Μια ισχυρή και σπάνια καταιγίδα αναμένεται να πλήξει την Ανατολική Μεσόγειο αυτό το Σαββατοκύριακο. Η υβριδική καταιγίδα, η οποία συχνά αποκαλείται Medicane (από τις λέξεις Mediterranean και hurricane), έχει παρόμοια χαρακτηριστικά με τους κυκλώνες και τους τυφώνες. Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2011, κάθε χρόνο συμβαίνουν μόνον 1-2 Medicanes. Αυτές οι ισχυρές καταιγίδες σημειώνονται συνήθως τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο όταν η θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας στη Μεσόγειο είναι μάλλον υψηλή, αν και θεωρητικά μπορούν να συμβούν οποιαδήποτε περίοδο του χρόνου, όπως μεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων. Η καταιγίδα προκάλεσε πλημμύρες στην Τυνησία και στη Λιβύη τις τελευταίες ημέρες προτού μετακινηθεί βόρεια πάνω από τη Μεσόγειο προς την Ευρώπη. Πάνω από τη θάλασσα η καταιγίδα είναι πιθανό να αποκτήσει περισσότερα τροπικά χαρακτηριστικά που συνδέονται με τους κυκλώνες, όπως θυελλώδεις ανέμους, ακόμα και ένα «μάτι» στο κέντρο της. Το σύστημα αναμένεται να μετακινηθεί αργά πάνω από την Κρήτη και τη νότια Ελλάδα το Σάββατο πριν ενισχυθεί η ταχύτητά του και κατευθυνθεί προς τη δυτική Τουρκία την Κυριακή. Περιοχές της Ελλάδας και της Τουρκίας θα πληγούν με ισχυρές βροχές και πολύ ισχυρούς ανέμους. Στην Κρήτη και σε άλλα νότια νησιά της Ελλάδας μπορεί να πέσουν βροχές έως και 100-150 χιλιοστόμετρα, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε πλημμύρες. Πόλεις όπως η Σμύρνη στην Τουρκία, και η Καλαμάτα στην Ελλάδα μπορεί να δουν βροχές 50-60 χιλιοστομέτρων. Ευτυχώς, ο Medicane το πιθανότερο είναι να απορροφηθεί στο ανώτερο ρεύμα του ανέμου της τροπόσφαιρας και δεν θα παρατείνει την παρουσία του πάνω από τη νοτιοανατολική Ευρώπη, περιορίζοντας την έκταση των πλημμυρών από την καταιγίδα. Πρόσφατα μεγάλα συστήματα όπως οι κυκλώνες Χάρβει και Φλόρενς προκάλεσαν καταστροφικές πλημμύρες λόγω της αργοκίνητης φύσης τους. Ακολουθούν μερικές ερωτήσεις και απαντήσεις για τους μεσογειακούς κυκλώνες.
1. Είναι οι Medicanes πραγματικοί κυκλώνες;
Οι Medicanes έχουν πολλά κοινά με τις τροπικές καταιγίδες, με ισχυρούς ανέμους που κινούνται γύρω από έναν πυρήνα και καταρρακτώδεις βροχοπτώσεις. Το 2014, ο Medicane Qendresa έπληξε τη Μάλτα με ανέμους που έφθαναν έως και τα 70 μίλια την ώρα και ριπές έως και 95 χιλιόμετρα την ώρα. Ωστόσο τα νερά της Μεσογείου δεν είναι τόσο εκτεταμένα ούτε τόσο ζεστά ώστε να διατηρήσουν την ισχύ που απαιτείται προκειμένου να αποκληθούν οι καταιγίδες αυτές κανονικοί κυκλώνες. Επιπλέον, λέει ο Γιοτσανάν Κουσνίρ, ο οποίος μελετά τη μεταβλητότητα του καιρού στο Lamont-Doherty Earth Observatory του πανεπιστημίου Κολούμπια η φυσική και η δυναμική των Medicanes είναι διαφορετική από εκείνην των κυκλώνων.
2. Πώς σχηματίζονται;
Όπως και οι συμβατικοί κυκλώνες, οι μεσογειακοί κυκλώνες αναπτύσσονται πάνω από ζεστά νερά. Ενώ στον Ατλαντικό και τον Ειρηνικό οι κυκλώνες/τυφώνες απαιτούν θερμοκρασίες γύρω στους 80 βαθμούς Φαρενάιτ (26,667 βαθμοί Κελσίου) για να αναπτυχθούν, οι μεσογειακοί κυκλώνες μπορούν να αναπτυχθούν και σε θερμοκρασίες έως 57 βαθμούς (13,889 βαθμούς Κελσίου). Ο σχηματισμός τους εξαρτάται από τον κρύο αέρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας. Οι κυκλώνες αναπτύσσονται γύρω από έναν θερμό πυρήνα και κινούνται από ανατολικά προς δυτικά, λέει ο Κουσνίρ, ενώ οι Medicanes έχουν έναν κρύο πυρήνα και κινούνται από δυτικά προς ανατολικά. Ξεκινούν σαν κανονικές καταιγίδες όπως αυτές στην Ανατολική Ακτή των ΗΠΑ, μόνο που είναι μικρότερες και λιγότερο έντονες. Ωστόσο μερικές φορές οι καταιγίδες αρχίζουν να προκαλούν ζέστη και υγρασία πάνω από τη Μεσόγειο, μετατρέποντας τες θερμοδυναμικά σε ενέργεια, ακριβώς όπως οι κυκλώνες. Αναπτύσσεται τότε ένα έντονο σύστημα χαμηλής πίεσης, λέει ο Κουσνίρ, «το οποίο μοιάζει πάρα πολύ με κυκλώνα με σύννεφα που στροβιλίζονται παίρνοντας το σχήμα ενός ματιού». Ενισχυμένες από δυτικούς ανέμους από ψηλά οι καταιγίδες αυτές κινούνται ανατολικά. Το δυτικό τμήμα της Μεσογείου, μεταξύ Ισπανίας και Σαρδηνίας, είναι ένα από τα δύο θερμά σημεία για τον σχηματισμό του Medicane. Η άλλη είναι το Ιόνιο, στη δυτική Ελλάδα.
3. Πώς επηρεάζει η κλιματική αλλαγή τους Μedicanes;
Αν και οι μεσογειακοί τυφώνες φαίνεται ότι θα παραμείνουν σχετικά σπάνιοι, η άνοδος της θερμοκρασίας της επιφάνειας της θάλασσας αναμένεται να φέρει ισχυρότερους μεσογειακούς κυκλώνες στο μέλλον — ίσως μετατρέποντάς τους τελικά σε πλήρης έντασης κυκλώνες.