γύρο και οι Γιώργος Παπανδρέου και Κώστας Λαλιώτης. Ο Σημίτης γίνεται πρωθυπουργός με ψήφους 86 έναντι 75 του Άκη Τσοχατζόπουλου.
Η αρχή της ανατροπής του Γιώργου Παπανδρέου
Ο Γιώργος Παπανδρέου, έναν χρόνο μετά την υπογραφή του πρώτου μνημονίου, έχει εξασφαλίσει ένα νέο πακέτο βοήθειας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όμως η κατάσταση στην Ελλάδα είναι έκρυθμη.
Οι κινητοποιήσεις, απεργίες και διαδηλώσεις είναι σχεδόν καθημερινές και ο πρωθυπουργός αποφασίζει να απευθυνθεί στο λαό ανακοινώνοντας δημοψήφισμα με ερώτημα για την παραμονή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη.
Λίγες ημέρες αργότερα και μετά από αντιδράσεις των Ευρωπαίων ηγετών, ο Γιώργος Παπανδρέου αποσύρει το δημοψήφισμα και πηγαίνει σε ψήφο εμπιστοσύνης. Το κόμμα του όμως δεν είναι έτοιμο να του δώσει ούτε και αυτήν αν πρώτα δεν συμφωνήσει ότι η ψήφος εμπιστοσύνης θα σημάνει και την παράδοση της εξουσίας σε κυβέρνηση συνεργασίας.
Την ημέρα της ψήφου εμπιστοσύνης, στελέχη τόσο του ΠΑΣΟΚ όσο και της Νέας Δημοκρατίας ζητούν την αποχώρηση Παπανδρέου και την αναζήτηση μεταβατικής κυβέρνησης. Μάλιστα κάποιοι εκ των βουλευτών των δύο κομμάτων υπογράφουν κοινό non paper με το οποίο ζητούν από τις ηγεσίες τους τον σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας. Στην πρωτοβουλία που ξεκίνησε από το καφενείο της Βουλής, πρωτοστατούν η Βάσω Παπανδρέου και ο Ντίνος Βρεττός από το ΠΑΣΟΚ και οι Ευάγγελος Αντώναρος, Άρης Σπηλιωτόπουλος, Κυριάκος Μητσοτάκης, Κωστής Χατζηδάκης και Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης από τη Νέα Δημοκρατία.
Η διαγραφή από την ΚΟ του ΠΑΣΟΚ
Στη μνημονιακή περίοδο, η Βάσω Παπανδρέου θα κριτικάρει σκληρά αρκετές φορές τα στελέχη του κόμματός της. Η «σιδηρά κυρία» του ΠΑΣΟΚ εκτιμά ότι ο Γιώργος Παπανδρέου είχε «καλές προθέσεις, αλλά καταστροφικά αποτελέσματα», σημειώνοντας μάλιστα πως «δεν επρόκειτο για λάθη, αλλά για εγκλήματα».
Είχε στραφεί και κατά του τότε υπουργού Οικονομικών Γιώργου Παπακωνσταντίνου. Το 2011, εξαπολύει σφοδρή επίθεση εναντίον του, όταν σε συνεδρίαση του ΚΤΕ Οικονομικών, του λέει χαρακτηριστικά: «Τον Οκτώβριο του 2009 ήμουν στο γραφείο σου και σου είπα να πάρεις μέτρα και με αντιμετώπισες ως ούφο».
Η Βάσω Παπανδρέου είχε την άποψη ότι η Νέα Δημοκρατία οδήγησε την Ελλάδα στην καταστροφή, όμως το ΠΑΣΟΚ την αποτελείωσε. Άσκησε σε αρκετές περιπτώσεις κριτική στις διαπραγματεύσεις της ελληνικής κυβέρνησης με την τρόικα, ενώ στις 12 Φεβρουαρίου του 2012 αποφασίζει να καταψηφίσει το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα και διαγράφεται από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ.
«Ψήφισα κατά συνείδηση μετά από καιρό. Αισθάνομαι ήσυχα με τη συνείδησή μου μετά από καιρό. Με διέγραψαν από το ΠΑΣΟΚ αλλά δεν σημαίνει ότι μπορούν να διαγράψουν ούτε τις απόψεις μου, ούτε την πορεία μου» ανέφερε σε δηλώσεις της στο περιστύλιο μετά τη διαγραφή της.
