Τον Μάρτιο του 2014 θα εγκαινιαστεί το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Το μεσημέρι ξεναγήθηκε στο εργοτάξιο ο δήμαρχος Αθηναίων Πώς οργανώνεται το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, κτιριακά και μουσειολογικά; Το εργοτάξιο των 20 χιλιάδων τ.μ.- που αν όλα πάνε καλά θα αποπερατωθεί τον Οκτώβριο του 2013 και θα εγκαινιαστεί τον Μάρτιο του 2014-, αναπτύσσεται σε οκτώ επίπεδα, έχει δύο εισόδους, από τη λεωφόρο Συγγρού και τη Καλλιρόης και στον τελευταίο όροφο, θα βρίσκεται το εστιατόριο με πανοραμική θέα της Αθήνας.

Η κορύφωση του κτιρίου, είναι το δώμα, ένας πολυδύναμος χώρος 1000 τ.μ., που ετοιμάζεται για υπαίθρια γλυπτοθήκη με τις νέες παραγωγές του ΕΜΣΤ, από μεγάλα ονόματα καλλιτεχνών αλλά και υπαίθριες προβολές .

Όσο για την έκθεση των μόνιμων συλλογών του ΕΜΣΤ, που αριθμούν περισσότερα από 1000 έργα και διαρκώς αυξάνονται με δωρεές, η επιλογή και η τοποθέτηση τους στους χώρους του Μουσείου είναι, για τη διευθύντρια του Μουσείου Αννα Καφέτση, «το πιο δημιουργικό κομμάτι». Για αυτό κι αποφασίζει με… ανατροπές. «Είναι φυσικό να υπάρχουν ανατροπές σε αυτή την φάση» λέει χαμογελώντας.

Έχει πάντως καταλήξει, να εκτίθεται μόνιμα στον τελευταίο όροφο, αυτόν του εστιατορίου, η ξύλινη εγκατάσταση «Καράβι της ζωής μου», του Ίλια Καμπακόφ, ενώ στις εντυπωσιακές ψηλοτάβανες, μεγάλες αίθουσες του 2ου ορόφου, η εγκατάσταση του Γιάννη Κουνέλλη με τους μεταλλικούς σταυρούς, θα έρχεται σε αντίθεση με την βιντεοεγκατάσταση «99 ονόματα», -όσα τα ονόματα του θεού, σύμφωνα με το Κοράνι, έργο σουφισμού, του Κουτλούκ Αταμάν. Στον ίδιο όροφο ο επισκέπτης, ανάμεσα στα αποκτήματα του ΕΜΣΤ, θα συναντά και την εγκατάσταση της Εμιλυ Ζασίρ, «Εις Μνήμην των 418 Παλαιστινιακών χωριών τα οποία καταστράφηκαν, ερημώθηκαν και κατακτήθηκαν από το Ισραήλ το 1948-2001» .

Το εργοτάξιο, που εξελίσσεται πια με γρήγορους ρυθμούς, επισκέφθηκε σήμερα ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης, ο οποίος ξεναγήθηκε από τη διευθύντρια του ΕΜΣΤ Άννα Καφέτση και τον επικεφαλής αρχιτέκτονα Βαγγέλη Στυλιανίδη.

«Η μελέτη έδωσε πολλούς «καθαρούς» χώρους, διαφορετικά ύψη και εναλλαγή ενδιαφέροντος προσαρμοσμένη στη λειτουργία του Μουσείου» σχολίασε η κ.Καφέτση. Στο ισόγειο έκτασης 600 τ.μ, εκτός από τα εκδοτήρια , το πωλητήριο και το καφέ του Μουσείου, ξεκινά ο χώρος των περιοδικών εκθέσεων, ο οποίος θα έχει την δυνατότητα να μεταμορφώνεται και σε αμφιθέατρο χωρητικότητας 280 ατόμων. Με κυλιομένες σκάλες, το κοινό, θα επισκέπτεται το μεγάλο υπόγειο του κτιρίου, όπου θα συνεχίζονται οι περιοδικές εκθέσεις. Μεταξύ ισογείου και 1ου ορόφου, μεσολαβεί ο ημιόροφος, με γραφεία διοίκησης ένα μικρό αμφιθέατρο, 90 ατόμων και στον πρώτο όροφο η βιβλιοθήκη του Μουσείου, το αναγνωστήριο, τα εργαστήρια συντήρησης, έως κι εργαστήριο παραγωγης ψηφιακών έργων, που αναθέτει το Μουσείο στους καλλιτέχνες.

Με κυλιόμενες σκάλες, πάντα από την πλευρά της Συγγρού, ο επισκέπτης θα ανεβαίνει στη μεγάλη αίθουσα των μόνιμων συλλογών και θα συνεχίζει, στον επόμενο όροφο με εκθέματα από τα αποκτήματα του Μουσείου, αλλά και ειδικά διαμορφωμένα σημεία όπου ο επισκέπτης θα μπορεί να βλέπει online εκθέσεις.

Το κτίριο, διατήρησε τις προσόψεις του παλιού εργοστασίου Φιξ, ό, τι διασώζεται δηλαδή από τις προσόψεις που δίνουν στην λεωφόρο Συγγρού και τη Καλλιρόης, και τις στήριξε με μια τσιμεντένια κατασκευή «σκαλωσιά», η οποία θα αξιοποιείται και ως εκθεσιακός χώρος έργων σύγχρονου ντιζάιν. «Φανταστείτε αιωρούμενες καρέκλες και τραπέζια », έδωσε ένα παράδειγμα η κ. Καφέτση.

Η αγωνία της διευθύντριας του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, μετά την πολύχρονη αναμονή και περιπέτεια της ανάπλασης του κτιρίου είναι πια η εύρυθμη λειτουργία του κτιρίου από την στιγμή που θα παραδοθεί στο κοινό: «Το Μουσείο δεν θα μπορεί να λειτουργεί με τους 17 υπαλλήλους που διαθέτει. Θα χρειάζεται 60 υπαλλήλους , χρειάζεται τεχνικούς που θα το συντηρούν. Γι αυτό και πρέπει να αρθεί η αναστολή προσλήψεων και να εξαιρεθούμε από τον ΑΣΕΠ» είπε η κ. Καφέτση.

Μετά το τέλος της ξενάγησης στο εργοτάξιο του ΕΜΣΤ, ο δήμαρχος Αθηναίων ευχήθηκε το Μουσείο «να αποτελέσει μια εμπειρία που θα βιώσουν οι Αθηναίοι και όλοι οι επισκέπτες. Δεν έχουμε μόνο Ιστορία. Η Ελλάδα, έχει και παρόν και μέλλον» είπε ο κ. Καμίνης.

Χρονολόγιο ανάπλασης κτιρίου Φιξ

Η περιπετειώδης μεταμόρφωση του Φιξ, σε κτίριο που θα στεγάζει το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ), χρονολογείται από συστάσεως του Μουσείου, το 2000.

Το έργο βρέθηκε πολλές φορές στον αέρα, οι διαδικασίες ανάπλασης υπήρξαν πολύπλοκες, το χρονοδιάγραμμα αποπεράτωσης άλλαξε ουκ ολίγες φορές και τώρα, έπειτα από 13 χρόνια, η πολύπαθη ιστορία του βαίνει προς αίσιο τέλος. Τα εγκαίνια του κτιρίου του ΕΜΣΤ, το οποίο αν και άστεγο τόσα χρόνια δεν σταμάτησε ποτέ τη δράση του, έχουν οριστεί για τον Μάρτιο του 2014. Τα κονδύλια της κατασκευής προέρχονται από ΕΣΠΑ και από εθνικούς πόρους.

Το εγκαταλελειμένο εργοστάσιο ζυθοποιίας Φιξ, κτίριο βιομηχανικό επί της Συγγρού, κοντά στο ιστορικό και εμπορικό κέντρο της Αθήνας (έργο του αρχιτέκτονα Τάκη Ζενέτου), παρά τη μερική κατεδάφισή του, επιλέχθηκε επειδή διαθέτει σημαντικούς ενιαίους χώρους και γειτνιάζει με το ιστορικό και εμπορικό κέντρο της Αθήνας.

Τον Φεβρουάριο του 2000 το υπουργείο Πολιτισμού σε συνεργασία με την Αττικό Μετρό ΑΕ και το Ίδρυμα Γιάννη Τσαρούχη οργάνωσε, ύστερα από σχετική διαμόρφωση του ισογείου του κτιρίου, τη μεγάλη έκθεση «Γιάννης Τσαρούχης, Μεταξύ Ανατολής και Δύσης».

Τον Ιούνιο του ίδιου έτους, ο χώρος αυτός παραχωρήθηκε ως προσωρινή στέγη στο νεοσύστατο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ).

Περίπου δύο χρόνια αργότερα, στις 29 Οκτωβρίου 2002, υπογράφηκε σύμβαση μίσθωσης του κτιρίου μεταξύ της Αττικό Μετρό ΑΕ και του ΕΜΣΤ, ισχύος 50 ετών, με την προοπτική το πρώην εργοστάσιο Φιξ να αναπλαστεί και να αποτελέσει τη μόνιμη στέγη του Μουσείου.

Παράλληλα, η Αττικό Μετρό ΑΕ ξεκίνησε, την άνοιξη του 2002, εργασίες κατασκευής Σταθμού Μετεπιβίβασης στο οικόπεδο του κτιρίου.

Την ίδια χρονιά, στις 19 Δεκεμβρίου, προκηρύχθηκε αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για την ανάθεση εκπόνησης μελέτης του κτιρίου του ΕΜΣΤ και το 2003, το ΕΜΣΤ εγκατέλειψε τον προσωρινά διαμορφωμένο εκθεσιακό χώρο στο κτίριο Φιξ και μετέφερε τις υπηρεσίες του σε παρακείμενο κτίριο της οδού Φραντζή 14, προκειμένου να ξεκινήσουν οι εργασίες διαμόρφωσης και μετασκευής του πρώην εργοστασίου σε Μουσείο.

Το 2005 προκηρύχθηκε διαγωνισμός για την ανάδειξη εργολάβου του έργου, οπότε κι άρχισε η περιπέτεια.

Το 2006 η ΕΝΤΕΧΝΟΣ ΑΕ, μία από τις υποψήφιες εταιρείες κατέθεσε ασφαλιστικά μέτρα, επειδή αποκλείστηκε από τη δεύτερη φάση του διαγωνισμού. Η αίτησή της απορίφθηκε από το Μονομελές Πρωτοδικείο.

Τον Ιούνιο του 2006, η επιχείρηση ΒΙΟΤΕΡ ΑΕ, ανακηρύχθηκε ανάδοχος του έργου, ενώ ο τρίτος κατά σειρά μειοδότης, η κατασκευαστική εταιρεία ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ, κατέθεσε ασφαλιστικά μέτρα και υπέβαλε καταγγελία στην Ευρωπαϊκή Ένωση σχετικά με τη διαδικασία του διαγωνισμού. Τα στοιχεία της καταγγελίας κρίθηκαν ανεπαρκή.

Τελικά, η ανάδοχος του έργου «ΒΙΟΤΕΡ ΑΕ» τρία χρόνια αργότερα, το 2009, εξέπεσε της σύμβασης έργου, λόγω μεγάλης καθυστέρησης εφαρμογής των συμφωνηθέντων και το 2010 το ΕΜΣΤ προκήρυξε νέο διαγωνισμό ανάθεσης για την κατασκευή του Μουσείου.

Το έργο υπεγράφη τελικά, στις 15 Νοεμβρίου του 2011, από την κατασκευαστική εταιρεία «ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ».

Οι δραστηριότητες του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στεγάζονται από τον Σεπτέμβριο του 2008 στο Ωδείο Αθηνών.