Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια έχουν αποτελέσει αντικείμενο πολλών ερευνών μέσα στα χρόνια και συχνά βρίσκονται στο στόχαστρο της δημόσιας συζήτησης για μια σειρά από αρνητικές επιδράσεις, ιδιαίτερα στους νέους.

Ωστόσο, μια νέα έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το Imperial College του Λονδίνου και το Πανεπιστήμιο του Γκρατς στην Αυστρία αναδεικνύει τα οφέλη των παιχνιδιών ανοιχτού κόσμου (open-world games) στην ψυχική ευεξία.

Τα αποτελέσματα της επιστημονικής έρευνας, που δημοσιεύθηκε στο Journal of Medical Internet Research, είναι κάτι παραπάνω αό ενθαρρυντικά.

Η χαλαρωτική δύναμη της εξερεύνησης

Τα παιχνίδια ανοιχτού κόσμου ξεχωρίζουν για το γεγονο΄ς ότι προσφέρουν στους παίκτες την ελευθερία να εξερευνήσουν εκτεταμένα και λεπτομερή περιβάλλοντα με τον δικό τους ρυθμό, χωρίς αυστηρή γραμμική πορεία ή πιεστικούς στόχους.

Τίτλοι όπως το Minecraft, το Elder Scrolls 5: Skyrim, το Assassin’s Creed: Valhalla, και το Legend of Zelda: Tears of the Kingdom, επιτρέπουν στους παίκτες να χαράξουν τη δική τους πορεία, είτε ασχολούμενοι με δευτερεύουσες αποστολές, είτε δημιουργώντας ένα δικό τους δίκτυο αλληλεπίδρασης στο περιβάλλον του παιχνιδιού, είτε εξερευνώντας άγνωστα εδάφη.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η αυτονομία αυτή ενισχύει την αίσθηση του ελέγχου και της προσωπικής ικανοποίησης, προσφέροντας μια μορφή «γνωστικής φυγής» από το στρες της πραγματικής ζωής.

Ψυχολογική ευεξία μέσα από την αυτονομία και τη σύνδεση

Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι οι εμπειρίες αυτές συμβάλλουν σημαντικά στην ψυχολογική ευεξία, καλύπτοντας βασικές ανάγκες όπως:

  • Αυτονομία: Η δυνατότητα επιλογών και ελέγχου των ενεργειών.
  • Επάρκεια: Η αίσθηση επιτυχίας και ικανοποίησης μέσα από την ολοκλήρωση στόχων.
  • Σύνδεση: Η αλληλεπίδραση με το περιβάλλον και τους άλλους χαρακτήρες στο παιχνίδι.

Η θεωρία της αυτοδιάθεσης (self-determination theory) υποστηρίζει ότι η ικανοποίηση αυτών των αναγκών μέσω των παιχνιδιών ενισχύει την ευεξία.

Αποδείξεις από την έρευνα

Χρησιμοποιώντας συνδυασμό ποιοτικών και ποσοτικών δεδομένων, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι παίκτες που αφιέρωναν χρόνο σε παιχνίδια ανοιχτού κόσμου παρουσίαζαν βελτίωση στη διάθεση και τη χαλάρωση. Οι συνεντεύξεις με μεταπτυχιακούς φοιτητές-παίκτες έδειξαν ότι η «γνωστική φυγή» από τις πιέσεις της καθημερινότητας οδηγούσε σε αισθητή μείωση του άγχους.

Η χαλάρωση αυτή είχε άμεση επίδραση στην ψυχική τους ευεξία, ενισχύοντας την ικανότητά τους να αντιμετωπίζουν στρεσογόνες καταστάσεις.

Παιχνίδια ως εργαλείο θεραπείας

Μια σημαντική πτυχή της έρευνας είναι η δυνατότητα χρήσης παιχνιδιών ανοιχτού κόσμου ως θεραπευτικών εργαλείων. Οι ερευνητές προτείνουν ότι αυτά τα παιχνίδια μπορούν να παρέχουν μια οικονομικά αποδοτική και προσιτή μέθοδο διαχείρισης του στρες και του άγχους.

Μάλιστα, τα ευρήματα αποκτούν ακόμα μεγαλύτερη σημασία σε μια εποχή όπου άλλες μορφές ψυχαγωγίας και δικτύωσης, όπως τα social media, συχνά συνδέονται με αυξημένα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης.

Μελλοντικές προοπτικές

Παρότι η έρευνα βασίστηκε σε αυτοαναφορικά δεδομένα, οι ερευνητές πιστεύουν ότι ανοίγουν τον δρόμο για μελλοντικές μελέτες που θα ενσωματώσουν φυσιολογικά μέτρα. Αναγνωρίζουν, επίσης, ότι τα παιχνίδια μπορούν να εξελιχθούν με τέτοιο τρόπο ώστε να ενσωματώνουν χαρακτηριστικά που ενισχύουν περαιτέρω τη χαλάρωση και τη φυγή, καθιστώντας τα μια ελπιδοφόρα επιλογή για τη βελτίωση της ψυχικής υγείας.

Η ευεξία μέσα από τα παιχνίδια ίσως είναι το κλειδί για μια νέα, πιο ισορροπημένη προσέγγιση της ψυχαγωγίας στον ψηφιακό κόσμο.