«Παράθυρο» αλλαγών στις ρυθμίσεις για τα αυθαίρετα αφήνει το υπουργείο Περιβάλλοντος, που θα οριστικοποιηθούν έως τις 25 Αυγούστου, οπότε έχει καθοριστεί η δεύτερη παρουσίαση του νομοσχεδίου στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής, πριν απ’ την εισαγωγή και ψήφισή του από την ολομέλεια του Κοινοβουλίου, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί το αργότερο έως την πρώτη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου.

Έρχονται μειώσεις των προστίμων, που τελικά αποδείχθηκαν τσουχτερά, αλλά για συγκεκριμένες κατηγορίες του πληθυσμού (χαμηλόμισθους, άνεργους, κ.λπ.), που σημαίνει ότι οι εκπτώσεις θα περνούν μέσω της εφορείας. Θα υπάρξουν και αυξήσεις για μεγάλες υπερβάσεις των όρων δόμησης που ισχύουν σε κάθε περιοχή, εντός ή εκτός σχεδίου.

Το υπουργείο Περιβάλλοντος ετοιμάζει παράλληλα τις εγκυκλίους προς τις πολεοδομίες, ώστε να ξεκινήσει αμέσως η υποβολή δηλώσεων από τους ιδιοκτήτες, η οποία με τα έως τώρα δεδομένα θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου. Τα περιθώρια είναι στενά, αλλά οι ανάγκες του οικονομικού επιτελείου για έσοδα της τάξης των 600 εκατ. ευρώ από τα παράβολα που θα συνοδεύουν τις αιτήσεις τακτοποίησης, δεν επιτρέπουν μεγαλύτερη χρονική άνεση.

Οι σημαντικότερες αλλαγές που εξετάζει το υπουργείο Περιβάλλοντος, όπως δημοσιεύει η «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία», είναι:

1. «Στρογγύλεμα» των προστίμων που προβλέπει το νομοσχέδιο, τα οποία εκ πρώτης όψεως μειώνονται στο 15% της τιμής ζώνης, από το 100% που ισχύει σήμερα, αλλά για μεγάλες παρανομίες ή σε περιπτώσεις που ένα κτίριο έχει κατασκευαστεί χωρίς άδεια, φθάνουν έως τον τριπλασιασμό της οφειλής. Με την επιβάρυνση του ιδιοκτήτη να φθάνει έως το 45% της τιμής ζώνης, εκτιμάται ότι το κίνητρο δεν θα είναι ελκυστικό. Σύμφωνα με πληροφορίες, εξετάζεται να προβλεφθούν μειωτικοί συντελεστές. Θα αφορούν οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα, με πιθανότερο όριο τα 30.000 ευρώ το χρόνο, με μέλη που είναι χωρίς δουλιά, καθώς και όσα διαθέτουν μία και μοναδική κατοικία με περιορισμούς όμως στο εμβαδόν.

Εξετάζεται το ενδεχόμενο να προστεθεί και συντελεστής παλαιότητας για να καλυφθούν ακίνητα που έχουν κατασκευαστεί πριν απ’ το 2004 και με το σημερινό καθεστώς πληρώνουν χαμηλότερες τιμές από τις προβλεπόμενες στο νομοσχέδιο, αλλά επιβαρύνονται με ετήσιο τέλος διατήρησης. Αντιθέτως, θα υπάρξουν αυξήσεις για κατασκευές που υπερβαίνουν το 100% των τετραγωνικών που επιτρέπεται να χτιστούν στην περιοχή.

2. Αύξηση του χρονικού ορίου μέσα στο οποίο έχει κατασκευαστεί ένα αυθαίρετο. Το νομοσχέδιο προβλέπει τακτοποίηση κτιρίων που έχουν ολοκληρωθεί έως τις 28/4/2010, αλλά είναι πιθανόν να επεκταθεί η κάλυψη μέχρι και τη δημοσίευση του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, αφού εκτιμάται ότι οι ανακοινώσεις δεν συνοδεύτηκαν από μπαράζ παρανομιών και επομένως καλό θα ήταν να κλείσουν μια και καλή όλες οι υποθέσεις.

3. Αντιμετώπιση του αιτήματος να θεσπιστεί εισφορά υπέρ του ΙΚΑ, παρ’ όλο που στην προηγούμενη ρύθμιση για τους ημιυπαίθριους αλλά και στο νομοσχέδιο για τα αυθαίρετα ορίζεται σαφώς ότι οι ιδιοκτήτες απαλλάσσονται. Το υπουργείο Περιβάλλοντος μελετά το αίτημα του οργανισμού και προσανατολίζεται να διαθέσει μέρος των εσόδων από τα πρόστιμα στο ΙΚΑ, που αντιμετωπίζει μεγάλα οικονομικά προβλήματα.

4. Τακτοποίηση των ημιυπαίθριων και των άλλων παρανομιών που έχουν γίνει μέσα στο νόμιμο περίγραμμα της οικοδομής, αλλά μετά τις 2/7/2009. Ο ισχύων νόμος σταματά στη συγκεκριμένη ημερομηνία, αλλά μπορούν να επωφεληθούν και οι μεταγενέστερες οικοδομές με τις ρυθμίσεις για τα αυθαίρετα, πληρώνοντας όμως μεγαλύτερα πρόστιμα. Εχουν προβλεφθεί μόνον χαμηλότερα πρόστιμα για υπερβάσεις μέχρι 20 τετραγωνικά και εφόσον δεν υπερβαίνουν το 20% της επιτρεπόμενης δόμησης, που είναι 1.000 για ακίνητο εκτός σχεδίου, 2.000 ευρώ για εντός σχεδίου και με τιμή ζώνης έως 2.000 ευρώ το τετραγωνικό. Για περιοχές με μεγαλύτερη τιμή ζώνης η μικρή αυτή παράβαση επιβαρύνεται με 3.000 ευρώ.

«Οι ρυθμίσεις στοχεύουν στην επίλυση ενός κοινωνικού προβλήματος, στην αποκατάσταση της περιβαλλοντικής βλάβης, αλλά και στη στήριξη της δημοσιονομικής κατάστασης» εξήγησε στην «Κ.Ε.» συνεργάτης του Γ. Παπακωνσταντίνου και παραδέχθηκε ότι «δεν είναι εφικτό να αποδίδει δικαιοσύνη σε κάθε έναν ξεχωριστά από τους δικαιούχους ή τους βλαφθέντες».

Το νομοσχέδιο προχωρεί, πάντως, με σοβαρές ασάφειες:

*Δεν έχει ξεκαθαρίσει τι θα γίνει με περιπτώσεις που είχαν ενταχθεί σε προηγούμενες ρυθμίσεις του 1983 και του 2003, που στην πλειονότητά τους δεν έχουν εξοφλήσει τις οφειλές τους.

*Δεν είναι σαφές τι θα γίνει με αυθαίρετα που βρίσκονται σε δασικές περιοχές, που εξαιρούνται σαφώς από τα μέτρα τακτοποίησης.

Η πρόταση που φαίνεται ότι προκρίνεται είναι να δηλωθούν όλα τα αυθαίρετα, ώστε να υπάρξει ένα είδος «απογραφής» και στη συνέχεια κατηγοριοποίησης των παραβάσεων ώστε να εξεταστούν ειδικές λύσεις. Με αυτό το δεδομένο αναμένεται να κληθούν όλοι οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων να καταθέσουν δήλωση έως τις 31 Δεκεμβρίου.

Αλλωστε έχουν άμεση ανάγκη από τα παράβολα, που είναι πιο τσουχτερά σε σχέση με αυτά των ημιυπαίθριων και έχουν οριστεί στα 500 ευρώ για παρανομίες έως 75 τετραγωνικά ή και 120 τετραγωνικά εφόσον αποτελούν μοναδική κατοικία του ιδιοκτήτη. Για παραβάσεις μεγαλύτερης επιφάνειας τα παράβολα κυμαίνονται από 2.000 έως 3.000 ευρώ. Θα ακολουθήσουν, μετά την εκκαθάριση της δήλωσης, τα πρόστιμα τα οποία θα διαμορφώνονται με βάση την τιμή ζώνης στην περιοχή του ακινήτου και το ακριβές εμβαδόν.