Με στόχο να παρουσιαστεί παγκοσμίως ο δίσκος της Φαιστού kαι όλο το φάσμα των προσεγγίσεων ως προς το περιεχόμενό του, πραγματοποιήθηκαν τα γυρίσματα ενός ντοκιμαντέρ, που εντάσσεται σε μια σειρά με τίτλο «Ancient X-Files», υπό τη γενική εποπτεία και διεύθυνση του National Geographic Society των ΗΠΑ.
Το ΤΕΙ Κρήτης συνεργάζεται με το Πανεπιστήμιο Οξφόρδης σε θέματα της Μινωικής Κρήτης, όπως «Λαβύρινθος» και «Ο δίσκος της Φαιστού» και ο δρ Γκάρεθ Οουενς, γλωσσολόγος και συντονιστής του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Διά Βίου Μάθησης «Έρασμος» στο ΤΕΙ Κρήτης, ήταν στις 8, 9 και 10 Νοέμβριου στο Christ Church College του Πανεπιστημίου Οξφόρδης για θέματα της Μινωικής Κρήτης, όπως «Λαβύρινθος» και «Ο δίσκος της Φαιστού».
Ο κ. Οουενς ήταν καλεσμένος από τον καθηγητή Nick Howarth του Christ Church College Oxford μετά τη συνεργασία τους για τα ντοκιμαντέρ του National Geographic, «Λαβύρινθος» και «Ο δίσκος της Φαιστού», αντίστοιχα, στη σειρά «Ancient X-Files» του National Geographic Channel, με θέμα «Ένας γλωσσολόγος αποκρυπτογράφος επιχειρεί να επιλύσει το αίνιγμα ενός από τα πλέον μυστηριώδη αρχαία ευρήματα, του δίσκου της Φαιστού».
Μια σειρά γυρισμάτων πραγματοποιήθηκαν και ολοκληρώθηκαν στο Ηράκλειο και την ευρύτερη περιοχή από τις 7 έως τις 14 Μαρτίου, με αντικείμενο το δίσκο της Φαιστού, το «αίνιγμα» της Μινωικής Κρήτης. Τα γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν στη Φαιστό και στους Βώρους στη Μεσαρά, στην Κνωσό, στις Αρχάνες, στην προσωρινή έκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου, στο δήμο Ηρακλείου και στο ΤΕΙ Κρήτης.
Στόχος του ντοκιμαντέρ ήταν να παρουσιαστεί ο δίσκος της Φαιστού, η ανακάλυψή του στα 1908, όλο το φάσμα των προσεγγίσεων ως προς το περιεχόμενό του, η συστηματική έρευνα των τελευταίων 15 χρόνων (αρχαιολογική, επιγραφική και γλωσσολογική), όπως και η μικρή αλλά σταθερή πρόοδος που έχει συντελεστεί προς μια πιθανή κατανόηση της μινωικής αυτής επιγραφής. Συντελεστές του προγράμματος ήταν ο δρ Sandy MacGillivray, αρχαιολόγος, (για τη Φαιστό και την Κνωσό) και ο δρ Αντώνης Βασιλάκης, αρχαιολόγος, (για την Κνωσό και τις Αρχάνες), ενώ κύριος παρουσιαστής ήταν ο δρ Γκάρεθ Οουενς, γλωσσολόγος – ερευνητής σε θέματα της μινωικής γλώσσας και των επιγραφών της.
Ο δρ Γκάρεθ Οουενς, επίσης, συμμετείχε σε ένα δεύτερο πρόγραμμα της ίδιας σειράς που αφορούσε στο θέμα «Λαβύρινθος» και είχε την ευκαιρία, μέσα από συζήτηση με το δρα Nick Howarth, γεωγράφο από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, να παρουσιάσει την πρόσφατη προσέγγισή του σχετικά με αυτό, ότι δηλαδή η Λαβύρινθος της Μινωικής Κρήτης (c.2000-1400 π.Χ.) μπορεί να ταυτιστεί με το Σπήλαιο του Αρκαλοχωρίου στο οποίο εντοπίστηκαν εκατοντάδες διπλοί αναθηματικοί πέλεκεις, συμπεριλαμβανομένων και δυο ενεπίγραφων σε γραμμική Α γραφή.
Η ανακάλυψη του δίσκου
Ο δίσκος της Φαιστού ανακαλύφθηκε στις 3 Ιουλίου 1908 από τον Ιταλό αρχαιολόγο Λουΐτζι Περνιέ (Luigi Pernier) στο υπόγειο του δωματίου XL-101 του Μινωικού παλατιού της Φαιστού, κοντά στην Αγία Τριάδα, στη νότια Κρήτη. Χρονολογείται πιθανώς στον 17ο αιώνα π.Χ. και αποτελεί ένα από τα μυστήρια της αρχαιολογίας, αφού ο σκοπός της κατασκευής του και το νόημα των όσων αναγράφονται σε αυτόν παραμένουν άγνωστα.
Ο δίσκος, που φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, είναι φτιαγμένος από πηλό. Η μέση διάμετρός του είναι 16 εκατοστά και το μέσο πάχος του 2.1 εκατοστά. Στις δύο όψεις του βρίσκονται 45 διαφορετικά σύμβολα, πολλά από τα οποία αναπαριστούν εύκολα αναγνωρίσιμα αντικείμενα, όπως ανθρώπινες μορφές, ψάρια, πουλιά, έντομα, φυτά κ.α. Συνολικά υπάρχουν 241 σύμβολα, 122 στην 1η πλευρά και 119 στη 2η, τοποθετημένα σπειροειδώς. Τα σύμβολα είναι χωρισμένα σε ομάδες με τη χρήση μικρών γραμμών που κατευθύνονται προς το κέντρο του δίσκου.
Ο δίσκος έχει κεντρίσει τη φαντασία πολλών αρχαιολόγων, επαγγελματιών και μη, και έχουν γίνει αρκετές προσπάθειες αποκρυπτογράφησής του. Έχουν προταθεί πάρα πολλές ερμηνείες του κειμένου του, όπως ότι πρόκειται για προσευχή, για τη διήγηση μίας ιστορίας, για ένα γεωμετρικό θεώρημα, για ημερολόγιο κ.α..
Παρόλα αυτά η επιστημονική κοινότητα δεν έχει αποδεχθεί καμία από τις προτεινόμενες αποκρυπτογραφήσεις και ο δίσκος παραμένει ένα μυστήριο.
