Πριν από περίπου δύο αιώνες, τον Σεπτέμβριο του 1801, ένας συνεργάτης του Λόρδου Έλγιν σε μια επιστολή του παρουσίαζε την πρόοδό του για την αποστολή που του είχε ανατεθεί: Την αφαίρεση των γλυπτών του Παρθενώνα. Ζητούσε 12 μεγάλα πριόνια για να μπορέσει να ολοκληρώσει το έργο του και έναν χρόνο αργότερα, το 1802, του ανακοίνωνε πως η αποστολή είχε στεφθεί με επιτυχία αν και υπήρξαν κάποια προβλήματα. «Υπήρξαν διάφορες δυσκολίες κατά την αφαίρεσή τους και αναγκάστηκαν σε κάποιες περιπτώσεις να γίνω λίγο βάρβαρος», τόνισε.
Διακόσια χρόνια μετά, σημειώνει σχόλιο – ανάλυση του Guardian, πολλοί στην Ελλάδα αντιλαμβάνονται την ίδια βαρβαρότητα στον χειρισμό από τη Βρετανία της διαμάχης για τα μάρμαρα του Παρθενώνα. Τα τελευταία 24ωρα, μετά την άρνηση του Ρίσι Σούνακ να συναντηθεί με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, εξαιτίας αυτού του ζητήματος, το ερώτημα εάν τελικά θα πρέπει τα γλυπτά να επιστραφούν στην Αθήνα εξελίχθηκε από μια διαπραγμάτευση μεταξύ του Βρετανικού Μουσείου και της ελληνικής κυβέρνησης σε μια διπλωματική διαμάχη.
Όπως τονίζει ο Guardian, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως η άρνηση του βρετανού πρωθυπουργού να συζητήσει το ενδεχόμενο επιστροφής των γλυπτών στην Αθήνα έρχεται σε αντίθεση με την άποψη του μεγαλύτερου μέρους του βρετανικού κοινού. Υπάρχουν επίσης αυτοί που αντιλαμβάνονται την υπόθεση ως μια εκκεντρική διαμάχη για «ένα μάτσο υπερδιαφημισμένα κειμήλια».
Όταν ο Μητσοτάκης, τον περασμένο Νοέμβριο, είχε συναντηθεί με τον Τζορτζ Όσμπορν – που προεδρεύει του Βρετανικού Μουσείου – οι συνομιλίες χαρακτηρίστηκαν «όχι μόνο αξιόπιστες αλλά και πολύ συναρπαστικές», γράφει το βρετανικό μέσο και προσθέτει: «Ενώ οι συζητήσεις ήταν μόνο προκαταρκτικές, φαινόταν σαν να αυξανόταν η δυναμική για την ιδέα της επιστροφής των μαρμάρων του Παρθενώνα στην Αθήνα».
«Αυτό θα ήταν αιτία για εθνικό εορτασμό στην Ελλάδα, όπου η αφαίρεση των μαρμάρων από τον Έλγιν τον 19ο αιώνα θεωρείται ευρέως ως κλοπή. Με απόφαση του βρετανικού κοινοβουλίου, απαγορεύεται στο Βρετανικό Μουσείο να επιστρέψει μόνιμα τα γλυπτά, ωστόσο θα ήταν δυνατό να σταλούν στο Μουσείο της Ακρόπολης με δανεισμό, με ανταλλαγή άλλων ελληνικών αρχαιοτήτων ως μορφή εγγύησης για να εξασφαλιστεί η επιστροφή τους».
«Όλα αυτά θα μπορούσαν να συμβούν ανεξάρτητα από την άποψη της βρετανικής κυβέρνησης για το θέμα. Ωστόσο το εάν το Βρετανικό Μουσείο θα ήταν διατεθειμένο να διακινδυνεύσει την οργή της βρετανικής κυβέρνηση είναι ένα άλλο ερώτημα […] Η τελευταία αντίδραση του Σούνακ υποδηλώνει ότι μπορεί να υπάρξει ένα σημαντικό πολιτικό εμπόδιο».
Ένας ισχυρισμός που εκνεύρισε την ελληνική κυβέρνηση
Η ανταποκρίτρια του Guardian στην Αθήνα υπογραμμίζει πως το θέμα βρίσκεται στην κορυφή των δελτίων ειδήσεων και αντιμετωπίζεται ως «ζήτημα εθνικής υπερηφάνειας». Ένας ακόμη λόγος της ελληνικής οργής είναι ο ισχυρισμός της Ντάουνινγκ Στριτ ότι ο Μητσοτάκης είχε υποσχεθεί να μην προβεί σε δημόσιες δηλώσεις για το θέμα, ένας ισχυρισμός που έρχεται σε αντίθεση με την μακροχρόνια πολιτική της Ελλάδας με την οποία ταυτίζεται και η στάση του Κυριάκου Μητσοτάκη, τονίζεται στο βρετανικό δημοσίευμα. «Η άποψη που εξέφρασε ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν είναι προσωπική του, είναι η μοναδική άποψη που έχουν για το θέμα 11 εκατομμύρια Έλληνες και πολλά ακόμα εκατομμύρια σε όλον τον κόσμο», δήλωσε ο Άδωνις Γεωργιάδης.
Ο ρόλος της Μελίνας Μερκούρη
Το ζήτημα έχει βρεθεί στο επίκεντρο από το 1983, γράφει ο Guardian, όταν η Μελίνα Μερκούρη, τότε υπουργός Πολιτισμού, επισκέφτηκε το Βρετανικό Μουσείο και ζήτησε την επιστροφή των γλυπτών. Το αίτημα είχε προκαλέσει τον εκνευρισμό του υπουργείου Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου. Αποχαρακτηρισμένα έγγραφα του βρετανικού υπουργείου δείχνουν πως οι τότε αξιωματούχοι παραδέχονταν πως η Μελίνα Μερκούρη «έκλεψε τη δημοσιότητα» και «νίκησε στη διαφωνία». «Πρέπει να καταλάβετε τι σημαίνουν για εμάς τα μάρμαρα του Παρθενώνα. Είναι το καμάρι μας. Είναι οι θυσίες μας… Είναι η ουσία της ελληνικότητας», είχε τονίσει.
«Έφερε το ζήτημα στο επίκεντρο. Από τότε υπήρξαν αρκετά σκαμπανεβάσματα. Όταν η χώρα πάλευε για την οικονομικής της επιβίωση φυσικά το θέμα δεν ήταν στις προτεραιότητες. Αλλά από τότε που ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέλαβε την εξουσία, πριν από πέντε χρόνια, ξεκίνησε ξανά μια μεγάλη διεθνής εκστρατεία».
Πόσο σημαντική είναι η επιστροφή για τον Κυριάκο Μητσοτάκη
Ο Έλληνας πρωθυπουργός, γράφει ο Guardian, έχει χαρακτηρίσει την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα ως «πάθος» και έχει επισημάνει πως οι συζητήσεις επί του ζητήματος θα είναι μια βασική πτυχή της επόμενης επίσκεψής του στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Έχει θέσει το ζήτημα στο επίκεντρο της κυβερνητικής πολιτικής του και πριν από την επιτυχημένη εκστρατεία επανεκλογής υποσχέθηκε να ανανεώσει τη δυναμική για το θέμα βασιζόμενος στη πρόοδο που έχει σημειωθεί», γράφει η ανταποκρίτρια του βρετανικού μέσου.
Κατά την ανάλυση της βρετανικής εφημερίδας η προσβολή του Βρετανού πρωθυπουργού μπορεί να είναι ακόμα πιο σημαντική δεδομένου ότι ο Μητσοτάκης έχει περιγραφεί από Βρετανούς παράγοντας ως «ο Έλληνας Ρίσι Σούνακ». «Είναι ένας Αγγλόφιλος που εργάστηκε στον οικονομικό τομέα στο Λονδίνο, έχει σπουδάσει στις ΗΠΑ και είναι τεχνοκράτης». «Δεν θα περίμενε μια τέτοια αντιμετώπιση από κάποιον σαν τον Σούνακ» επισημαίνεται. Ο εκπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης, Δημήτρης Τσιόδρας, τόνισε για τη στάση του Σουνάκ ότι «δεν θέλουμε να θεωρηθεί ως γενική κρίση [στις διμερείς σχέσεις] αλλά… ως αρνητική συμπεριφορά ενός ατόμου».
Μπορεί να αλλάξει η μοίρα των Γλυπτών του Παρθενώνα
«Αν και η αντίθεση της βρετανικής κυβέρνησης θα έκανε σίγουρα πιο περίπλοκες τις διαπραγματεύσεις του Βρετανικού Μουσείου, δεν αποτελεί απόλυτο εμπόδιο για την πρόοδο. Και το Εργατικό Κόμμα έχει πει ότι θα ήταν ανοιχτό σε μια τέτοια συμφωνία εάν πάρει την εξουσία. Ο Κρι Στάρμερ, ο επικεφαλής των Εργατικών, είχε κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Μητσοτάκη πριν ο Σούνακ ακυρώσει τη δική του», γράφει η ανταποκρίτρια του Guardian και συνεχίζει:
«Σε γενικές γραμμές η στρατηγική της Ελλάδας ήταν να κινείται με προσοχή και να μην πυροδοτήσει το εθνικιστικό αίσθημα που ορισμένες φορές καταλαμβάνει τους Συντηρητικούς για θέματα που έχουν να κάνουν με αρχαιότητες. Ο Μητσοτάκης έχει πει ότι είναι υπομονετικός. Δεν φαίνεται πως θα υπάρξει κάποια νομική πρωτοβουλία για την επιστροφή των Γλυτών, μια επιλογή που υπήρχε στο τραπέζι μέχρι το 2015. Δεν θέλουν να προκληθεί πλήγμα στις ευρύτερες σχέσεις των δύο χωρών».
«Αν ποτέ επιστραφούν τα μάρμαρα του Παρθενώνα στην Ελλάδα, τα περιμένει μια υποδοχή στο ειδικά κατασκευασμένο μουσείο δίπλα στην Ακρόπολη. Είναι ένας αξιόλογος χώρος, γεμάτος ιριδίζον φως – είναι το κατάλληλο μέρος για να στεγαστούν και να εκτεθούν. Αν συμβεί, παρά όλα αυτά, θα εξακολουθούσε να θεωρείται ως μια τεράστια μεγαλόψυχη χειρονομία», καταλήγει ο Guardian.
