Πρόγραμμα κοινωνικής αλληλεγγύης και υγείας από το δήμο Αθηναίων

«Προσπαθούμε να περάσουμε από τη φιλανθρωπία στην αλληλεγγύη» είπε ο δήμαρχος Αθηναίων Γ. Καμίνης κλείνοντας την ημερίδα του δήμου Αθηναίων για την Κοινωνική Αλληλεγγύη και Υγεία και λίγο πριν υπογραφεί το μνημόνιο συνεργασίας των κοινωνικών φορέων του δήμου Αθηναίων με τον ΕΟΠΥΥ, την 1η ΥΠΕ (Πρώτη Υγειονομική Περιφέρεια Αττικής), το Πανεπιστήμιο Αθηνών, το ΤΕΙ Αθηνών και ΜΚΟ με ιστορία στην κοινωνική προσφορά όπως οι Γιατροί του Κόσμου, η PRAXIS, η Κλίμακα κ.α..

Παρόντες κατά την υπογραφή της προγραμματικής συμφωνίας ήταν οι αιρετοί (ο δήμαρχος Αθηναίων και η αντιδήμαρχος Κοινωνικής Πολιτικής και Αλληλεγγύης Καλλιόπη Γιαννοπούλου), τα στελέχη των κοινωνικών δομών του δήμου Αθηναίων, ο πρόεδρος του ΕΟΠΥΥ Ελευθέριος Παπαγεωργόπουλος, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος του ΕΟΦ Ιωάννης Τούντας, ο διοικητής της 1ης ΥΠΕ Βασίλης Κοντοζαμάνης και ο πρωτεργάτης του προγράμματος – σύμβουλος του δημάρχου Αθηναίων σε θέματα υγείας και πρώην Γ.Γ. του υπουργείου Υγείας – Αντώνης Δημόπουλος.

Οι κοινωνικές υπηρεσίες που δημιουργούνται στο δήμο Αθηναίων – και αναμένεται να αποτελέσουν παράδειγμα προς μίμηση και για άλλους δήμους- έρχονται να καλύψουν τα διογκούμενα κενά στην πρόληψη και αντιμετώπιση των προβλημάτων σωματικής και ψυχικής υγείας σε όλες τις ηλικίες, που πολλαπλασιάζονται σε καιρούς κρίσης και υπό τη βαριά σκιά της εντεινόμενης οικονομικής κρίσης, μεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο.

Βασικά στοιχεία του πολύπλοκου εγχειρήματος είναι η κινητοποίηση και στη συνέχεια η αξιοποίηση της εθελοντικής προσφοράς επαγγελματιών υγείας (όπως επισκέπτες υγείας, νοσηλευτές, γιατροί κ.α.), φοιτητών και επιστημόνων από τις σχολές της Ιατρικής, της Φαρμακευτικής, της Οδοντιατρικής Αθηνών και του τμήματος Επισκεπτριών Υγείας στο ΤΕΙ Αθηνών. Στόχος να προωθηθεί η πρόληψη και η φροντίδα για τους κατοίκους της πρωτεύουσας.

Τον τρόπο λειτουργίας και τις συνιστώσες του προγράμματος ανέλυσαν οι ειδικοί κατά τη σημερινή ημερίδα:

Πανεπιστήμιο Αθηνών
Όπως σημείωσε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Ι. Τούντας, οι αρνητικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης είναι τρεις: Η φτώχεια που συνιστά διεθνώς την πρώτη αιτία θανάτου και νοσηρότητας, η δυσκολία πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας διότι αυξάνεται ο αριθμός των ανθρώπων χωρίς στοιχειώδη περίθαλψη και η αύξηση των ανθυγιεινών συμπεριφορών καθώς δίνεται προτεραιότητα στην επιβίωση με συνέπεια την αύξηση στρεσογόνων παραγόντων και αλλαγές στην ποιότητα της διατροφής.

Όπως είπε ο κ. Τούντας, η πρώτη επίπτωση δεν έχει ακόμη εμφανισθεί στο σύνολο του πληθυσμού διότι η αύξηση της θνησιμότητας κατά 20% γίνεται μετά από πέντε συνεχή χρόνια ανεργίας για μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού. Όμως, οι δυο επόμενες επιπτώσεις της κρίσης είναι ήδη εμφανείς. Ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού δυσκολεύεται πλέον να πληρώσει τη συμμετοχή στα φάρμακα ή είναι χωρίς ασφαλιστική κάλυψη, γονείς δεν εμβολιάζουν τα παιδιά διότι δεν μπορούν να ανταποκριθούν στο κόστος, η φυσική άσκηση έχει μειωθεί, η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών έχει πέσει κατακόρυφα. Μοναδική θετική εξέλιξη, είπε, είναι η μείωση του καπνίσματος.

Σε ό,τι αφορά την έμπρακτη συμβολή του Πανεπιστημίου Αθηνών στην κρίση, το Πανεπιστήμιο Αθηνών είχε την πρωτοβουλία και δημιούργησε τη «Συμμαχία Υγείας» στην οποία συμμετέχουν επιστήμονες της Νοσηλευτικής, της Ιατρικής, της Φαρμακευτικής, της Οδοντιατρικής και της Ψυχιατρικής. Ήδη έχουν δηλωθεί 120 εθελοντές και ο αριθμός τους καθημερινά αυξάνεται. Μετά την προγραμματική σύμβαση με το δήμο Αθηναίων ακολουθούν άλλοι τέσσερις δήμοι που θα συνάψουν ανάλογες συμβάσεις με το Πανεπιστήμιο Αθηνών, είπε ο κ. Τούντας.

Η ενεργοποίηση της σύμβασης ξεκινά άμεσα την ερχόμενη εβδομάδα με επιστήμονες που εθελοντικά -και προγραμματισμένα- θα συνδράμουν στα πολύ-ιατρεία του δήμου Αθηναίων, στις Λέσχες Φιλίας, στους παιδικούς σταθμούς και στα σχολεία.

ΤΕΙ Αθήνας
Η Ευανθία Σακελλάρη, καθηγήτρια Επισκεπτριών Υγείας του ΤΕΙ Αθηνών, μίλησε για τον τρόπο εθελοντικής συμμετοχής του κλάδου στο εγχείρημα. Οι Επισκέπτες Υγείας είναι αυτοί που πηγαίνουν μόνοι τους στην Κοινότητα προκειμένου να παρέμβουν στον τομέα της πρόληψης, της συμβουλευτικής και του προσανατολισμού του πληθυσμού σε θέματα υγείας με απώτερο στόχο -όπως τόνισε η κ. Σακελλάρη- «τη μείωση των ανισοτήτων». Ήδη οι 80 φοιτητές και φοιτήτριες της σχολής έχουν ξεκινήσει δουλειά στα σχολεία προκειμένου να καταγραφούν τα παιδιά που χρήζουν άμεσης στήριξης. Η δράση των Επισκεπτών Υγείας θα επεκταθεί στη συμβουλευτική για τα σεξουαλικά νοσήματα στα σχολεία, για την υπέρταση και τη σημασία της άσκησης στις Λέσχες Φιλίας κ.α.. Συνοδοιπόρος, στο πρωτόγνωρο εγχείρημα αλληλεγγύης, ο Πανελλήνιος Σύλλογος Επισκεπτριών Υγείας με την πρόεδρό του κ. Βασιλική Τυροβολά που θα προσφέρει προγραμματισμένα και εθελοντικά υπηρεσίες.

1η ΥΠΕ
Στο πλαίσιο της προγραμματικής σύμβασης, τα δημοτικά ιατρεία του δήμου Αθηναίων και οι άλλοι εμπλεκόμενοι φορείς θα παραπέμπουν για δευτεροβάθμια ιατροφαρμακευτική φροντίδα περιστατικά σε τέσσερα νοσοκομεία -την Πολυκλινική, το νοσοκομείο Ελπίς, το Σπηλιοτοπούλειο και το Νοσοκομείο Πατησίων. Εξειδικευμένα περιστατικά θα παραπέμπονται στο Μαιευτήριο Έλενα και το Νοσοκομείο Παίδων. Στη συνέχεια, οι δομές του δήμου Αθηναίων θα παρακολουθούν την πορεία των ασθενών.

ΕΟΠΥΥ
Όσοι γιατροί το επιθυμούν, θα παρέχουν στο ωράριο λειτουργίας τους εθελοντικά τις υπηρεσίες τους στα δημοτικά ιατρεία, στα σχολεία, στις Λέσχες Φιλίας, αλλά και σε δράσεις που θα γίνουν σε πλατείες.

Ειδική δράση θα αναπτύξει το Κέντρο Παιδοψυχικής Υγιεινής στα σχολεία. Όπως σημείωσε ο διευθυντής του κ. Δημήτρης Καραγιάννης, οι δράσεις στα σχολεία δεν θα έχουν τη μορφή διαλέξεων, αλλά σε συνεργασία με τα 15μελή τμήματα των σχολείων θα αναπτυχθούν και θα παρουσιασθούν δράσεις από τα ίδια τα παιδιά στα σχολεία και τις γειτονιές τους. Οι επιστήμονες του Κέντρου θα συντονίσουν δράσεις στα σχολεία της Γκράβας, στα γυμνάσια και τα λύκεια του 1ου, 3ου και 6ου διαμερίσματος, στις πλατείες των δύσκολων περιοχών όπως του Αγ. Παντελεήμονα, της Αττικής κ.α. . Όπως σημείωσε ο κ. Καραγιάννης, ειδική δουλειά θα γίνει στο θέμα της βίας. «Η βία είναι έκφραση ανασφάλειας, αδυναμίας διαμόρφωσης επιχειρημάτων, μιζέριας. Οι διαταραχές συμπεριφοράς είναι ισοδύναμο της κατάθλιψης. Εμείς ερχόμαστε να αποδυναμώσουμε στα παιδιά την εικόνα της βίας, για να καταλάβουν πως δεν είναι ο μεγάλος, επιβλητικός εχθρός, αλλά ο ασήμαντος εχθρός. Η διαμόρφωση ταυτότητας είναι το κύριο στοιχείο της εφηβείας. Και τα παιδιά πρέπει να ζήσουν την ομορφιά».

Μ.Κ.Ο.
Εκ μέρους των Γιατρών του Κόσμου, ο πρόεδρος της οργάνωσης στην Ελλάδα Νικήτας Κανάκης ανέπτυξε τις δράσεις στις οποίες θα συμμετάσχουν οι μη κυβερνητικές οργανώσεις. Πρόκειται για δύο προγράμματα που γίνονται με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ και αφορούν τον πρώτο ξενώνα αστέγων (one night shelter) και το πρόγραμμα οδοντιατρικής παρέμβασης και θεραπείας.

Ο ξενώνας που αναμένεται να ξεκινήσει τη λειτουργία του εντός του Ιουνίου θα βρίσκεται στον Κεραμεικό και θα λειτουργεί ταυτόχρονα ως καταφύγιο αστέγων το βράδυ και ως Κέντρο Ημέρας από την οργάνωση Praxis για την παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Πρόκειται για την πρώτη κοινή προσπάθεια οργανώσεων, όπου το μεν επιστημονικό προσωπικό θα συμμετέχει εθελοντικά, το δε βασικό διοικητικό προσωπικό θα πληρώνεται.

Σε ό,τι αφορά το πρόγραμμα οδοντιατρικής παρέμβασης και θεραπείας θα πραγματοποιείται στο πολυιατρείο της οργάνωσης στην οδό Σαπφούς και στα δημοτικά ιατρεία του δήμου Αθηναίων. Και πάλι η συμμετοχή των επιστημόνων θα είναι εθελοντική. Θα γίνει οδοντιατρικός έλεγχος σε όλα τα σχολεία του Κέντρου της Αθήνας και στα φτωχότερα παιδιά θα παρασχεθεί δωρεάν και πρόγραμμα ορθοδοντικής φροντίδας. Ήδη έχει ξεκινήσει η καταγραφή παιδιών και όπως είπε ο κ. Κανάκης, παιδο-οδοντίατρος ο ίδιος, «κάθε παιδί δικαιούται να χαμογελά και να φαίνονται τα όμορφα δόντια του».

Δήμαρχος Αθηναίων
Ήδη ο Κόμβος Αλληλοβοήθειας του δήμου Αθηναίων εξυπηρετεί 10.000 πολίτες και καθημερινά γίνονται 30 αιτήσεις, σημείωσε ο κ. Καμίνης. Ο θεσμός έχει επιτύχει και οι δωρεές σε ρούχα και τρόφιμα είναι συνεχείς. Στο δεύτερο όροφο του Κόμβου θα αναπτυχθούν ΜΚΟ που θα παράσχουν υπηρεσίες υγείας και φροντίδας. Σε συνεργασία με τον ΕΟΠΥΥ, την ΥΠΕ, το ΚΕΘΕΑ, τους Γιατρούς του Κόσμου και άλλες οργανώσεις θα εγκατασταθούν περίπτερα σε πλατείες, θα παραπέμπονται άμεσα περιστατικά στα ιατρεία, θα εκπαιδεύονται παιδιά στα σχολεία. Τα δημοτικά ιατρεία θα αποκτήσουν νέο ρόλο.

«Το εγχείρημα είναι πολλαπλά σημαντικό» τόνισε ο κ. Καμίνης. «Διότι θα παρέχονται καλύτερες υπηρεσίες, με οικονομίες κλίμακας. Πλέον ξεκινάμε να δουλεύουμε συλλογικά και να αξιοποιούμε τις δυνάμεις μας». Και συνέχισε: «Στην Ελλάδα δεν έχουμε μάθει μέχρι σήμερα θα δουλεύουμε συλλογικά. Δεν έχουμε μάθει το win-win, να λειτουργούμε σε καταστάσεις όπου όλοι είναι κερδισμένοι. Τώρα μαθαίνουμε. Η προσπάθεια θα αποδώσει και θα στηρίξουμε τον κόσμο στην ανάγκη του».

Αντιδήμαρχος Κοινωνικής Πολιτικής και Αλληλεγγύης
Στο σχεδιασμό του δήμου Αθηναίων αναφέρθηκε η αρμόδια αντιδήμαρχος κ. Γιαννοπούλου. Όπως είπε, μέσω της συνεργασίας και του συντονισμού ο δήμος Αθηναίων προωθεί τη βελτίωση των υπηρεσιών στα δημοτικά ιατρεία. Σε συνεργασία με τον ΕΟΠΥΥ έχουν σχεδιασθεί γενικές και ειδικές παρεμβάσεις πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και σε συνεργασία με την 1η ΥΠΕ εξασφαλίζεται η πρόσβαση και η συνέχιση της θεραπείας στις συγκεκριμένες νοσοκομειακές μονάδες.

Επιπλέον, στην Κοινότητα αναπτύσσονται δράσεις με προγράμματα προληπτικών ελέγχων κυρίως τεστ Παπανικολάου, ενώ στα σχολεία υλοποιείται ειδικό πρόγραμμα προαγωγής της υγείας και έλεγχος των εμβολιασμών των παιδιών. Στις Λέσχες Φιλίας γίνεται ενημέρωση και έλεγχος της συνταγογράφησης, παρέχονται υπηρεσίες συμβουλευτικής με άμεση παραπομπή όπου χρειάζεται. ΜΚΟ, Πανεπιστήμιο Αθηνών και ΤΕΙ Αθήνας συνδράμουν με εξειδικευμένες δράσεις.

Όπως είπε «προσανατολισμένη στην κοινότητα και στις ανάγκες του τοπικού πληθυσμού, η προαγωγή υγείας έρχεται να καλύψει ένα κενό που μεγαλώνει συνεχώς τα τελευταία χρόνια με την αύξηση του ειδικού βάρους της σύγχρονης νοσοκομειακής – θεραπευτικής ιατρικής. Η προαγωγή υγείας σύμφωνα με τη διακήρυξη του Παγκόσμιο Οργανισμού Υγείας είναι η διαδικασία μέσα στην οποία τα άτομα γίνονται ικανά να αναπτύξουν τον έλεγχο πάνω στην υγεία τους και να τη βελτιώσουν».

Όπως είπε στη διάρκεια της ημερίδας και η Ευαγγελία Τσαπατσάρη, επαγγελματίας υγείας του δήμου Αθηναίων, «υγεία δεν είναι η έλλειψη ασθένειας, αλλά η πλήρης σωματική και ψυχική ευεξία». Εξαιρετικά πολύτιμο αγαθό στους δύσκολους καιρούς μας.