Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα είναι μια κοινή θεραπευτική επιλογή για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης και των αγχωδών διαταραχών. Δρουν αυξάνοντας τη διαθεσιμότητα νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο, των ουσιών δηλαδή που επηρεάζουν τη διάθεση και τη συμπεριφορά.

Παρακάτω αναλύονται τα βασικά είδη αντικαταθλιπτικών, η αποτελεσματικότητά τους, αλλά και οι πιθανές παρενέργειές τους, σύμφωνα με το Medical News Τoday.

Είδη αντικαταθλιπτικών

Τα αντικαταθλιπτικά κατατάσσονται σε διάφορες κατηγορίες, ανάλογα με τον τρόπο δράσης τους:

Αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs): Τα SSRIs αποτελούν την πρώτη επιλογή στη θεραπεία της κατάθλιψης. Δρουν αυξάνοντας τα επίπεδα σεροτονίνης στον εγκέφαλο. Μερικά παραδείγματα είναι:

  • Σιταλοπράμη (Celexa)
  • Εσιταλοπράμη (Lexapro)
  • Φλουοξετίνη(Prozac, Sarafem)
  • Φλουβοξαμίνη (Luvox)
  • Παροξετίνη (Paxil)
  • Σερτραλίνη (Zoloft)

Αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης και νορεπινεφρίνης (SNRIs): Τα SNRIs δρουν παρόμοια με τα SSRIs, αλλά επηρεάζουν επίσης τη νορεπινεφρίνη. Χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της κατάθλιψης, της Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ), της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής (OCD), τω διαταραχών άγχους διαταραχές, των εμμηνοπαυσιακών συμπτωμάτων, της ινομυαλγίας και τους χρόνιου νευροπαθητικού πόνου. Μερικά παραδείγματα είναι:

  • Ντουλοξετίνη (Cymbalta)
  • Βενλαφαξίνη (Effexor XR)
  • Δεσβενλαφαξίνη (Pristiq)

Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (TCAs): Παρόλο που τα TCAs είναι παλαιότερα φάρμακα, χρησιμοποιούνται ακόμα σε κάποιες περιπτώσεις για την αντιμετώπιση παθήσεων όπως κατάθλιψη, ινομυαλγία, ορισμένους τύπους άγχους, αϋπνία και χρόνιο πόνο. Μερικά παραδείγματα είναι:

  • Αμιτριπτυλίνη (Elavil)
  • Κλομιπραμίνη  (Anafranil)
  • Ιμιπραμίνη (Tofranil)
  • Νορτριπτυλίνη (Pamelor)

Αναστολείς μονοαμινοξειδάσης (MAOIs): Τα MAOIs χορηγούνται σπάνια λόγω των σοβαρών παρενεργειών και αλληλεπιδράσεων με άλλα φάρμακα. Ωστόσο, μπορεί να είναι μια επιλογή σε περιπτώσεις κατάθλιψης που δεν έχουν αποτέλεσμα άλλες θεραπείες. Μερικά παραδείγματα είναι:

  • Φαινελζίνη (Nardil)
  • Τρανιλσιπρομίνη (Parnate)
  • Σελεγιλίνη (Emsam)

Αντικαταθλιπτικά ναραδρεναλίνης και συγκεκριμένης σεροτονινεργικής δράσης (NaSSAs): Χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της κατάθλιψης και των αγχωδών διαταραχών. Μερικά παραδείγματα περιλαμβάνουν:

  • Μιρταζαπίνη (Remeron, Avanza, Zispin)
  • Μιανσερίνη (Tolvon)

Παρενέργειες αντικαταθλιπτικών

Όλα τα φάρμακα έχουν πιθανές παρενέργειες, οι οποίες ποικίλλουν ανάλογα με το είδος του αντικαταθλιπτικού.

  • SSRIs και SNRIs: Ναυτία, πονοκέφαλος, δυσπεψία, σεξουαλική δυσλειτουργία
  • TCAs: Ξηροστομία, τρόμος, αύξηση βάρους, αϋπνία, ταχυκαρδία, δυσκοιλιότητα
  • MAOIs: ξηροστομία, διάρροια ή δυσκοιλιότητα, ναυτία, υπνηλία, ζάλη, αϋπνία, ζαλάδα, σεξουαλική δυσλειτουργία
    (Σημ: Τα ΜΑΟΙs μπορούν επίσης να αλληλεπιδράσουν με άλλα φάρμακα, προκαλώντας σοβαρά προβλήματα. Για παράδειγμα, εάν ένα άτομο συνδυάζει MAOI με έναν SSRI, θα μπορούσε να οδηγήσει σε σύνδρομο σεροτονίνης, μια σοβαρή κατάσταση κατά την οποία ένα άτομο παρουσιάζει υπερβολική ποσότητα σεροτονίνης στο σώμα του.)
  •  NaSSAs: Αυτά τα αντικαταθλιπτικά μπορεί να οδηγήσουν σε παρενέργειες παρόμοιες με τα SSRI και SNRI. Μπορούν επίσης να προκαλέσουν υπνηλία και αύξηση βάρους. Είναι λιγότερο πιθανό να προκαλέσουν σεξουαλική δυσλειτουργία.

Σπάνιες παρενέργειες

Οι πιο σπάνιες παρενέργειες των αντικαταθλιπτικών περιλαμβάνουν:

  • Αυτοκτονικές σκέψεις: Απαιτείται άμεση επικοινωνία με τον γιατρό
  • Συμπτώματα στέρησης: Μερικοί άνθρωποι που λαμβάνουν SSRIs και SNRIs εμφανίζουν συμπτώματα στέρησης όταν σταματούν να παίρνουν το φάρμακο, που μπορεί να διαρκέσουν για 1-2 εβδομάδες. Σε αυτά περιλαμβάνονται: ανησυχία, ζάλη, εφιάλτες ή έντονα όνειρα, σωματικό πόνο, συμπτώματα που μοιάζουν με αυτά της γρίπης ή κοιλιακό άλγος.

Αποτελεσματικότητα των αντικαταθλιπτικών

Η αποτελεσματικότητα των αντικαταθλιπτικών ποικίλλει. Σύμφωνα με έρευνες, το 40-60% των ανθρώπων που λαμβάνουν SSRIs ή SNRIs παρουσιάζουν βελτίωση των συμπτωμάτων μέσα σε 6-8 εβδομάδες.

Όσο πιο σοβαρή είναι η κατάθλιψη, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα αποτελεσματικότητας της θεραπείας. Η επιλογή του κατάλληλου φαρμάκου πρέπει να γίνεται με προσοχή και υπό ιατρική καθοδήγηση. Eίναι σημαντικό να τηρείται η θεραπεία σύμφωνα πάντα με τις οδηγίες των επαγγελματιών υγείας.