«Μίλα για το bullying μη φοβάσαι»

Με αφορμή την τραγική κατάληξη της υπόθεσης του άτυχου Βαγγέλη Γιακουμάκη που όπως αποκαλύπτει το πόρισμα είχε υποστεί εκφοβισμό και καψώνια στη Γαλακτοκομική σχολή Ιωαννίνων, το newsbeast.gr φιλοξενεί άρθρο της Δρ. Μπίλης Ρήγα Κωνσταντάρα για το bullying. Μας εξηγεί πώς μπορούμε να ενισχύσουμε τα παιδιά από την νηπιακή ηλικία ώστε να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο, αλλά και πώς θα καταφέρουμε να μη γίνουν θύτες. 

Γράφει η Δρ. Μπίλη Ρήγα Κωνσταντάρα

Στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Μίλα… μη φοβάσαι» , προσεγγίσαμε ένα πολύ σοβαρό και σημαντικό πρόβλημα που μπορεί να συμβεί συχνά σε μικρά ή μεγάλα παιδιά: το πείραγμα, η κοροϊδία, η εξύβριση. Τέτοιες συμπεριφορές είναι ικανές να πληγώσουν τα παιδιά σε μεγάλο βαθμό.

Γι’ αυτό το λόγο, είναι πολύ σημαντικό να μάθουν πώς να αγνοούν αυτόν που τα πειράζει ή τα κοροϊδεύει, ή πώς να υποστηρίζουν τον εαυτό τους και τα «θέλω» τους. Επίσης, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι είναι καλό να απευθύνονται σε έναν ενήλικα αν το πείραγμα συνεχίζεται.

Μιλάμε για τα είδη του πειράγματος και εξηγούμε στα παιδιά πως ένα πείραγμα μπορεί να είναι από αστείο και πλάκα – που μπορεί να μας αρέσει – μέχρι ενόχληση, ή ακόμη χειρότερα μέχρι πλήγωμα ή κακοποίηση και πρόκληση βλάβης. Υπάρχει λεπτή γραμμή ανάμεσα στο καλοπροαίρετο πείραγμα.

Σε περίπτωση που διαπιστώσετε ότι έχει ξεκινήσει κάποιο είδος πειράγματος, είναι σημαντικό να παρέμβετε έγκαιρα, έτσι ώστε το ζήτημα να μην καταλήξει σε σύγκρουση.

Ο κανόνας για την εξύβριση / πείραγμα είναι : Εάν στο παιδί δεν αρέσει το πείραγμα, τότε αυτό πρέπει να σταματήσει.

Συζητάμε για τα συναισθήματα που πιθανά νιώθει κάποιος πριν πειράξει, αυτά που νιώθει μετά το πείραγμα, αλλά και το πώς νιώθουμε εμείς όταν μας πειράζουν.

Τελικά, καταλήξαμε στο συμπέρασμα, πως τα στάδια που πρέπει να ακολουθούμε όταν μας συμβαίνει μια τέτοια κατάσταση είναι:

1. Αγνόηση του πειράγματος (με αδιάφορο και όχι επιδεικτικό τρόπο).

2. Σε περίπτωση που το πείραγμα συνεχιστεί τότε υπερασπιζόμαστε τον εαυτό μας με κοφτή και αποφασιστική φωνή, σταθερό βλέμμα και χαλαρή στάση σώματος.

3. Εάν ούτε αυτή η τεχνική δεν αποδώσει και αυτός που πειράζει επιμένει, τότε απευθυνόμαστε σε έναν ενήλικα για βοήθεια, ή -εάν δεν υπάρχει κάποιος κοντά μας- στους φίλους μας.

Στην τάξη μας αναπαραστήσαμε με Παιχνίδια Ρόλων τεχνικές αντιμετώπισης του πειράγματος. Τα παιδιά αρχικά εξασκήθηκαν στο να αγνοούν κάποιον που τα πειράζει ή τα κοροϊδεύει. Κατόπιν, υπερασπιζόμενα τον εαυτό τους έπαιξαν ρόλους μιλώντας σταθερά και αποφασιστικά. Μάλιστα, προκειμένου να βιώσουν το φαινόμενο και από τις δύο πλευρές, τα παιδιά – ηθοποιοί υποδύθηκαν και τους δύο ρόλους: και αυτού που πειράζει, αλλά και αυτού που υφίσταται την κοροϊδία.

Εσείς, παρόλο που δε γίνεται να ελέγχετε τον τρόπο που φέρονται τα άλλα παιδιά στο δικό σας, μπορείτε να βοηθήσετε με άλλους τρόπους.

Να είστε πάντα ευαισθητοποιημένοι σε κάθε ένδειξη ότι το παιδί σας μπορεί να έχει γίνει αποδέκτης πειράγματος, παρατηρώντας τυχόν αλλαγές, όπως αν ξαφνικά έχει γίνει συνεσταλμένο, υπερβολικά ντροπαλό, ή ανασφαλές.

Εάν σε κάποια στιγμή αναφέρει ότι κάποια παιδιά το βρίζουν, το προσβάλλουν ή το απειλούν, τότε δεν πρέπει να προσπεράσετε το γεγονός λέγοντας «Ξέχασε το», «Μάλλον δεν το ήθελαν» ή «Δεν είναι τίποτα».

Αντίθετα, πρέπει να το ακούσετε με προσοχή και να το ενθαρρύνετε να σας μιλήσει για τα συναισθήματά του. Εάν το πείραγμα συμβαίνει στο χώρο του σχολείου, τότε πρέπει οπωσδήποτε να μας ενημερώσετε, για να σχεδιάσουμε τον τρόπο που θα παρέμβουμε ώστε να βοηθήσουμε το παιδί και να λύσουμε το πρόβλημα.

Στην περίπτωση που το πείραγμα συμβαίνει εκτός σχολείου, αυτό που μπορείτε να κάνετε είναι να ρωτήσετε το παιδί με ποιον τρόπο θα επιλέξει να το αντιμετωπίσει : Με την αγνόηση ή με τη λεκτική αντιμετώπιση; Εάν επιλέξει τη δεύτερη λύση, βεβαιωθείτε ότι το παιδί υπερασπίζεται σωστά τον εαυτό του, και μιλά για τα συναισθήματά του και για το τι θέλει, σταθερά και κοφτά.

Για παράδειγμα, σε μια ανάλογη κατάσταση, μπορεί να πει: «Δεν μου αρέσει καθόλου που με κοροϊδεύεις. Στενοχωριέμαι και θυμώνω πολύ. Θέλω να σταματήσεις κα να μην με ξαναπειράξεις, διότι δεν θα το ανεχτώ. Αν συνεχίσεις θα το πω στον/ στην…». Παρακολουθείτε το παιδί σας και επιβραβεύετέ το όταν αντιμετωπίζει με σωστό τρόπο τα πειράγματα, αγνοώντας τα, ή υποστηρίζοντας τον εαυτό του και τα «θέλω» του κοφτά και αποφασιστικά.

Κάποιες φορές, θα χρειαστεί ίσως να παραδεχθείτε ότι και το δικό σας παιδί μπορεί να τύχει να πειράξει κάποιο άλλο. Σε αυτή την περίπτωση, μια απλή συμβουλή του τύπου «Δεν κάνει να λέμε τέτοια πράγματα», ή «Πρέπει να είμαστε ευγενικοί», δε λύνει το πρόβλημα.

Μπορεί να αποτρέψει το παιδί από το να επαναλάβει τέτοιου είδους συμπεριφορά μπροστά σας, αλλά δεν θα το αποτρέψει από το να την επαναλάβει όταν δεν θα είστε εκεί. Είναι καλύτερα να το ευαισθητοποιήσετε στα συναισθήματα των άλλων παιδιών λέγοντας για παράδειγμα: «Είδες το ύφος του παιδιού που του μίλησες έτσι;» Άλλωστε, διδάσκοντας στα παιδιά τη συμπόνια και την καλοσύνη, τα κάνουμε καλύτερους ανθρώπους.

* Μπίλη Ρήγα-Κωνσταντάρα, Dr. Psych., Dipl. Pädag, Διευθύντρια του Διαδραστικού Ευρωπαϊκού Σχολείου