Ο γνωστός δημοσκόπος και πολιτικός αναλυτής, Ηλίας Νικολακόπουλος έφυγε ξαφνικά χθες από τη ζωή σε ηλικία 75 ετών, την ώρα που κολυμπούσε στην παραλία Αχλάδι της Σύρου ενώ πιθανολογείται πως υπέστη ανακοπή. Βρισκόταν στο νησί για σεμινάρια που πραγματοποιούνταν από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους.
Η είδηση του θανάτου του σκόρπισε θλίψη με τον πολιτικό κόσμο να τον αποχαιρετά. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε λόγο για μια απώλεια που αποτελεί πλήγμα.
Ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ έφτασε στην παραλία όπου βρισκόταν ο Ηλίας Νικολακόπουλος και αμέσως ξεκίνησαν οι προσπάθειες ανάνηψης του από τους διασώστες που τον παρέλαβαν. Οι προσπάθειες διήρκησαν καθ’ όλη τη διαδρομή της μεταφοράς του στο νοσοκομείο. Δυστυχώς, οι γιατροί δεν κατάφεραν να τον επαναφέρουν και πιστοποίησαν το θάνατό του Ηλία Νικολακόπουλου.
Τα μηνύματα του πολιτικού κόσμου
Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης αποχαιρέτησε τον Ηλία Νικολακόπουλο ενώ τόνισε πως ο θάνατος του «αποτελεί πλήγμα για την επιστημονική έρευνα και τον σοβαρό πολιτικό διάλογο».
Συγκεκριμένα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, έγραψε στον προσωπικό του λογαριασμό στο twitter: «Η ξαφνική απώλεια του Ηλία Νικολακόπουλου αποτελεί πλήγμα για την επιστημονική έρευνα και τον σοβαρό πολιτικό διάλογο. Η δημόσια σφαίρα και η αναλυτική σκέψη στη χώρα μας χάνουν έναν από τους πιο συνεπείς και ευγενείς υπηρέτες τους. Τα συλλυπητήριά μου στην οικογένειά του».
Αλέξης Τσίπρας εξέδωσε συλλυπητήρια ανακοίνωση για τον θάνατο του Ηλία Νικολακόπουλου. Ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ τόνισε ότι αποχαιρετάει με βαθιά οδύνη «τον προοδευτικό διανοούμενο, φίλο, σύντροφο και συνεργάτη».
Επίσης, μεταξύ άλλων, ανέφερε ότι «του χρωστάμε πάρα πολλά. Με τελευταίο την άψογη διοργάνωση της μεγάλης εκλογικής διαδικασίας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Σήμερα αισθανθήκαμε ξαφνικά όλοι πιο φτωχοί».
Ακολουθεί η συλλυπητήρια ανακοίνωση του Αλέξη Τσίπρα για τον Ηλία Νικολακόπουλο:
«Με βαθιά οδύνη αποχαιρετώ τον Ηλία Νικολακόπουλο.Τον προοδευτικό διανοούμενο, τον φίλο, τον σύντροφο, τον συνεργάτη. Τον άνθρωπο που συνδύαζε με σπάνιο τρόπο την επιστημονική γνώση με την προοδευτική σκέψη και την προσωπική ακεραιότητα.
Του χρωστάμε πάρα πολλά. Με τελευταίο την άψογη διοργάνωση της μεγάλης εκλογικής διαδικασίας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Σήμερα αισθανθήκαμε ξαφνικά όλοι πιο φτωχοί. Τα συλλυπητήριά μου στους δικούς του».
Και ο Νίκος Ανδρουλάκης εξέφρασε την θλίψη του για την απώλεια του Ηλία Νικολακόπουλου.
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, μεταξύ άλλων ανέφερε στο συλλυπητήριο μήνυμα του, ότι «η προοδευτική σκέψη του και η τεκμηριωμένη πολιτική του ανάλυση ήταν απόλυτα συνυφασμένες με τις εκλογικές βραδιές επί σειρά ετών».
Ακολουθεί αναλυτικά η ανακοίνωση του Νίκου Ανδρουλάκη: «Ο Ηλίας Νικολακόπουλος ήταν μια φωτεινή ακαδημαϊκή παρουσία. Η προοδευτική σκέψη του και η τεκμηριωμένη πολιτική του ανάλυση ήταν απόλυτα συνυφασμένες με τις εκλογικές βραδιές επί σειρά ετών. Ο ξαφνικός θάνατος του με γεμίζει θλίψη».
Ο ΣΥΡΙΖΑ εξέδωσε συλλυπητήρια ανακοίνωση, όπου αναφέρει μεταξύ άλλων, ότι «μέχρι και σήμερα θα ήταν δύσκολο κανείς να φανταστεί εκλογές στην Ελλάδα χωρίς την παρουσία του Ηλία Νικολακόπουλου. Υπηρέτησε σε όλη του τη ζωή τις αξίες της Αριστεράς, ήταν πρόεδρος των ΑΣΚΙ και είχε την επιστημονική επιμέλεια της εκπομπής Ιστορία στον ραδιοφωνικό σταθμό Στο Κόκκινο».
Ακολουθεί αναλυτικά η ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ: «Ο Ηλίας Νικολακόπουλος υπήρξε από τις σπάνιες εκείνες περιπτώσεις ακαδημαϊκών που η επιστήμη την οποία υπηρετούσε είχε ταυτιστεί με το δικό του όνομα.
Με τη γνώση, την αναλυτική του σκέψη και την ψυχραιμία του, ως καθηγητής εκλογικής κοινωνιολογίας του ΕΚΠΑ, υπήρξε δάσκαλος χιλιάδων φοιτητών, ορισμένοι από τους οποίους κινήθηκαν μετέπειτα στα χνάρια του.
Είχε σπουδάσει στην Αθήνα, τη Λωζάνη και το Παρίσι, Μαθηματικά και Θεωρία Πιθανοτήτων.
Στο ευρύ κοινό είχε γίνει γνωστός από τη συνεργασία του με τηλεοπτικούς σταθμούς, όπου κατέκτησε τον σεβασμό των πολιτών με τις ακριβείς εκτιμήσεις του και την ικανότητά του να εξηγεί απλά τα πιο σύνθετα πολιτικά ζητήματα.
Μέχρι και σήμερα θα ήταν δύσκολο κανείς να φανταστεί εκλογές στην Ελλάδα χωρίς την παρουσία του Ηλία Νικολακόπουλου.
Υπηρέτησε σε όλη του τη ζωή τις αξίες της Αριστεράς, ήταν πρόεδρος των ΑΣΚΙ και είχε την επιστημονική επιμέλεια της εκπομπής Ιστορία στον ραδιοφωνικό σταθμό Στο Κόκκινο.
Εκφράζουμε συλλυπητήρια στην οικογένεια, τους συναδέλφους και τους μαθητές του».
Επίσης, για την απώλεια του Ηλία Νικολακόπουλου, εξέδωσε συλληπητήρια ανακοίνωση και το ΚΚΕ, όπου σημείωσε τα εξής:
«Για τον αιφνίδιο θάνατο του Ηλία Νικολακόπουλου, καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών, πολιτικού επιστήμονα και αναλυτή, το ΚΚΕ εκφράζει τα θερμά του συλλυπητήρια στην οικογένεια και τους οικείους του».
Ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Τάκης Θεοδωρικάκος με ανάρτησή του στο Twitter αποχαιρετά τον Ηλία Νικολόπουλο. Χαρακτηριστικά έγραψε:
«Έφυγε σήμερα ένας πρωτοπόρος της πολιτικής έρευνας και ανάλυσης. Ο Ηλίας Νικολακόπουλος συνέδεσε το όνομά του με την ανώτατη δημοκρατική στιγμή: τις εκλογές. Τον ευχαριστούμε για όσα προσέφερε στην επιστήμη και την κοινωνία».
Ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης μέσω μιας λιτής ανακοίνωσης αποχαιρέτησε τον Ηλία Νικολακόπουλου, αναφέροντας τα εξής: «Ο Η. Νικολακόπουλος ήταν ένας στενός φίλος. Είχε δυνατό κριτικό μυαλό. Εργαζόταν σταθερά για την πειστική ανάλυση των πολιτικών εξελίξεων και για μια δημιουργική πολιτική. Τα συλλυπητήριά μου στα παιδιά του».
Ηλίας Νικολακόπουλος: Ο «γκουρού» των δημοσκοπήσεων
Οι δημοσκοπήσεις και τα exit polls είναι έννοιες γνωστές οι οποίες βρίσκονται στο επίκεντρο των συζητήσεων ειδικά κατά την περίοδο των εκλογών. Και μπορεί οι δυο αυτές έννοιες να είναι αυτονόητες σήμερα, πριν μερικά χρόνια όμως δεν ήταν. Ο Ηλίας Νικολακόπουλος ήταν ο «γκουρού» των δημοσκοπήσεων ο οποίος άλλαξε τον τρόπο που οι πολίτες βλέπουν τις εκλογές καθώς ήταν αυτός που επηρέασε τον τρόπο με τον οποίο αναλύονται, μέχρι και σήμερα, τα εκλογικά αποτελέσματα.
Ο Ηλίας Νικολακόπουλος ήταν ο άνθρωπος που εισήγαγε στις ελληνικές εκλογές τα exit polls. Ήταν το 1994, όταν ο πολιτικός επιστήμονας, καθηγητής και δημοσκόπος Ηλίας Νικολακόπουλος παρουσίασε μια νέα μέθοδο την οποία ονόμαζε τότε «Μέθοδος Δημοσκόπηση έξω από τις κάλπες», η μέθοδος που πλέον ονομάζεται exit poll.
Η πρώτη φορά που δοκιμάστηκαν τα exit polls ήταν οι Ευρωεκλογές του 1994 και όπως είχε δημοσιεύσει η εφημερίδα «Τα Νέα» στις 14.6.1994 «Πέτυχε το πείραμα».
Σε ότι αφορά τις διαφορές που ενδέχεται να σημειώνονται ανάμεσα στα exit polls και στα πραγματικά αποτελέσματα των εκλογών, ο Ηλίας Νικολακόπουλος είχε απαντήσει πως: «Καμία δημοσκόπηση δεν είναι φωτογραφία των τελευταίων εκλογικών αποτελεσμάτων, αλλά σου προσφέρει δυνατότητες για να προχωρήσεις σε εκτιμήσεις».
Ποιος ήταν ο Ηλίας Νικολακόπουλος
Ο Ηλίας Νικολακόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στη Λωζάννη.
Πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στη θεωρία των Πιθανότητων στο Πανεπιστήμιο του Παρισίου 6 και το 1984 αναγορεύθηκε διδάκτωρ του τμήματος νομικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το 1986 εξελέγη λέκτορας στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών και το 2003 τακτικός καθηγητής.
Ο Ηλίας Νικολακόπουλος επί σειρά ετών συνεργαζόταν με τον τηλεοπτικό σταθμό Μega για την παρουσίαση των εκλογικών διαδικασιών ενώ αρθρογραφούσε τακτικά σε εφημερίδες και διατηρούσε εκπομπή ιστορικού περιεχομένου. Μέχρι σήμερα ήταν πρόεδρος των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ).
Ο Ηλίας Νικολακόπουλος είχε πραγματοποιήσει από 1975 έως το 1996 εργάστηκε στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, με ειδικότερο αντικείμενο την εκλογική κοινωνιολογία και τις εμπειρικές έρευνες πολιτικής κουλτούρας (αρχικά ως επιστημονικός συνεργάτης και από το 1988 ως Κύριος Ερευνητής).
Το 1984 υποστήριξε στο Α.Π.Θ. (Τμήμα Νομικής) τη διδακτορική του διατριβή με θέμα Κόμματα και βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα 1946-1964. Από το 1986 έως το 2014 δίδαξε στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών (αρχικά ως Λέκτορας και από το 2003 ως Καθηγητής) και διετέλεσε επί 8 χρόνια υπεύθυνος του Μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών «Πολιτική Επιστήμη και Κοινωνιολογία».
Από το 1984 έως το 2022 δημοσίευσε επτά αυτοτελή έργα (τα δύο σε συνεργασία με άλλους), είχε την επιμέλεια έξι συλλογικών τόμων, ενώ τα δημοσιευμένα άρθρα του σε θέματα εκλογικής κοινωνιολογίας και πολιτικής ιστορίας ξεπερνούν τα 40. Κατά καιρούς συνεργάστηκε σε ερευνητικά προγράμματα με το Centre d’ Etudes de la Vie Politique Francaise (CEVIPOF) στο Παρίσι, με το CIS (Centro de Investigaciones Sociologicas) στην Μαδρίτη, καθώς και με τα Πανεπιστήμια Βουδαπέστης και Μαδρίτης (Universita Autonoma).
