Ένα έθιμο γνωστό ως «το κλέψιμο της νύφης» που χρονολογείται από την εποχή της τουρκοκρατίας αναβιώνει την καθαρά Δευτέρα στο δήμο Μυλοποτάμου στο Ρέθυμνο.

Στις 14.30, στην πλατεία του χωριού «Βασιλικό Πηγάδι» θα αναβιώσουν οι μορφές της νύφης, των έξι αδελφών, του Τούρκου δικαστή Καουκά ή Καντή, του Αράπη ή Καρτελά και του Μαϊμούνι. Μορφές που αναβιώνουν, εδώ και περίπου τετρακόσια χρόνια, ανάμεσα σε πειράγματα, χορό και παραδοσιακά νηστίσιμα κεράσματα.

Πρόκειται για καθαρά τοπικό έθιμο του Μελιδονίου και η διατήρησή του οφείλεται στον προφορικό λόγο. Ως έθιμο ξεκίνησε την περίοδο της Τουρκοκρατίας, όπου οι Τούρκοι έβαζαν στο μάτι τις ομορφότερες κοπέλες της περιοχής και τις έπαιρναν για γυναίκες τους.

Πριν τον γάμο, η νύφη «εξεταζόταν’» από τον Τούρκο δικαστή «Καουκά ή Καντή» για την αγνότητά της. Αυτά διακωμωδούσαν οι ντόπιοι και ήταν η μόνη ευκαιρία που είχαν να δείρουν τους Τούρκους δημόσια, χωρίς αντίποινα.

Οι σκηνές του γάμου διαδραματίζονται ως εξής:

Τα έξι αδέλφια «οι Μασκαράδες» με την αδελφή τους «τη Νύφη» κατεβαίνουν και στήνουν χορό στη πλατεία του χωριού. Οι θεατές παριστάνουν τους Τούρκους, οι οποίοι μπαίνουν στο χορό με σκοπό να την κλέψουν. Αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο γιατί τα αδέλφια της τούς παρεμποδίζουν «χτυπώντας» τους με βίτσες.

Κάποια στιγμή και μετά από πολλές προσπάθειες, η Νύφη κλέβεται από ανθρώπους που τα αδέλφια της τους γνώριζαν

Στη συνέχεια η Νύφη επιστρέψει, αυτή τη φορά έγκυος. Συγχρόνως, κάνει την εμφάνισή του ο Αράπης ή Καρτέλας και το Μαϊμούνι όπου διασκεδάζει το πλήθος με τα καμώματά του. Ο Αράπης συμβολίζει την Τύχη, γι αυτό έχει τα τραπουλόχαρτα πάνω του και θεωρείται γούρι να κτυπήσει κανείς το λέρι (κουδούνα) που έχει στο λαιμό του.

Η Νύφη αποσύρεται και πάλι, για να επιστρέψει μετά από λίγο με το νεογέννητο. Φυσικά υπάρχουν οι ευχές και κεράσματα για τα καλορίζικα.

Και τέλος, κάνει την εμφάνισή του πάνω σε γάιδαρο ο Τούρκος δικαστής (Καουκάς ή Καντής) για να απονείμει δικαιοσύνη.

Με άλλα λόγια να βρεθεί ποιος είναι ο πατέρας του παιδιού. Στη διαδικασία όμως, αποδεικνύεται ότι ο πατέρας είναι ο ίδιος, ο οποίος είναι Έλληνας μεταμφιεσμένος σε Τούρκο. Έτσι τελειώνει το δρώμενο, με τη Νύφη να παντρεύεται τελικά Έλληνα.