Σχεδόν έξι μήνες μετά τις εκρήξεις που κατέστρεψαν τους υποθαλάσσιους αγωγούς φυσικού αερίου «Nord Stream», το ερώτημα για το ποιος βρισκόταν πίσω από το σαμπόταζ επανέρχεται δυναμικά στο προσκήνιο.
Αρχικά πολλοί έσπευσαν να κατηγορήσουν τη Ρωσία, επικαλούμενοι το «παρελθόν» και την «εμπειρία» της Μόσχας στον υβριδικό πόλεμο με δολιοφθορές και υποστηρίζοντας πως θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την εν λόγω επίθεση ως ένα επιπλέον «όπλο» στον ενεργειακό πόλεμο με την Ευρώπη.
Ωστόσο οι έρευνες που διεξήγαγαν υπηρεσίες δυτικών χωρών φαίνεται πως όχι μόνο δεν συγκλίνουν σε αυτόν τον ισχυρισμό, αλλά αντίθετα – όπως αποκαλύπτουν ρεπορτάζ των New York Times αλλά και των γερμανικών δημόσιων ραδιοτηλεοπτικών οργανισμών ARD και SWR και της εφημερίδας Die Zeit – πίσω από την επίθεση πιθανότατα βρίσκεται μια φιλοουκρανική ομάδα.
Η γερμανική εισαγγελία επιβεβαίωσε πως τον Ιανουάριο είχε ερευνήσει ένα πλοίο που θεωρούταν ύποπτο για μεταφορά εκρηκτικών μηχανισμών, τα οποία πιθανόν να χρησιμοποιήθηκαν για το χτύπημα στο Nord Stream. Ωστόσο υπογράμμισε πως η έρευνα συνεχίζεται, τόσο για την ταυτότητα των δραστών όσο και για τα πιθανά κίνητρά τους.
Το εν λόγω πλοίο φαίνεται να ανήκει σε δύο Ουκρανούς και σύμφωνα με τις πληροφορίες το νοίκιασε μια εταιρεία με έδρα την Πολωνία. Για την ενοικίαση χρησιμοποιήθηκαν πλαστά διαβατήρια. Το πλοίο αναχώρησε από το Ροστόκ στις 6 Σεπτεμβρίου και στη συνέχεια εντοπίστηκε κοντά στο δανέζικο νησί Κρίστιανσε.
Το σενάριο του «Dr Evil»
Το κρίσιμο ερώτημα πλέον της υπόθεσης είναι το «ποιος σχεδίασε και έδωσε την εντολή για το χτύπημα στους αγωγούς “Nord Stream”;». Είναι ενδεικτικό ότι αξιωματούχοι από τις ΗΠΑ αλλά και τη Γερμανία υπογράμμισαν ύστερα από τις αποκαλύψεις είτε πως «δεν έχει καθοριστεί ακόμη ποιος έδωσε την εντολή», είτε πως «δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι ή κορυφαίοι συνεργάτες του εμπλέκονται στην υπόθεση αυτή ούτε αν οι δράστες ενεργούσαν κατ’ εντολή Oυκρανών κυβερνητικών αξιωματούχων»
Η βρετανική εφημερίδα «The Times» προχώρησε ένα βήμα παρακάτω, αναφέροντας πως ο άνθρωπός που χρηματοδότησε την ανατίναξη των αγωγών φυσικού αερίου «Nord Stream» υπήρξε ένας Ουκρανός πολίτης που δεν σχετίζεται με την κυβέρνηση του Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, η οργάνωση των δολιοφθορών ήταν ιδιωτική πρωτοβουλία του εν λόγω Ουκρανού, ο οποίος πλήρωσε με δικά του χρήματα το μίσθωμα του πλοίου, την πρόσληψη επίλεκτων δυτών, τα πλαστά διαβατήρια και τις αγορές εκρηκτικών που είναι διαθέσιμα μόνο στη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Σύμφωνα με τους «Times», οι δυτικές μυστικές υπηρεσίες γνωρίζουν τον Ουκρανό που φέρεται να βρίσκεται πίσω από τη βομβιστική επίθεση, αλλά το όνομά του δεν αποκαλύφθηκε για να μην προκληθεί σύγκρουση μεταξύ Ουκρανίας και Γερμανίας εν μέσω διαπραγματεύσεων για προμήθειες όπλων στο Κίεβο.
Μετά τις αποκαλύψεις που έστρεψαν τα βλέμματα προς την Ουκρανία, το Κίεβο έσπευσε να δηλώσει ότι δεν έχει καμία εμπλοκή στο σαμποτάζ, υποστηρίζοντας πως πρόκειται για «διασκεδαστικές θεωρίες συνωμοσίας».
Η απάντηση και τα σενάρια της Ρωσίας
Από την πλευρά του το Κρεμλίνο απέρριψε τους ισχυρισμούς περί ανεξάρτητης «φιλο-ουκρανικής ομάδα», υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για απόπειρα «απόσπασης της προσοχής». «Ξέρετε, είναι δύσκολο να πιστέψουμε την ιδέα ότι κάποιος “δρ. Κακός” (dr Evil) οργάνωσε την επίθεση. Ήταν ένα δύσκολο έργο για το οποίο θα ήταν ικανή μόνο μια καλά οργανωμένη ειδική, κρατική υπηρεσία. Και υπάρχουν πάρα πολλές από αυτές στον κόσμο μας», ανέφερε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ
«Αυτή η υπόθεση δεν είναι μόνο περίεργη. Μοιάζει με τερατώδες έγκλημα», είπε και ζήτησε «επείγουσα διαφανή έρευνα» με τη συμμετοχή και της Ρωσίας. «Συνεχίζουμε να ζητάμε μια γρήγορη και διαφανή έρευνα, συνεχίζουμε να ζητάμε να μας επιτραπεί να συμμετάσχουμε σε αυτή την έρευνα», υπογράμμισε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου. «Είναι απαραίτητο να ταυτοποιηθεί ποιος εκτέλεσε και ποιος έδωσε εντολή (για την επίθεση). Η διάπραξη μιας τρομοκρατικής επίθεσης εναντίον ενός τμήματος κρίσιμης διεθνούς ενεργειακής υποδομής θέτει ένα πολύ επικίνδυνο προηγούμενο», πρόσθεσε ο Πεσκόφ.
Εξ αρχής, η Μόσχα υπαινίχθηκε πως πίσω από την επίθεση βρισκόταν είτε η Ουκρανία, είτε οι δυτικοί σύμμαχοί της. Μάλιστα στη συνέχεια η κατηγορία έγινε πιο συγκεκριμένη. «Στον σχεδιασμό συμμετείχαν εκπρόσωποι του πολεμικού ναυτικού της Βρετανίας», υποστήριξε το Κρεμλίνο, αν και στη συνέχεια έριξε τους τόνους.
Πριν από λίγο καιρό, όπως αναφέρει το Politico, πυροδοτήθηκε ένα ακόμη σενάριο, βάσει ενός ρεπορτάζ του αμερικανού ερευνητή δημοσιογράφου Σέιμουρ Χερς, σύμφωνα με το οποίο πίσω από τις εκρήξεις βρίσκονται οι ΗΠΑ. Στόχος, όπως αναφερόταν, ήταν να διακοπεί μια για πάντα η ενεργειακή σύνδεση της Ρωσίας με τη Γερμανία, ώστε να μην υπάρξει καμία αμφιβολία από το Βερολίνο για τη στήριξη της Ουκρανίας. Ο Λευκός Οίκος χαρακτήρισε το άρθρο του Χερς ως «εντελώς ψευδές» και «πλήρη μυθοπλασία».
Πάντως το ρεπορτάζ του διάσημου δημοσιογράφου – ερευνητή, αξιοποιήθηκε από το Κρεμλίνο με τους Ρώσους αξιωματούχους να το παρουσιάζουν στο Συμβούλιο Ασφαλείας και να ζητούν τη διεξαγωγή έρευνας υπό την εποπτεία του ΟΗΕ.
