Μια συζήτηση, για την Ελλάδα και τον τουρισμό της, με τον Φώτη Κοκοτό είναι δεδομένο πως θα σε «γεμίσει» με ειδήσεις, καινοτόμες λύσεις, αφοπλιστική ειλικρίνεια και «αέρα» από Ελούντα. Επιχειρηματίας του τουρισμού και των κατασκευών, Διευθύνων Σύμβουλος της Elounda Real Estate Development και μέλος της διοίκησης της Ελούντα Α.Ε., της οικογενειακής ξενοδοχειακής επιχείρησης στην οποία εργάστηκε από μαθητής Γυμνασίου.
Ασχολείται με μελέτες και κατασκευές έργων τουριστικής φύσης, ξενοδοχεία, σπα, συνεδριακά, ενώ ταυτόχρονα επενδύει στην ανάπτυξη παραθεριστικών τουριστικών κατοικιών και αρθρογραφεί σχετικά με τον τουρισμό και το περιβάλλον. Ήταν υποψήφιος βουλευτής Λασιθίου με τη ΔΡΑΣΗ, στην Κεντρική Επιτροπή της οποίας εξελέγη το 2013. Απόφοιτος του Κολεγίου Αθηνών, όπου πρώτευσε, και αποφοίτησε με άριστα επίσης από το Τμήμα Φυσικών Επιστημών του Cambridge University στο Ηνωμένο Βασίλειο και της Σχολής Πολιτικών και Περιβαλλοντικών Μηχανικών του UCLA στις ΗΠΑ. Είναι όμως και πατέρας τριών κοριτσιών, με τα οποία θα ήθελε να μπορεί να περνά περισσότερο χρόνο, καθώς ταξιδεύει συχνά για δουλειές.
– Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι αντίστοιχα για μια οικογένεια, όπως τη δική σας, να διευθύνει σήμερα ξενοδοχεία διεθνούς τουρισμού, χωρίς παρεμβάσεις (από εταιρείες τουρισμού, τουριστικούς ομίλους κ.λπ.);
Η διεθνής τάση προς τα ξενοδοχεία αλυσίδων είναι κάτι που θα συνεχιστεί και στην Ελλάδα, η οποία αποτελεί σημαντικό επενδυτικό προορισμό και κορυφαίο τουριστικό brand για μεγάλα κεφάλαια. Χώρος για οικογενειακές επιχειρήσεις θα υπάρχει πάντοτε, όπως για το ξενοδοχείο μας Elounda Mare, που ανήκει στον οργανισμό Relais & Chateaux, ο οποίος δέχεται μόνον τέτοιες επιχειρήσεις. Κατά την άποψή μου, οι κινήσεις των οικογενειών Ανδρεάδη, Κωνσταντακόπουλου, Σμπώκου κ.ά. προς στρατηγικές συμμαχίες με διεθνή κεφάλαια ή/και οίκους/αλυσίδες είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, καθώς ανοίγει άλλες προοπτικές, πολύ πέραν των χρηματοδοτικών δυνατοτήτων του ελληνικού τραπεζικού συστήματος και της ακόμα αναιμικής κεφαλαιαγοράς. Το γεγονός πως καταφέραμε στο Porto Elounda να είμαστε το πρώτο και ακόμη το μοναδικό ελληνικό ξενοδοχείο που μετατράπηκε σε Σύνθετο Τουριστικό Κατάλυμα και μπορεί να πουλάει τουριστικές επιπλωμένες κατοικίες είναι ένα μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα, βεβαίως. Αλλά δεν θα είναι για πολύ.
– Πιστεύετε ότι η χώρα μας σήμερα μπορεί να ισορροπήσει ανάμεσα σε μια μέτρια και μια VIP οικονομικά φιλοξενία; Η απλά πρέπει στο μέλλον να επιλέξει ανάμεσα στα δύο;
Η χώρα μας έχει κάτι για κάθε επισκέπτη. Κι έτσι είναι το σωστό, καθώς στη χώρα μας κάνουν διακοπές και οι Έλληνες. Ο κάθε προορισμός μπορεί να στοχεύσει σε ένα διαφορετικό μείγμα, όμως. Στην Ελούντα ενταχθήκαμε εξαρχής στους προορισμούς πολυτελείας και φτιάξαμε, τόσο εμείς ως οικογένεια αλλά και όσοι ακολούθησαν, αντίστοιχα ξενοδοχεία. Υπάρχουν, όμως, και ξενοδοχεία άλλων κατηγοριών στην περιοχή, λίγο πολύ για κάθε βαλάντιο. Αντιστοίχως, υπάρχουν και άλλοι προορισμοί που -ορθώς κατά τη γνώμη μου- επικεντρώθηκαν στον τουρισμό πολυτελείας, είτε αυτός αναπτύχθηκε γύρω από τη νυχτερινή ζωή (Μύκονος), είτε γύρω από το γκολφ (Ναβαρίνο), είτε γύρω από την απόλαυση ενός μοναδικού παγκοσμίως τοπίου (Σαντορίνη). Πέραν του κύριου προϊόντος, ο κάθε προορισμός αναπτύσσει κι άλλες δραστηριότητες: πολιτισμό, γαστρονομία, ύπαιθρο, κ.ο.κ. Κι όπως και να το κάνουμε, ένα πολύ μεγάλο μέρος του παγκόσμιου τουρισμού κινείται μέσω οργανωμένων πρακτορείων-χονδρεμπόρων, οι οποίοι θέτουν κανόνες και θεσπίζουν τάσεις. Η Ελλάδα μπορεί, λοιπόν, να έχει νησίδες VIP φιλοξενίας σε συγκεκριμένους προορισμούς που μπορούν να το υποστηρίξουν, αλλά δεν θέλει να αποκλείσει κανέναν.
– Το νησί της Κρήτης (που ξεχώρισε για τον τουρισμό που πρόσφερε από τα τέλη της δεκαετίας του 1960) πιστεύετε ότι πρέπει να δώσει περισσότερα, προκειμένου να συναγωνιστεί τη Ρόδο, τη Σαντορίνη ή νησιά όπως η Μύκονος; (Όταν αναφέρομαι στο νησί της Κρήτης, μιλώ για ανθρώπινο δυναμικό, εγκαταστάσεις, παροχή υπηρεσιών κ.λπ.)
Η Κρήτη είναι ένας προορισμός με κάποια δυνατά σημεία και κάποια αδύναμα. Για παράδειγμα, έχει κάποια νυχτερινή ζωή, αλλά δεν μπορεί να ανταγωνιστεί την κουλτούρα clubbing που έχει αναπτύξει η Μύκονος, χάρη στη νοοτροπία και την ανεκτικότητα του ντόπιου πληθυσμού. Έχει κάποια δραματικά τοπία όπως ο Μπάλος, αλλά δεν μπορεί να αναπτύξει χιλιάδες κλίνες που να κοιτάνε τον Μπάλο, όπως έχει κάνει η Σαντορίνη. Έχει κάποια λιμάνια, ενίοτε μεγάλα, αλλά δεν μπορεί να ανταγωνιστεί το island-hopping των Κυκλάδων και να γίνει Μέκκα των ιστιοπλόων. Χάρη στο μέγεθός της, όμως, αλλά και τον πολιτιστικό της πλούτο, μπορεί να επενδύσει σε πολλά επιπλέον προϊόντα από το ήλιος-και-θάλασσα: γήπεδα γκολφ για την επέκταση της σεζόν, υπαίθριες δραστηριότητες και σπορ, ακόμα και αεραθλητισμό. Κάτι που δεν μπορούν να κάνουν οι περισσότεροι ανταγωνιστές της, οι οποίοι θα δυσκολευτούν πολύ να δουλέψουν τον χειμώνα.
– Τα καλοκαίρια σας είναι ταυτισμένα με την Κρήτη και την Ελούντα. Θα ήθελα να θυμηθείτε και να μας εξιστορήσετε μια άφιξη ενός πολύ σημαντικού προσώπου διεθνούς κύρους που είχατε ξεχωρίσει ή που θυμάστε.
Προσωπικά δεν εμπλέκομαι στο lifestyle και το PR των ξενοδοχείων, αλλά έτυχε προ μερικών ετών να τρακάρω τη Σαρλίζ Θερόν να παίζει τάβλι με τον μετρ στο μπαρ της παραλίας, και ο Δημήτρης δεν την άφησε να κερδίσει ούτε παρτίδα.
– Οι χειμώνες των ανακαινίσεων πώς είναι;
Ναι, όντως, εμάς η δουλειά μας δεν σταματάει ποτέ, διότι τα έργα ξεκινούν την επόμενη μέρα από το κλείσιμο του ξενοδοχείου. Κι όπως τώρα το καλοκαίρι είμαστε επί ποδός πολέμου 24 ώρες την ημέρα και 7 ημέρες την εβδομάδα, έτσι είμαστε λίγο πολύ και τον χειμώνα. Και όταν σχολάει το εργοτάξιο, με μελέτες και με παραγγελίες, η δουλειά δεν σταματά. Πλέον, για εμένα, ο χειμώνας είναι η πιο ευχάριστη περίοδος του χρόνου. Τα μπάνια, άλλωστε, δεν σταματούν. Ο χειμώνας στην Κρήτη είναι μόνον κατ’ όνομα χειμώνας.
– Έχετε εφαρμόσει ένα πρόγραμμα διαχείρισης αποβλήτων στα ξενοδοχεία σας. Μιλήστε μας για αυτό και πώς προέκυψε η ιδέα του;
Ως μηχανικός περιβάλλοντος, τα ζητήματα της αειφορίας ήταν το πρώτο πράγμα με το οποίο ασχολήθηκα μετά το πέρας των σπουδών. Κι ενώ τα θέματα ενέργειας και νερού είναι σχετικά εύκολα, υπό την έννοια του ότι με κατάλληλες επενδύσεις σε μηχανολογικές και κτιριακές εγκαταστάσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν και να δώσουν γρήγορα αποτελέσματα, η διαχείριση αποβλήτων είναι πολύ διαφορετική. Απαιτεί σχεδιασμό συστημάτων που βασίζονται σε ανθρώπους, την εκπαίδευση αυτών και τη δημιουργία καινοτόμων διαδικασιών που δεν υπάρχουν στη χώρα μας και που δεν βρίσκονται έτοιμες στην αγορά. Πλέον, στις επιχειρήσεις μας διαχωρίζουμε 21 ρεύματα αποβλήτων, τα οποία κατευθύνουμε σε εξειδικευμένες εταιρείες του χώρου για διαχείριση. Για παράδειγμα, πέραν των συνηθισμένων υλικών (χαρτόνι, γυαλί, μέταλλα), εμείς διαχωρίζουμε έξι κατηγορίες πλαστικών. Στέλνουμε τα τροφικά απόβλητα για βιοαέριο και έχουμε κομποστοποιητή για τα κηπαία. Ακόμα και στο εργοτάξιο φροντίζουμε για ανακύκλωση των αδρανών στα μπαζώματα, κατόπιν επεξεργασίας σε σπαστήρα, ενώ ανακυκλώνουμε και όλη μας την πολυστερίνη σε θερμομονώσεις. Διαλογή στην πηγή κάνουμε και για τις μπαταρίες, τους λαμπτήρες, τις ηλεκτρικές συσκευές, ακόμα και για τους φελλούς και τα υφάσματα.
– Θα θέλαμε να μας πείτε με ποια κριτήρια γίνεται η επιλογή του προσωπικού, αν επιλέγετε αποκλειστικά και μόνο από την Κρήτη, για να τονώσετε την τοπική κοινωνία και οικονομία, και επίσης να μας πείτε αν έχετε υπαλλήλους που εργάζονται μαζί σας χρόνια.
Η Ελούντα έχει προ πολλού ξεπεράσει τις δυνατότητες του τοπικού πληθυσμού να στελεχώσει την τουριστική της βιομηχανία. Παλιά, ναι, είχαμε μόνο ντόπιους. Εδώ και πολύ καιρό δεν αρκούν, όμως. Κι ας έχουμε ανθρώπους μαζί μας για δεκαετίες, η ανάπτυξη των δικών μας και άλλων επιχειρήσεων στην περιοχή απαιτεί την εισαγωγή εργαζομένων από άλλα μέρη της χώρας, αλλά και από το εξωτερικό. Αλλά ο τόπος είναι ωραίος και έτσι πολλοί μένουν για πάντα και κάνουν μια νέα ζωή εδώ.
– Στις παλιές διαφημιστικές αφίσες του ΕΟΤ δίπλα στο GREECE ή το HELLAS υπήρχε η θάλασσα, ο ήλιος, ο ουρανός της Μεσογείου και σε κάποιες περιπτώσεις η πέτρα (σε κτίσματα). Εσείς τι θα προσθέτατε σήμερα, δεδομένου ότι είστε ένας άνθρωπος του τουρισμού από τα γεννοφάσκια σας (επιτρέψτε μου τη φράση!)
Η παλιά νοοτροπία προβολής εστίαζε σε αυτά που απλόχερα έδωσε στη χώρα μας η φύση και το ιστορικό παρελθόν της. Η νέα προβολή βασίζεται στις εμπειρίες, όμως, στον άνθρωπο. Στον επισκέπτη που έρχεται για να κάνει πράγματα. Θα ήθελα να δω περισσότερη προβολή σαν αυτή που βλέπουμε στα ωραία βίντεο της Περιφέρειας Κρήτης, επικεντρωμένα στα συναισθήματα και τις αναμνήσεις των επισκεπτών.
