Το ιώδιο είναι ένα μη μεταλλικό ιχνοστοιχείο που το σώμα χρειάζεται για την παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών. Αυτές οι ορμόνες ελέγχουν πολλές λειτουργίες του σώματος, όπως την παραγωγή πρωτεϊνών, τη δραστηριότητα των ενζύμων και τον μεταβολισμό.
Επηρεάζουν ακόμη τη γονιμότητα και τις ορμόνες που εμπλέκονται στην αντίδραση του σώματος στο στρες. Οι θυρεοειδικές ορμόνες είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη των οστών και του εγκεφάλου στα έμβρυα και τα βρέφη.
Υγεία του θυρεοειδούς
Η πρόσληψη επαρκούς ποσότητας ιωδίου είναι σημαντική για την υγεία του θυρεοειδούς, καθώς το ιώδιο αποτελεί ουσιαστικό συστατικό των θυρεοειδικών ορμονών, θυροξίνη (T4) και τριιωδοθυρονίνη (T3).
Αυτές οι ορμόνες ελέγχουν τον μεταβολισμό και σημαντικές λειτουργίες του σώματος, όπως τον καρδιακό ρυθμό, την ποσότητα αίματος που αντλεί η καρδιά και την παροχή οξυγόνου στους ιστούς. Είναι, επίσης, ζωτικής σημασίας για την αναπαραγωγική υγεία.
Η Τ3 παίζει καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη των οστών πριν και μετά τη γέννηση. Στους ενήλικες βοηθά στην αναδόμηση των οστών. Ενισχύει επίσης το νευρικό σύστημα, βελτιώνοντας την εγρήγορση, τα αντανακλαστικά και την πέψη.
Ιώδιο και εγκυμοσύνη
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, η συνιστώμενη πρόσληψη ιωδίου αυξάνεται, καθώς το ιώδιο παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του σκελετού και του νευρικού συστήματος του εμβρύου.
Πολλές έγκυες γυναίκες μπορεί να έχουν ανεπάρκεια σε ιώδιο και αυτό ενδέχεται να οδηγήσει σε βρογχοκήλη, αποβολή και αρνητικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη του μωρού. Έρευνες δείχνουν ότι η συμπλήρωση με 200 μικρογραμμάρια ιωδίου ημερησίως από το πρώτο τρίμηνο μπορεί να βελτιώσει ή να διατηρήσει τα επίπεδα ιωδίου κατά την εγκυμοσύνη.
Μείωση του κινδύνου οζιδίων του θυρεοειδούς
Τα οζίδια του θυρεοειδούς είναι ανώμαλες αναπτύξεις των κυττάρων του θυρεοειδούς που δημιουργούν όζους (τοπικές διογκώσεις – όγκους). Αν και στις περισσότερες περιπτώσεις είναι καλοήθεις, σε ένα μικρό ποσοστό μπορεί να είναι κακοήθεις. Η ανεπάρκεια ιωδίου είναι γνωστή αιτία των οζιδίων του θυρεοειδούς, τα οποία εμφανίζονται συχνότερα σε πληθυσμούς με έλλειψη ιωδίου.
Ινοκυστικές αλλαγές στο στήθος
Οι ινοκυστικές αλλαγές στο στήθος προκαλούν όγκους και πόνο στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας και κατά την εμμηνόπαυση. Σύμφωνα με παλαιότερες μελέτες, τα συμπληρώματα ιωδίου μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση αυτών των συμπτωμάτων, αν και απαιτείται περισσότερη έρευνα, για να επιβεβαιωθεί αυτή η επίδραση.
Άλλες χρήσεις και οφέλη
Το ιώδιο χρησιμοποιείται, επίσης, εξωτερικά ως επουλωτικός παράγοντας για τραύματα, όπως πληγές από διαβητικό πόδι (πάθηση που οφείλεται στον σακχαρώδη διαβήτη) και φλεβικά έλκη στα πόδια. Επιπλέον, η χρήση διαλύματος ιωδίου για στοματικές πλύσεις μπορεί να ωφελήσει καταστάσεις όπως η στοματίτιδα και η περιοδοντίτιδα.
Πόση ποσότητα ιωδίου χρειαζόμαστε;
Οι ημερήσιες συνιστώμενες ποσότητες ιωδίου εξαρτώνται από την ηλικία και την κατάσταση του ατόμου. Ειδικότερα:
- βρέφη (0-6 μηνών): 110 μικρογραμμάρια,
- βρέφη (7-12 μηνών): 130 μικρογραμμάρια,
- παιδιά (1-8 ετών): 90 μικρογραμμάρια,
- παιδιά (9-13 ετών): 120 μικρογραμμάρια,
- έφηβοι και ενήλικες (14+ ετών): 150 μικρογραμμάρια.
Για έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες, οι απαιτήσεις αυξάνονται:
- έγκυες γυναίκες: 220 μικρογραμμάρια,
- θηλάζουσες γυναίκες: 290 μικρογραμμάρια.
Καλές πηγές ιωδίου
Το ιώδιο μπορεί να βρεθεί σε πολλές τροφές. Μερικές από τις καλύτερες πηγές περιλαμβάνουν:
- ψωμί λευκό εμπλουτισμένο: 296 μικρογραμμάρια ανά 2 φέτες,
- μπακαλιάρος: 146 μικρογραμμάρια ανά 85 γραμμάρια,
- ξηρό φύκι νόρι: 116 μικρογραμμάρια ανά 2 κουταλιές της σούπας,
- στρείδια: 93 μικρογραμμάρια ανά 85 γραμμάρια,
- γιαούρτι χωρίς λιπαρά: 87 μικρογραμμάρια ανά 3/4 φλιτζανιού,
- γάλα αγελαδινό χωρίς λιπαρά: 84 μικρογραμμάρια ανά φλιτζάνι,
- αυγά: 31 μικρογραμμάρια ανά μεγάλο αυγό.
Ιωδιούχο αλάτι
Σε πολλές χώρες προστίθεται ιώδιο στο αλάτι για την αντιμετώπιση της ανεπάρκειας ιωδίου. Ωστόσο, άλλα είδη αλατιού, όπως το θαλασσινό ή το αλάτι Ιμαλαΐων, συνήθως δεν είναι ιωδιούχα.
Συμπληρώματα ιωδίου
Τα συμπληρώματα ιωδίου διατίθενται συνήθως ως ιωδιούχο κάλιο ή ιωδιούχο νάτριο. Υπάρχουν επίσης συμπληρώματα από φύκια, τα οποία είναι πλούσια σε ιώδιο.
Πολλά πολυβιταμινούχα συμπληρώματα περιέχουν 150 μικρογραμμάρια ιωδίου, ενώ ορισμένα προγεννητικά συμπληρώματα περιέχουν μεγαλύτερες ποσότητες.
Πιθανές παρενέργειες και κίνδυνοι
Η υπερβολική πρόσληψη ιωδίου ή οι μεγάλες δόσεις για μακροχρόνιο διάστημα μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα όπως βρογχοκήλη, ερεθισμό του στόματος και του λαιμού, δερματικά εξανθήματα, και διαταραχές του πεπτικού συστήματος.
Τα ανώτατα επίπεδα πρόσληψης ιωδίου (UL) ανά ηλικιακή ομάδα είναι τα εξής:
- 1-3 ετών: 200 μικρογραμμάρια
- 4-8 ετών: 300 μικρογραμμάρια
- 9-13 ετών: 600 μικρογραμμάρια
- 14-18 ετών: 900 μικρογραμμάρια
- 19+ ετών: 1.100 μικρογραμμάρια
Ανεπάρκεια ιωδίου
Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι στις ανεπτυγμένες χώρες λαμβάνουν αρκετό ιώδιο, κάποιες ομάδες όπως οι έγκυες γυναίκες μπορεί να διατρέχουν κίνδυνο ανεπάρκειας. Η έλλειψη ιωδίου μπορεί να οδηγήσει σε υποθυρεοειδισμό και βρογχοκήλη και μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα ειδικά κατά την εγκυμοσύνη.
Αλληλεπιδράσεις με φάρμακα
Τα συμπληρώματα ιωδίου μπορεί να αλληλεπιδράσουν με διάφορα φάρμακα, όπως τα αντιθυρεοειδικά φάρμακα, οι αναστολείς ACE, τα διουρητικά και το λίθιο. Είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας πριν πάρετε οποιοδήποτε συμπλήρωμα ιωδίου.
