Το σύνδρομο του Οθέλλου – Τι είναι και πώς επηρεάζει τις σχέσεις

Μοιάζει με σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αλλά για τους πάσχοντες και τους συντρόφους τους είναι μια τραγική πραγματικότητα

18·09·2024 09:30

Newsroom

Το σύνδρομο του Οθέλλου είναι μια σπάνια ψυχιατρική κατάσταση η οποία χαρακτηρίζεται από υπερβολική και αβάσιμη ζήλια. Οι άνθρωποι που υποφέρουν από αυτό το σύνδρομο είναι πεπεισμένοι, χωρίς καμία πραγματική απόδειξη, ότι ο/η σύντροφός τους είναι άπιστος/η.

Η πάθηση πήρε το όνομά της από τον Οθέλλο, τον τραγικό ήρωα του Σαίξπηρ, του οποίου η ζήλια οδήγησε στην καταστροφή τη δική του και της αγαπημένης του Δεισδαιμόνας. Παρόλο που μοιάζει με σενάριο ταινίας ή θεατρικού έργου, για τους πάσχοντες από το σύνδρομο του Οθέλλου και τους συντρόφους τους, είναι μια τραγική και καταστροφική πραγματικότητα.

Μια μελέτη του 2022 που δημοσιεύτηκε στο European Psychiatry περιγράφει το σύνδρομο ως «μια ψυχιατρική διαταραχή που περιλαμβάνει παραληρητική ζήλια και ευερεθιστότητα». Οι πάσχοντες, όπως αναφέρει ψυχολόγος στο Forbes, πιστεύουν ακράδαντα ότι ο σύντροφός τους είναι άπιστος, παρά την απουσία αποδεικτικών στοιχείων.

Συμπτώματα του συνδρόμου περιλαμβάνουν:

Επίμονη ζήλια: Ο πάσχων κατηγορεί συνεχώς τον σύντροφό του για απιστία χωρίς αποδείξεις.
Παραληρητικές σκέψεις: Ελέγχουν συνεχώς το τηλέφωνο, τα email ή τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του συντρόφου τους για «ενδείξεις» απιστίας.
Αλλαγές συμπεριφοράς: Γίνονται ελεγκτικοί, απαιτώντας να γνωρίζουν πού βρίσκεται ο σύντροφός τους κάθε στιγμή.

Αιτίες του συνδρόμου του Οθέλλου

Το σύνδρομο αυτό εμφανίζεται συχνά σε άτομα με άλλες νευρολογικές ή ψυχιατρικές διαταραχές. Για παράδειγμα, ασθενείς με νόσο του Πάρκινσον μπορεί να βιώνουν παραισθήσεις και παραληρήματα που οδηγούν σε αβάσιμες κατηγορίες. Παρόμοια, άτομα με σχιζοφρένεια ή άνοια μπορεί να αναπτύξουν παράλογες πεποιθήσεις σχετικά με την πίστη του συντρόφου τους.

Επίσης, ασθενείς με χρόνιο εθισμό σε ουσίες, που προκαλούν παρανοϊκές σκέψεις, μπορεί να παρουσιάσουν παρόμοιες συμπεριφορές. Μελέτη δείχνει ότι η μέση ηλικία των ατόμων με σύνδρομο Οθέλλου είναι τα 58 έτη, με τους άνδρες να επηρεάζονται σε μεγαλύτερο ποσοστό από τις γυναίκες (σχεδόν δύο άνδρες για κάθε γυναίκα).

Οι κύριες αιτίες περιλαμβάνουν:

Ψυχιατρικές διαταραχές (22%)
Ιατρικές καταστάσεις όπως αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, νόσος Αλτσχάιμερ και άλλες μορφές άνοιας (52%)
Φάρμακα ή ουσίες που επηρεάζουν τα επίπεδα ντοπαμίνης στον εγκέφαλο (26%)

Πώς το σύνδρομο του Οθέλλου επηρεάζει τις σχέσεις

Οι συνέπειες του συνδρόμου του Οθέλλου στις σχέσεις είναι καταστροφικές τόσο για τον πάσχοντα όσο και για τον/την σύντροφό του. Τα συνεχή ξεσπάσματα ζήλιας, οι κατηγορίες και οι αδιάκοποι έλεγχοι προκαλούν έντονο άγχος και δημιουργούν ένα τοξικό περιβάλλον. Η διαρκής καχυποψία καταστρέφει την εμπιστοσύνη, ένα από τα θεμέλια της υγιούς συντροφικότητας.

Ένα παράδειγμα από την ιατρική βιβλιογραφία αναφέρει έναν ασθενή που ξεκίνησε απεργία πείνας, επειδή πίστευε ότι η γυναίκα του τον απατά με άλλους ασθενείς σε οίκο ευγηρίας. Σε άλλο περιστατικό, ένας άντρας κατηγορούσε τη σύζυγό του ότι κάνει σεξ σε δημόσιους χώρους, παρόλο που δεν είχε καμία απόδειξη. Αυτά τα κλινικά περιστατικά δείχνουν το βάθος της παρανοϊκής σκέψης που χαρακτηρίζει το σύνδρομο.

Για τον/την σύντροφο του πάσχοντα, αυτή η καθημερινή ζωή γεμάτη κατηγορίες και υποψίες είναι εξουθενωτική. Η ψυχολογική φθορά αυτής της κατάστασης είναι τεράστια και οδηγεί σε συχνές διαμάχες, έλλειψη εμπιστοσύνης, αποξένωση, συναισθηματική απόσταση και τελικά σε κατάρρευση της σχέσης.

Για να αντιμετωπιστεί, είναι απαραίτητη η ψυχιατρική παρέμβαση και η υποστήριξη τόσο για τον πάσχοντα όσο και για τον/την σύντροφο, ώστε να αποκατασταθεί η ψυχική υγεία και η ισορροπία στη σχέση.