Η ευτυχία είναι μια πολυδιάστατη έννοια που απασχολεί τον άνθρωπο – φιλοσοφικά και ερευνητικά – εδώ και αιώνες. Μια νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Motivation and Emotion, αναδεικνύει δύο παράγοντες που φαίνεται να σχετίζονται με την ψυχολογική ευεξία στον σύγχρονο κόσμο: το πάθος και την αυτονομία – αυτορρύθμιση.

Η έρευνα δείχνει ότι οι πιο ευτυχισμένοι άνθρωποι δεν είναι απλώς αυτοί που καταπιάνονται με δραστηριότητες που τους αρέσουν, αλλά και εκείνοι που διαχειρίζονται λιγότερο ευχάριστα καθήκοντα με αυτονομία.

Η σημασία του πάθους

Σύμφωνα με την έρευνα, το πάθος χωρίζεται σε δύο κατηγορίες: αρμονικό και εμμονικό πάθος. Το αρμονικό πάθος χαρακτηρίζεται από μια ισορροπημένη και ευέλικτη ενασχόληση με δραστηριότητες που κάποιος αγαπά και εκτιμά, σεβόμενο τις άλλες πτυχές της ζωής του.

Αντίθετα, το εμμονικό πάθος συνδέεται με μια πιο άκαμπτη και ανεξέλεγκτη επιθυμία να εμπλακεί κανείς σε μια δραστηριότητα, συνήθως λόγω εξωτερικών πιέσεων ή της ανάγκης για αυτοεκτίμηση.

Τα αποτελέσματα της έρευνας, όπως αναφέρει το PsyPost, αποκαλύπτουν ότι οι πιο ευτυχισμένοι άνθρωποι είναι εκείνοι που παρουσιάζουν υψηλά επίπεδα αρμονικού πάθους σε διάφορες σημαντικές δραστηριότητες της ζωής τους, όπως οι σπουδές, τα χόμπι, οι ερωτικές σχέσεις και οι φιλίες.

Οι άνθρωποι αυτοί καταφέρνουν να βιώσουν θετικά συναισθήματα όχι μόνο στις ευχάριστες δραστηριότητες, αλλά και στην καθημερινότητά τους γενικότερα. Αντίθετα, το εμμονικό πάθος έχει λιγότερο ευεργετική επίδραση στην ψυχολογική ευεξία.

Η σημασία της αυτονομίας

Ένα άλλο σημαντικό εύρημα της μελέτης αφορά το πώς οι ευτυχισμένοι άνθρωποι προσεγγίζουν τις λιγότερο ευχάριστες δραστηριότητες, όπως για παράδειγμα οι δουλειές του σπιτιού. Αν και δεν αισθάνονται πάθος για αυτές, τείνουν να τις αντιμετωπίζουν με υψηλότερα επίπεδα αυτονομίας – αυτορρύθμισης.

Αυτό σημαίνει ότι τις εκτελούν επειδή αισθάνονται υπεύθυνοι και επιλέγουν συνειδητά να τις ολοκληρώσουν, αντί να νιώθουν πίεση ή υποχρέωση από εξωτερικούς παράγοντες.

Η αυτονομία – αυτορρύθμιση συνδέεται με θετικά συναισθήματα ακόμα και σε τέτοιες περιπτώσεις, ενώ οι εξωτερικές πιέσεις οδηγούν σε πιο αρνητικά συναισθήματα και λιγότερη ευημερία.

Το «κλειδί» για την ψυχική ευημερία

Η μελέτη, η οποία διεξήχθη σε πέντε διαφορετικά στάδια, χρησιμοποίησε συνδυασμό ερευνών, ημερολογίων και πειραμάτων για να διερευνήσει την επίδραση του πάθους και της αυτορρύθμισης στην ψυχολογική ευεξία.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι άνθρωποι που ακολουθούν μια αρμονική προσέγγιση στο πάθος τους, σε συνδυασμό με αυτονομία – αυτορρύθμιση, έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να βιώσουν θετικά συναισθήματα καθημερινά. Αυτές οι καθημερινές εμπειρίες θετικών συναισθημάτων μπορούν να οδηγήσουν σε μακροπρόθεσμη αύξηση της συνολικής ευημερίας.

Σύμφωνα λοιπόν με την έρευνα, οι πιο ευτυχισμένοι άνθρωποι δεν είναι απαραίτητα αυτοί που παθιάζονται με κάθε δραστηριότητα. Αντιθέτως, επιλέγουν προσεκτικά σε ποιες δραστηριότητες θα επενδύσουν το πάθος τους και προσεγγίζουν τις άλλες με αυτονομία και υπευθυνότητα. Αυτή η ισορροπημένη προσέγγιση φαίνεται να είναι το κλειδί για την ψυχολογική ευημερία.

Ο καθηγητής Robert J. Vallerand, επικεφαλής της έρευνας, τόνισε σύμφωνα με το ότι «προσπαθώντας να είμαστε παθιασμένοι με τουλάχιστον μία δραστηριότητα στη ζωή μας, και αν είναι δυνατόν με περισσότερες, μπορεί να έχει σημαντικά οφέλη για την ευτυχία μας, εφόσον το πάθος αυτό είναι αρμονικό».

Ο δρόμος της αρμονίας

Η έρευνα προσφέρει χρήσιμες κατευθύνσεις για το πώς μπορούμε να προσεγγίσουμε την ευτυχία στην καθημερινή μας ζωή. Η επιλογή δραστηριοτήτων που μας παθιάζουν και η καλλιέργεια της αυτορρύθμισης στις λιγότερο ευχάριστες ασχολίες μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά την ψυχολογική μας ευεξία.

Εν τέλει, το κλειδί για την ευτυχία φαίνεται να βρίσκεται στην αρμονία και την ισορροπία. Η επιδίωξη δραστηριοτήτων με αρμονικό πάθος και η κατανόηση ότι ακόμη και οι λιγότερο ευχάριστες πτυχές της ζωής μπορούν να προσεγγιστούν με αυτονομία και ευθύνη, είναι κρίσιμα βήματα προς μια πιο ευτυχισμένη και ολοκληρωμένη ζωή.

Προτεινόμενα βιβλία

Εννέα αρχαίοι φιλόσοφοι σου δείχνουν τον δρόμο για την ευτυχία
Συγγραφέας: Λίζα Βαρβογλή
Εκδόσεις: Mamaya

Ευτυχισμένοι ό,τι κι αν συμβεί
Συγγραφέας: Tal Ben-Shahar, PHD
Εκδόσεις: Κλειδάριθμος

Ο δρόμος της ευτυχίας
Συγγραφέας: Jorge Bucay
Εκδόσεις: Opera