Είναι η μητρική διαίσθηση αληθινή;

Τι απαντούν οι ειδικοί για τη «μητρική διαίσθηση» και πώς συμβάλλει στη σχέση γονέα-παιδιού

24·08·2024 09:34 1 σχόλια

Newsroom

Η ιδέα της μητρικής διαίσθησης είναι από τις πιο διαδεδομένες αντιλήψεις στην ανθρώπινη κουλτούρα. Οι περισσότερες μητέρες έχουν αναφέρει κάποια στιγμή ότι «ένιωσαν» πως κάτι δεν πήγαινε καλά με το παιδί τους πριν ακόμα υπάρξει οποιαδήποτε ένδειξη ή συμβεί κάτι.

Είναι, όμως, αυτή η διαίσθηση επιστημονικά τεκμηριωμένη ή πρόκειται απλώς για σύμπτωση;

Τι λένε οι ειδικοί;

Σύμφωνα με τον ψυχολόγο Ernesto Lira de la Rosa, ο οποίος συνεργάζεται με το Ίδρυμα Έρευνας για την Κατάθλιψη (Hope for Depression Research Foundation), η απάντηση δεν είναι ξεκάθαρη. Όπως εξηγεί στο Yahoo Life, δεν υπάρχουν επαρκείς μελέτες που να επιβεβαιώνουν την ύπαρξη της μητρικής διαίσθησης, καθώς οι σχετικές αναφορές είναι υποκειμενικές. Παρά ταύτα, η διαίσθηση μπορεί να εξηγηθεί μέσω της θεωρίας της προσκόλλησης (attachment theory).

Η θεωρία αυτή, όπως διατυπώθηκε από τον John Bowlby και τη Mary Ainsworth, υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι γεννιούνται με την ανάγκη να συνδεθούν με τους φροντιστές τους, κατά βάση, λοιπόν, με τους γονείς τους. Αυτή η πρώιμη σχέση δημιουργεί έναν ισχυρό δεσμό, ο οποίος καθορίζει το πώς το άτομο θα συνδεθεί με άλλους ανθρώπους καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Στην περίπτωση της μητρικής διαίσθησης, ο ισχυρός αυτός δεσμός κάνει τη μητέρα εξαιρετικά ευαίσθητη και γνώστρια των αναγκών του παιδιού της.

Η διαίσθηση ως διαδικασία

Η Mayra Mendez, ειδική ψυχοθεραπεύτρια, υποστηρίζει ότι αυτή η διαίσθηση δεν είναι κάτι που προκύπτει ξαφνικά, αλλά αναπτύσσεται με τον καιρό. Το συγκεκριμένο ένστικτο , όπως εξηγεί, αρχίζει να αναπτύσσεται από πολύ νωρίς και είναι κρίσιμο ο γονέας να ακούει το παιδί. «Αν ο φροντιστής είναι ανοιχτός να συνδεθεί, θα αναγνωρίσει τα σήματα».

Ο Lira de la Rosa συμφωνεί και προσθέτει ότι οι γονείς μπορούν να ερμηνεύσουν διαφορετικά είδη κλάματος των παιδιών τους, τα οποία μπορεί να μην αντιλαμβάνονται άλλοι. «Ξέρουν να διακρίνουν αν το παιδί τους κλαίει γιατί πεινάει ή αν χρειάζεται αλλαγή πάνας», αναφέρει. Αυτές οι πρώιμες εμπειρίες και η διαδικασία του δεσίματος με το παιδί μπορούν να οδηγήσουν τον γονέα να εμπιστευτεί περισσότερο το ένστικτό του.

Βιολογικές εξηγήσεις

Ο Lira de la Rosa σημειώνει επίσης ότι η βιολογία μπορεί να παίζει ρόλο στη διαίσθηση των γονέων. Οι βιολογικές μητέρες βιώνουν σημαντικές ορμονικές αλλαγές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και μοιράζονται το ίδιο DNA με τα παιδιά τους, γεγονός που μπορεί να εξηγεί την ύπαρξη αυτής της διαίσθησης.

Είναι η διαίσθηση περιορισμένη μόνο στις μητέρες;

Παρόλο που ο όρος «μητρική διαίσθηση» αναφέρεται στις μητέρες, η Mayra Mendez και ο Lira de la Rosa συμφωνούν ότι δεν είναι αποκλειστικά γυναικείο φαινόμενο. Η παραδοσιακή αντίληψη της θεωρίας της προσκόλλησης επικεντρώνεται στις βιολογικές μητέρες, αλλά δεν έχουν όλα τα παιδιά την ευκαιρία να δεθούν με τις μητέρες τους.

Ο Lira de la Rosa επισημαίνει ότι η βιολογική σύνδεση δεν είναι απαραίτητη, για να αναπτυχθεί η γονεϊκή διαίσθηση. «Στην κλινική μου εργασία με θετούς γονείς, παρατηρώ ότι και αυτοί αναφέρουν παρόμοια ένστικτα για τα παιδιά τους», εξηγεί, αποδίδοντας αυτό το φαινόμενο στην καλή ποιότητα του φροντιστή, ο οποίος είναι ευαίσθητος στις ανάγκες του παιδιού.

Ακόμη, τόσο η Mayra Mendez όσο και ο Lira de la Rosa παρατηρούν ότι το ίδιο είδος δεσίματος και διαίσθησης μπορεί να αναπτυχθεί και με άλλους φροντιστές εκτός σπιτιού, εφόσον υπάρχει αρκετός χρόνος αλληλεπίδρασης. «Αυτή η σχέση δεν είναι απαραίτητα ζήτημα μητρότητας, αλλά αφορά περισσότερο την ικανότητα να δεθείς και να κατανοήσεις τα σήματα του παιδιού», τονίζει η Mendez.

Παρά την αβεβαιότητα γύρω από το αν η μητρική διαίσθηση είναι πραγματική ή απλώς αντιλαμβανόμαστε τις συμπτώσεις ως τέτοιες, η αρχική σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ παιδιού και γονέα φαίνεται να οδηγεί σε μια πιο στενή ικανότητα επικοινωνίας και κατανόησης. Ακόμα κι αν δεν υπάρχει πλήρης λογική εξήγηση, ακούμε διαρκώς για ιστορίες μητέρων με προαισθήματα, τα οποία αποδεικνύονται αληθινά.

Ο Lira de la Rosa αναφέρει ότι σχετική μελέτη διαπίστωσε πως οι μητέρες που ανέφεραν υψηλότερα επίπεδα διαίσθησης ένιωθαν και μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη ζωή τους. Επίσης, όσο περισσότερη αυτοπεποίθηση είχαν οι μητέρες στην ικανότητά τους να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των παιδιών τους τόσο πιο αποτελεσματικές ήταν σε αυτόν τον ρόλο.

Είτε πρόκειται για μια αληθινή διαίσθηση είτε για μια υποκειμενική αντίληψη, η «μητρική διαίσθηση», όπως φαίνεται, μπορεί να συμβάλει θετικά στην καθημερινή φροντίδα και στη σχέση μητέρας και παιδιού.