Όλο και περισσότεροι άνθρωποι στρέφονται σε ένα φάρμακο για τον διαβήτη για να τους βοηθήσει να χάσουν κιλά. Ωστόσο, οι ειδικοί λένε ότι δεν είναι ένα θαυματουργό σκεύασμα. Το Ozempic, ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του διαβήτη, έχει κερδίσει την προσοχή το τελευταίο διάστημα καθώς διασημότητες, μεγιστάνες της τεχνολογίας και χρήστες του TikTok περιέγραψαν ότι το παίρνουν για να χάσουν βάρος σε σύντομο χρονικό διάστημα, σύμφωνα με άρθρο των New York Times.
Ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων ενέκρινε για πρώτη φορά το ενέσιμο φάρμακο για τη θεραπεία του διαβήτη το 2017. Παράλληλα, ο οργανισμός ενέκρινε ένα φάρμακο με υψηλότερη δόση του δραστικού συστατικού του Ozempic, που ονομάζεται σεμαγλουτίδη, για την παχυσαρκίας το 2021, με την επωνυμία Wegovy. Τότε ήταν που το συγκεκριμένο φάρμακο έγινε «διάσημο» και ασχολήθηκε πολύς κόσμος στο διαδίκτυο. Ο Έλον Μασκ, όταν ρωτήθηκε για το πώς φαινόταν «σε φόρμα και υγιής», έγραψε στο Twitter ότι έπαιρνε το Wegovy. Ο Andy Cohen έκανε δημοσίευση σχετικά με την αυξανόμενη δημοτικότητα του Ozempic. Τον Σεπτέμβριο, το Variety ανέφερε ότι ηθοποιοί και παραγωγοί επαινούν το φάρμακο στο Signal, μια εφαρμογή κρυπτογραφημένης ανταλλαγής μηνυμάτων.
Ενδεικτικό είναι πως στο TikTok, το hashtag #Ozempic έχει προβληθεί πάνω από 273 εκατομμύρια φορές, με τους ανθρώπους να εκφράζουν ενθουσιασμό για την απώλεια βάρους που προκαλείται από το φάρμακα αλλά παράλληλα ανταλλάσσουν και ιστορίες σχετικά με παρενέργειες.
Τώρα, το FDA έχει καταχωρήσει τόσο το Ozempic όσο και το Wegovy ως δύο από τα δεκάδες φάρμακα που βρίσκονται σε έλλειψη. Ένας εκπρόσωπος της Novo Nordisk, που κατασκευάζει τα φάρμακα, έγραψε σε μια δήλωση ότι η εταιρεία αντιμετωπίζει «διακοπτόμενες διακοπές εφοδιασμού σε διάφορες δόσεις Ozempic λόγω τόσο της απίστευτης ζήτησης όσο και με τους γενικούς περιορισμούς της παγκόσμιας προσφοράς». Ο εκπρόσωπος πρόσθεσε ότι η έλλειψη Wegovy είναι πιθανό να επιλυθεί σύντομα και ότι η εταιρεία είναι «σε καλό δρόμο» να διαθέσει όλες τις δόσεις αυτού του φαρμάκου τον Δεκέμβριο.
Δεν είναι ασυνήθιστο για τους γιατρούς να συνταγογραφούν φάρμακα για χρήση «εκτός ετικέτας» ή για διαφορετικό σκοπό από αυτόν για τον οποίο προορίζεται ρητά το φάρμακο, είπε ο Δρ. Disha Narang, ενδοκρινολόγος στο Northwestern Medicine Lake Forest Hospital. Καθώς το ενδιαφέρον για το Ozempic έχει αυξηθεί, ορισμένοι γιατροί πιστεύουν ότι περισσότεροι άνθρωποι αναζήτησαν τρόπους να λάβουν το φάρμακο για απώλεια βάρους — είτε βρίσκοντας έναν γιατρό που θα τους το συνταγογραφήσει εκτός ετικέτας είτε αναζητώντας το φάρμακο στο διαδίκτυο. Η ίδια η Δρ. Narang έχει δει ασθενείς «που κατά κάποιο τρόπο το έχουν πιαστεί στα χέρια », παίρνοντας το φάρμακο εκτός ετικέτας, είπε. Το ανησυχητικό είναι πως το συγκεκριμένο φάρμακο που γίνεται όλο και πιο δημοφιλές, οι άνθρωποι θα το συσχετίζουν με τη «ματαιοδοξία» και όχι ως κρίσιμο φάρμακο για ασθενείς με διαβήτη. Εδώ είναι τι γνωρίζουμε για το τι μπορεί, και τι δεν μπορεί, να κάνει το φάρμακο και ποιος πρέπει να το πάρει.
Πώς λειτουργεί το Ozempic
Το Ozempic και το Wegovy έχουν σχεδιαστεί και τα δύο για να χορηγούνται μία φορά την εβδομάδα στο στομάχι, στο μηρό ή στο χέρι. Η σεμαγλουτίδη μειώνει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και ρυθμίζει την ινσουλίνη, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για άτομα με διαβήτη τύπου 2. Το φάρμακο μιμείται επίσης μια ορμόνη που ονομάζεται πεπτίδιο-1 τύπου γλυκαγόνης που παράγουμε φυσικά στα έντερά μας, περιορίζοντας την όρεξη δίνοντας σήμα στο σώμα μας ότι αισθανόμαστε χορτάτοι και προτρέποντας το στομάχι μας να αδειάζει πιο αργά.
Ως αποτέλεσμα, τα άτομα με παχυσαρκία έχουν χάσει βάρος ενώ το έπαιρναν. «Οι άνθρωποι αισθάνονται χορτάτοι πιο γρήγορα», δήλωσε η Δρ. Janice Jin Hwang, επικεφαλής του τμήματος ενδοκρινολογίας και μεταβολισμού στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας.
Για τους ασθενείς που παίρνουν το φάρμακο, «τα φαγητά που τους άρεσαν στο παρελθόν δεν είναι πλέον συναρπαστικά… », είπε. Επιπλέον, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, το φάρμακο δεν έχει μελετηθεί σε άτομα χωρίς διαβήτη ή σε υπέρβαρους ανθρώπους. Το φάρμακο μπορεί επίσης να μειώσει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων για τα άτομα με διαβήτη, δήλωσε ο Δρ. Robert Gabbay, επικεφαλής επιστημονικός και ιατρικός υπεύθυνος της Αμερικανικής Διαβητολογικής Εταιρείας. Ωστόσο, το F.D.A. δεν έχει εγκρίνει το Ozempic για απώλεια βάρους, σημείωσε ο Δρ. Andrew Kraftson, κλινικός αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα μεταβολισμού, ενδοκρινολογίας και διαβήτη στο Michigan Medicine. Όμως όταν το F.D.A. εξουσιοδότησε το Wegovy για απώλεια βάρους, υπήρχε τέτοια ζήτηση για το φάρμακο που ορισμένοι πάροχοι στράφηκαν στο Ozempic όταν δεν μπορούσαν να πάρουν το Wegovy, εξήγησε.
Ακριβώς όπως σε ορισμένους ανθρώπους συνταγογραφούνται φάρμακα για τη θεραπεία της υψηλής αρτηριακής πίεσης ή της υψηλής χοληστερόλης επ’ αόριστον, σε ορισμένους ασθενείς με παχυσαρκία μπορεί να συνταγογραφούνται φάρμακα όπως το Wegovy για μεγάλο χρονικό διάστημα, είπε ο Δρ. Kraftson. Ωστόσο, όσοι διακόψουν τη λήψη του φαρμάκου μπορεί να ξαναπάρουν βάρος που έχασαν από το Wegovy, πρόσθεσε. «Αυτά τα φάρμακα δεν σχεδιάστηκαν για άτομα φυσιολογικού βάρους που θέλουν να χάσουν κιλά για να είναι εξαιρετικά αδύνατοι», είπε ο Δρ Χουάνγκ.
Ποιοι επιτρέπεται να πάρουν το Ozempic και το Wegovy
Μετά το «πράσινο φως» από τον F.D.A. που ενέκρινε το Ozempic για άτομα με διαβήτη τύπου 2, ο οργανισμός ενέκρινε το Wegovy για ενήλικες με παχυσαρκία ή υπερβολικό βάρος με τουλάχιστον μία «συνάρτηση με το βάρος», την οποία ο οργανισμός θεωρεί ότι είναι ζητήματα όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση, ο διαβήτης τύπου 2 ή η υψηλή χοληστερόλη. Το F.D.A. ορίζει την παχυσαρκία και το υπερβολικό βάρος χρησιμοποιώντας τον Δείκτη Μάζας Σώματος, μια εδραιωμένη αλλά ευρέως συζητημένη μέτρηση.
Aκριβό το σκεύασμα – Δεν πτοούνται όσοι θέλουν να το αγοράσουν
Το φάρμακο είναι ακριβό χωρίς ασφάλιση καθώς η τιμή καταλόγου για το Wegovy είναι πάνω από 1.300 δολάρια για θεραπεία 28 ημερών και το Ozempic μπορεί να κοστίσει περίπου 892 δολάρια για ένα μηνιαίο απόθεμα, πάντα χωρίς ασφάλιση. Άτομα που δεν πληρούν τα κριτήρια του F.D.A. πιθανότατα θα έχουν δυσκολευτούν να το γράψουν για να καλύψουν το υψηλό κόστος. Πάντως παρά τα εμπόδια αυτά, η αύξηση των ατόμων που χρησιμοποιούν το Ozempic off-label μπορεί να επιδεινώνει την έλλειψη, είπε ο Δρ. Narang, σημειώνοντας ότι οι ασθενείς με διαβήτη και παχυσαρκία αγωνίζονται να έχουν πρόσβαση σε αυτό. «Ήταν πραγματικά, πραγματικά τρομερό – οι ασθενείς δεν ξέρουν πού να απευθυνθούν», είπε. «Ήμασταν σαν χάμστερ σε τροχό προσπαθώντας να το καταλάβουμε». «Ενώ αναγνωρίζουμε ότι ορισμένοι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης μπορεί να συνταγογραφούν το Ozempic για ασθενείς που έχουν στόχο να χάσουν βάρος, εναπόκειται στην κλινική διακριτική ευχέρεια κάθε παρόχου υγειονομικής περίθαλψης να επιλέξει την καλύτερη θεραπευτική προσέγγιση για τους ασθενείς του», σημείωσε εκπρόσωπος της Novo Nordisk. σε δήλωση, προσθέτοντας ότι η εταιρεία «δεν προωθεί, προτείνει ή ενθαρρύνει τη χρήση εκτός ετικέτας των φαρμάκων μας».
Ποιες είναι οι παρενέργειες
Άτομα που λαμβάνουν Ozempic και Wegov μπορεί να παρουσιάσoουν ναυτία και αφυδάτωση. Επιπλέον μπορεί να αισθάνονται κόπωση και αδιαθεσία. Οι κενώσεις τους μπορεί να αλλάξουν, με μερικούς ασθενείς να έχουν διάρροια και άλλους να παρουσιάζουν σοβαρή δυσκοιλιότητα. «Δεν είναι αστείο» είπε ο Δρ. Kraftson. Οι ασθενείς θα πρέπει να παρακολουθούνται κατά τη λήψη αυτών των φαρμάκων, είπε, και οι γιατροί μπορεί να συνταγογραφήσουν φάρμακα κατά της ναυτίας και καθαρτικά ή μαλακτικά κοπράνων. Σε σπάνιες περιπτώσεις, το φάρμακο θα μπορούσε να αυξήσει τον κίνδυνο παγκρεατίτιδας, μιας επώδυνης κατάστασης που προκαλεί φλεγμονή στο πάγκρεας. Μερικοί ασθενείς μπορεί επίσης να σχηματίσουν πέτρες στη χολή. Ο Δρ. Gabbay είπε ότι είχε δει μερικούς ασθενείς με τόσο έντονους εμετούς που έπρεπε να σταματήσουν να παίρνουν το φάρμακο. Οι γιατροί συνήθως ξεκινούν τους ασθενείς με χαμηλότερη δόση φαρμάκων όπως το Ozempic και το Wegovy και στη συνέχεια συσσωρεύονται σταδιακά, για να ελαχιστοποιήσουν αυτές τις παρενέργειες, είπε ο Δρ Gabbay.
Είναι επικίνδυνη η χρήση αυτών των φαρμάκων εκτός ετικέτας;
Οι γιατροί λένε ότι δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για να γνωρίζουν εάν αυτά τα φάρμακα μπορεί να είναι ωφέλιμα ή επικίνδυνα για άτομα που δεν εμπίπτουν στα κριτήρια του F.D.A. Όσο δελεαστική κι αν είναι η προοπτική ενός φαρμάκου για την απώλεια βάρους, οι ειδικοί προειδοποiουν τους ανθρώπους που αναζητούν το φάρμακο για χρήση εκτός ετικέτας. Τα άτομα που λαμβάνουν Ozempic και Wegovy θα πρέπει να παρακολουθούνται στενά, είπε ο Δρ. Kraftson. «Αν το παίρνετε μόνο στο διαδίκτυο, δεν θα υπάρχουν τα ίδια επίπεδα προστασίας», πρόσθεσε. «Δεν θέλω να βλέπω ανθρώπους να παίζουν ρουλέτα με την υγεία τους».
Το φάρμακο δεν έχει δοκιμαστεί συστηματικά σε άτομα με χαμηλότερο σωματικό βάρος, είπε ο Δρ. Hwang, και είναι πιθανό οι ασθενείς εκτός της ομάδας για την οποία προορίζεται το φάρμακο να εμφανίσουν πιο έντονες παρενέργειες. Χωρίς περισσότερη έρευνα, δεν είναι σαφές πόσο επιζήμιες θα μπορούσαν να είναι αυτές οι παρενέργειες. «Η πορεία προς το άγνωστο συνδέεται με κάποιο πιθανό κίνδυνο», είπε ο Δρ Γκάμπαϊ. «Και δεν ξέρουμε τι είναι αυτό» κατέληξε ο γιατρός.
