Τους πραγματικούς σασμούς της Κρήτης πραγματεύτηκε λίγο μετά τα μεσάνυχτα της Πέμπτης (02/12) η εκπομπή Αυτοψία με τον Αντώνη Σρόιτερ στον Alpha. «Σασμός» ένα βιβλίο, μία σειρά, ένα τραγούδι. Μα για εκείνους που γνωρίζουν καλά, ένα έθιμο με ρίζες βαθιά κρυμμένες στους αιώνες και με αξία βαριά, όπως και η τιμή των ανθρώπων της Κρήτης.
Εκεί ταξίδεψε, αυτή την εβδομάδα, και η «Αυτοψία». Στα ορεινά του Ρεθύμνου, των Χανίων και του Ηρακλείου. Εκεί που κάμερες και δημοσιογράφοι δεν είναι πάντα ευπρόσδεκτοι, και θέματα που πονούν δεν συζητιούνται.
Η κάμερα της εκπομπής κατέγραψε πραγματικούς σασμούς, ενώ ο Αντώνης Σρόιτερ κάθησε στο ίδιο τραπέζι και συνομίλησε με ανθρώπους, που κάποτε ήταν εχθροί και σήμερα, με σασμό, συγγένεψαν. Οι βεντέτες, οι «μεσίτες», οι άγραφοι νόμοι της Κρήτης και ο λόγος τιμής. Ανάμεσα σε αυτούς και η ηθοποιός Μαρία Τζομπανάκη και πρωταγωνίστρια της της τηλεοπτικής σειράς του Alpha «Σασμός», η οποία αφηγήθηκε τον δικό της σασμό.
Στην Αυτοψία και στην δημοσιογράφο, Μαρία Κεφαλά, μίλησε, λοιπόν, η Μαρία Τζομπανάκη για το σασμό που έζησε η οικογένειά της, πριν από αρκετά χρόνια.
«Δεν γεννήθηκα μόνο αλλά μεγάλωσα στην Κρήτη και τα έζησα… Ο σασμός, όπως τον έχω βιώσει μέσα από την οικογένειά μου όχι μόνο ως Κρητικιά, είναι μια ιερή κατάσταση. Είχε γίνει στην οικογένειά μας πολύ παλιά στις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Η γιαγιά μου η Μαρία είχε μια αρχοντική οικογένεια κι ήταν πολλά αγόρια και κορίτσια. Η γιαγιά μου ήταν 20 χρονών κι ο αδερφός της ο Μανώλης, είχε πάει με έναν φίλο του κάπου κι ο φίλος του είχε κάποια προηγούμενα με άλλον. Τσακώθηκαν, πιάστηκαν στα χέρια, έβγαλε το μαχαίρι του για να το δώσει στον αδερφό του φίλου της γιαγιάς μου και μπήκε μπροστά ο θείος μου ο Μανώλης. Τον έσφαξε στην κυριολεξία.
Τους έβγαλαν και μαντινάδες τότε. Όταν θα περάσει νεκρός για την εκκλησία, σύρε Μαρία μια φωνή να κλάψει η Παναγία. Ενώ τον κουβαλούσαν στο σπίτι αιμόφυρτος, έλεγε μαντινάδες. Έτσι εξέφραζαν τότε τα συναισθήματά τους. Η γιαγιά μου είχε μεσολαβήσει για να μην υπάρξει μια αντεκδίκηση γιατί ο θείος μου ο Μανόλης, δεν είχε κανένα λόγο να σκοτωθεί. Το πέτυχε η γιαγιά μου και την ευχαριστούσαν οι οικογένειες των άλλων δύο» ανέφερε η Μαρία Τζομπανάκη.
