Ως ιδιαίτερα κρίσιμη για την ασφάλεια στην περιοχή της Ανατολική Μεσογείου θεωρείται η διάσκεψη της Ρόδου, που θα πραγματοποιηθεί στο νησί των Ιπποτών την ερχόμενη Δευτέρα και Τρίτη.
Του Μαρίνου Γκασιάμη
Σύμφωνα με τα όσα έχουν γίνει μέχρι στιγμής γνωστά, αξίζει να ειπωθεί πως η Διάσκεψη της Ρόδου συγκαλείται, κατόπιν πρωτοβουλίας του υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Κοτζιά, στη βάση ενός πολιτικού οράματος: την κατοχύρωση της ασφάλειας και της σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο. Αυτή είναι η κινητήρια δύναμη για αυτό το σχέδιο της ελληνικής διπλωματίας, η οποία νηφάλια παρακολουθεί, μελετά, βολιδοσκοπεί και επιλέγει να δράσει ορθολογικά, με επίγνωση των υφιστάμενων ισορροπιών στο διεθνές περιβάλλον και με γνώμονα την ανάδειξη των ελληνικών προτεραιοτήτων στο πλαίσιο αυτό.
Η Μεσόγειος υπήρξε ανέκαθεν θέατρο αντιπαράθεσης και στρατηγικό διακύβευμα μεταξύ των ισχυρότερων κρατών του κόσμου. Η απόκτηση πρόσβασης στα «θερμά ύδατα» της Μεσογείου, αλλά και η διατήρηση των συσχετισμών δυνάμεων στην περιοχή ήταν προτεραιότητα της εξωτερικής πολιτικής των παραδοσιακών μεγάλων δυνάμεων για αιώνες. Δεδομένων των αναδυόμενων περιφερειακών προκλήσεων στη σύγχρονη εποχή, η Ελλάδα ως ένα από τα ελάχιστα προπύργια σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο αναλαμβάνει να αφυπνίσει τα κράτη της περιοχής.
Ποιος ο συσχετισμός όμως με την Τελική Πράξη του Ελσίνκι; Η ανάδειξη της ανάγκης θεσμοθέτησης της συνύπαρξης των κρατών, η ανάγκη θέσπισης αυτών των αρχών που θα πρέπει να ρυθμίζουν τις διακρατικές σχέσεις. Αυτή η υπέρβαση έγινε το 1975, στον ευρωπαϊκό χώρο, μεταξύ δυτικού και ανατολικού μπλοκ. Η αποτίμηση της Τελικής Πράξης του Ελσίνκι έχει θέσει το ανεξίτηλο στίγμα της στην ιστορία του Ψυχρού Πολέμου, επιδρώντας καταλυτικά στη διαμόρφωση των διεθνών σχέσεων, αλλά και τη μετεξέλιξη της Διάσκεψης (ΔΑΣΕ) στον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη.
Η Διάσκεψη της Ρόδου για την Ασφάλεια και τη Σταθερότητα φέρνει για δεύτερη συνεχή χρονιά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων κράτη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, της Μεσογείου και του Περσικού Κόλπου, δημιουργώντας έναν ενιαίο στρατηγικό χώρο αποτελούμενο από διαφορετικές δομές διακυβέρνησης, διαφορετικά επίπεδα ανάπτυξης και περιφερειακής ολοκλήρωσης. Παρά τις διαφορές, η κοινή επιδίωξη εστιάζεται στην εδραίωση σταθερότητας στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, όπου παρατηρούνται έντονες ένοπλες συρράξεις, πολιτικός κατακερματισμός, εξτρεμισμός, τρομοκρατία και διάφορες μορφές σύγχρονων παθογενειών.
Το «Πνεύμα της Ρόδου» εμπνέεται από το Ελσίνκι και φιλοδοξεί να συμβάλει στη γεφύρωση διαφορετικών κόσμων, να ορίσει τις αρχές που οφείλουν να διαπνέουν τις μεταξύ τους σχέσεις και να θέσει τα θεμέλια θεσμοθέτησης ενός εποικοδομητικού διαλόγου και μιας παραγωγικής συνεργασίας.
Οι 3 περιφέρειες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, της Μεσογείου και του Περσικού Κόλπου, λόγω της γεωγραφικής τους συνέχειας, λειτουργούν ως «συγκοινωνούντα δοχεία», αφού το ξέσπασμα τυχόν κρίσης σε μία από αυτές τις περιοχές, αυτομάτως επιδρά και τις υπόλοιπες. Με άλλα λόγια, μία κρίση δημιουργεί άμεσες παρενέργειες και επηρεάζει τη σταθερότητα και την ασφάλεια ολόκληρης της περιοχής (πόλεμος, πρόσφυγες, φτώχεια, οικονομικοί μετανάστες, εμπόριο, μεταφορές, ενέργεια, περιβάλλον).
