Έντονος προβληματισμός επικρατεί στην κρητική επιχειρηματικότητα, σύμφωνα με τα στοιχεία που αποτυπώνονται στην παγκρήτια δημοσκόπηση που διενεργήθηκε υπό την εποπτεία του διδάκτορα στην Ανάλυση Δεδομένων Γ. Ματαλλιωτάκη και του καθηγητή του Πολυτεχνείου Κρήτης Κ. Ζοπουνίδη.
Η ανεργία (43,8%), ακολουθούμενη από την ακρίβεια (16,1%), αλλά και την υγεία-κοινωνική ασφάλιση (13,6 %), αποτελούν τα σημαντικότερα προβλήματα που παρουσιάζει σήμερα η Κρήτη, γεγονός που αντικατοπτρίζει τις γενικότερες ανησυχίες των πολιτών σχετικά με την υπάρχουσα οικονομική κατάσταση και την αβεβαιότητα στον τομέα της ανάπτυξης και της απασχόλησης. Το 8,2% και το 4,7% των ερωτηθέντων υπέδειξαν το πρόβλημα της εγκληματικότητας και της παιδείας αντίστοιχα ως σημαντικότερα προβλήματα. Δεν έλειψαν και εκείνοι που ανέφεραν, με αρκετά αυξημένα ποσοστά σε σχέση με προηγούμενες έρευνες, την κρίση των αγροτικών προϊόντων, τα έργα υποδομής, τα ναρκωτικά, καθώς και τις ελλείψεις σε κοινωνικές και τουριστικές υποδομές.
Σε ερώτηση σχετικά με τη συχνότητα προβολής των θεμάτων της επικαιρότητας από τα κεντρικά μέσα ενημέρωσης, το θέμα της οικονομίας κυριαρχεί. Οι πολίτες δήλωσαν ότι προβάλλονται περισσότερο θέματα σχετικά με την οικονομία και το διεθνή χώρο στα δελτία ειδήσεων και στον Τύπο, ενώ εκλείπουν θέματα που αφορούν την αύξηση της παραγωγής και την επιχειρηματικότητα στη χώρα μας. Ειδικότερα, ποσοστό 85,3% υποστηρίζει ότι προβάλλεται η οικονομική κατάσταση της χώρας, το 3,4% δήλωσε ότι προβάλλονται διεθνή θέματα, το 4,1% κοινωνικά θέματα και το 0,5% πολιτιστικά θέματα. Πολύ μικρά ποσοστά έως αμελητέα συγκέντρωσαν τα θέματα Παιδείας (0,3%), αύξησης παραγωγής (0,5%) και επιχειρηματικά θέματα (0,8%).
Γενική εκτίμηση αποτελεί ότι οι υπάρχουσες συνθήκες στην Ελλάδα δεν είναι κατάλληλες για την ανάπτυξη και τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων. Οι ερωτηθέντες στη έρευνα, σε ποσοστό 77,6%, δεν θα συμβούλευαν κοντινά τους πρόσωπα να δημιουργήσουν τη δική τους επιχείρηση λόγω των αντίξοων συνθηκών στη χώρα μας και στο διεθνή χώρο, σε αντίθεση με το 21,7% του δείγματος που βλέπει θετικά τη δημιουργία επιχειρήσεων αυτή την εποχή.
Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, το 65,3% των πολιτών υποστηρίζει ότι η πορεία των επιχειρήσεων στην περιοχή τους θα είναι καθοδική, αντίθετα σε ποσοστό 5,5% υποστηρίζουν ότι οι επιχειρήσεις στην Κρήτη θα διαγράψουν ανοδική πορεία. Το 24,7% ισχυρίστηκε ότι οι επιχειρήσεις στην Κρήτη δεν θα υποστούν καμία μεταβολή.
Η γενικότερη απαισιοδοξία των πολιτών για το μέλλον των επιχειρήσεων της περιοχής τους αποτυπώθηκε και σε άλλη σχετική ερώτηση της έρευνας, υποστηρίζοντας σε ποσοστό 38,9% ότι οι πολίτες δεν είναι καθόλου αισιόδοξοι, 50,8% να είναι λίγο αισιόδοξοι. Αντίθετα, το 5,8% και το 1,8% του δείγματος αντίστοιχα δηλώνει αρκετά και πολύ αισιόδοξο για το μέλλον των επιχειρήσεων στο νομό τους.
Αναφορικά με την άποψη των πολιτών για τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι επιχειρήσεις, το 52,2% των ερωτηθέντων υπέδειξε ως το σοβαρότερο πρόβλημα την έλλειψη ρευστότητας, το 13% το παρεμπόριο, το 11,3% τις δυσκολίες δανεισμού και το 10% τη γραφειοκρατία. Δεν έλειψαν και εκείνοι που χαρακτήρισαν ως σημαντικότερο πρόβλημα μιας επιχείρησης τον ανταγωνισμό (5,6%) και τις ασφαλιστικές εισφορές (5,6%).
Σε ό,τι αφορά το ρόλο του κράτους στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας, το 68,2% πιστεύει ότι είναι αρνητικός/ανασταλτικός, ενώ μόλις το 24% θετικός. Ένα ποσοστό της τάξεως του 25,5% χαρακτηρίζει ουδέτερο το ρόλο του κράτους στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας.
Η πλειοψηφία του δείγματος (61,2%) υποστηρίζει ότι στις σημερινές συνθήκες ανταγωνισμού δεν υπάρχει χώρος για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Διαφορετική άποψη φαίνεται να έχει το 35,6% των ερωτηθέντων, υποστηρίζοντας ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις ανεξάρτητα από τις σημερινές δύσκολες συνθήκες έχουν χώρο να αναπτυχθούν.
Την τόνωση της επιχειρηματικής δραστηριότητας με επιπλέον επιδοτήσεις και τη στήριξη από το κράτος φαίνεται να επιθυμούν οι πολίτες (65,3%) σε περίπτωση που σκεφτούν να αναλάβουν πρωτοβουλία να αναπτύξουν τη δική τους ιδιωτική επιχείρηση. Αντίθετη γνώμη φαίνεται να έχει το 25,3%, που υποστηρίζει ότι οι ιδιώτες πρέπει να στηρίζονται αποκλειστικά στις δικές τους δυνάμεις.
Σε σχετική ερώτηση, το 22,3% των πολιτών δήλωσε πως θα προτιμούσαν τα παιδιά τους να γίνουν ελεύθεροι επαγγελματίες, το 16,1% να ακολουθήσουν το επάγγελμα του παραγωγού, το 8,6% των ερωτηθέντων θα ήθελαν τα παιδιά τους να γίνουν δημόσιοι υπάλληλοι, 8,6% επιχειρηματίες, 13,8% ακαδημαϊκοί και 4,9% να ακολουθήσουν καλλιτεχνικά επαγγέλματα, ενώ το 25,7% του δείγματος δεν απάντησε στην ερώτηση. Πάντως, σε άλλη ερώτηση ένας στους δύο πολίτες, περίπου 57,1%, πιστεύει ότι η εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες του εκπαιδευτικού συστήματος δεν συμβάλλει στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας. Διαφορετική πεποίθηση φαίνεται να έχει το 39,7% του δείγματος.
Σημαντικός φαίνεται να είναι ο βαθμός στον οποίο έχει επηρεάσει η κρίση την κατανάλωση αγαθών, αφού αποτυπώθηκε η άποψη, σε ποσοστό 40,7%, ότι έχουν επηρεαστεί πολύ από την κρίση και 42,8% αρκετά. Λίγο έως καθόλου δηλώνει να έχει επηρεαστεί το 16,1% των πολιτών.
Ο δρόμος της ανάκαμψης της οικονομίας, πάντως, φαίνεται μακρύς, σύμφωνα με τη γνώμη των πολιτών. Το 46,9% των ερωτηθέντων εκφράζει ακόμα μεγαλύτερη απαισιοδοξία σε σχέση με προηγούμενες έρευνες, υποστηρίζοντας ότι θα χρειαστούν πάνω από δέκα χρόνια για την έξοδο της χώρας μας από την κρίση, το 30,6% πιστεύει ότι θα χρειαστούν πέντε έως και δέκα χρόνια για την έξοδο από το τούνελ, το 11,3% πιστεύει ότι θα χρειαστούν ως πέντε χρόνια και ένα μικρό ποσοστό 5,8% διατυπώνει αισιόδοξη άποψη για έξοδο από την κρίση σε δύο με τρία χρόνια.
Η έρευνα επεκτάθηκε και στις απόψεις-προτάσεις των πολιτών για έξοδο από την κρίση το συντομότερο δυνατό. Οι πολίτες προτείνουν να δοθεί έμφαση στον τουρισμό (40,6%), βελτιώνοντας και αναπτύσσοντας περισσότερο το τουριστικό προϊόν και τις υπηρεσίες. Η στήριξη και ενίσχυση της ελληνικής γεωργίας, του πρωτογενούς τομέα ευρύτερα και της ελληνικής περιφέρειας συγκέντρωσε το μεγαλύτερο ποσοστό προτίμησης (40,3%), ακολούθησε η στήριξη της ελληνικής βιομηχανίας και βιοτεχνίας 5,2%. Δεν έλειψαν όμως και εκείνοι (2,4%) που αναφέρθηκαν στην περαιτέρω ανάπτυξη του εμπορίου και στη στροφή προς την έρευνα και την τεχνολογία (8%).
Ενδιαφέρον όμως παρουσιάζουν και τα στοιχεία της δημοσκόπησης που αφορούν στον προσδιορισμό ενός νέο μοντέλου οικονομικής ανάπτυξης. Σύμφωνα με την έρευνα, το μοντέλο αυτό θα πρέπει σε γενικές γραμμές να περιλαμβάνει (56,3%) περισσότερες ιδιωτικοποιήσεις και (23,6%) περισσότερες κρατικοποιήσεις. Το 1/5 του δείγματος, περίπου 20,2%, δεν διατύπωσε άποψη σε αυτή την ερώτηση.
