Εάν θέλουμε να συμβουλεύσουμε κάποιον να επαγρυπνεί και να μην εφησυχάζει, του λέμε πως πρέπει «να χει τα μάτια του δεκατέσσερα».
Ο Τάκης Νατσούλης εξηγεί τη φράση με ένα πρόσωπο που έζησε τη βυζαντινή εποχή.
Όπως λέει, οι Βυζαντινοί πίστευαν ότι, ορισμένοι άνθρωποι είχαν το χάρισμα να βλέπουν όχι μόνο με τα μάτια τους, αλλά και με άλλα μέλη του σώματος τους.
Στη βυζαντινή ιστορία αναφέρονται πολλά τέτοια άτομα, που έδιναν παραστάσεις μπροστά στους αυτοκράτορες και στους άρχοντες της βασιλεύουσας.
Για παράδειγμα ο ιστορικός Γρηγοράς αναφέρει για κάποιον Κρονίδη από την Αντιόχεια, που έβλεπε από δεκατέσσερα μέρη του σώματος του. Του έδεναν τα μάτια και ωστόσο μπορούσε να διαβάσει ένα κλειστό γράμμα. Ο Κρονίδης έλεγε: «Αυτή τη στιγμή διαβάζω με τα χέρια». Του έβαζαν τα χέρια μέσα σε μαύρες σακούλες. Ο Κρονίδης επαναλάμβανε: «Τώρα διαβάζω με τ’ αυτιά μου». Του έδεναν τα αφτιά και εκείνος απαντούσε ότι διαβάζει με τα πόδια του, τα μαλλιά του, τον λαιμό του, κτλ.
Ο Κρονίδης ήταν καταπληκτικό φαινόμενο της εποχής του κι όλες οι αυτοκρατορικές αυλές τον καλούσαν να τους δείξει τις ικανότητές του. Όταν γέρασε, πήρε δύο μαθητές -τον Καλίβουλο και τον Νικόλαο- και τους έμαθε τα μυστικά του. Αυτοί πάλι με τον καιρό δίδαξαν σε άλλους τον τρόπο «του βλέπειν ουχί εκ της συνηθούς οδού της οράσεως, αλλ’ εξ’ ετέρων σημείων του κορμούν των».
Από το φαινόμενο αυτό έμεινε ως τα χρόνια μας η φράση.
