Χωρίς τέλος φαίνεται να είναι ο Γολγοθάς των ανθρώπων που προσπαθούν να ξεφύγουν από τις πολεμικές συρράξεις της Μέσης Ανατολής. Εκατοντάδες άνθρωποι που έδωσαν χιλιάδες ευρώ για να διασχίσουν το Αιγαίο και να κάνουν το πρώτο τους βήμα στη Δύση, αναγκάζονται να θάψουν τα θαλασσοπνιγμένα παιδιά τους, τους πατεράδες ή τις γυναίκες τους υπό άθλιες συνθήκες, σε πρόχειρους αυτοσχέδιους τάφους ή να παραδώσουν ό,τι απέμεινε από την περιουσία τους για να τους συνοδεύσουν στο τελευταίο τους ταξίδι σε ένα κομμάτι ξένης γης.

Ιδιοκτήτης γραφείου τελετών που έχει αναλάβει πολλές ταφές προσφύγων στην Ελλάδα, εξηγεί «Έθνος»: «Η τύχη των νεκρών παιδιών εξαρτάται από την οικονομική κατάσταση των γονιών τους. Οι περισσότεροι θέλουν να στείλουν τους νεκρούς τους πίσω στην πατρίδα.

Όμως κολλάνε στα χρήματα. Η μεταφορά της σορού στην Τουρκία με αεροπλάνο χρεώνεται με το κιλό, μια μέση τιμή είναι 560 ευρώ. Όταν φτάσουν εκεί, ξεκινά η εκμετάλλευση του θανάτου. Τα πτώματα συνεχίζουν κατά δεκάδες μέσα σε φορτηγά, για να πάνε στις πατρίδες τους. Όπως έχουν στηθεί κυκλώματα λαθρεμπορίας, έτσι έχει στηθεί και μια βιομηχανία για τους νεκρούς».

Οι υπόλοιποι παίρνουν τον δρόμο για τα μουσουλμανικά νεκροταφεία της Βόρειας Ελλάδας, ενώ οι φτωχότεροι καταλήγουν στο πουθενά, θαμμένοι σε αυτοσχέδιους λάκκους. Μια ματιά στην πίσω πλευρά του νεκροταφείου του Αγίου Παντελεήμονα στη Λέσβο είναι ενδεικτική: Περίπου τριάντα σκόρπιοι τάφοι, βουναλάκια από χώμα, συνήθως χωρίς ονόματα, με ένα κομμάτι μάρμαρο που γράφει «άγνωστος» ή «άγνωστο μικρό» και την ημερομηνία θανάτου.

Για εκείνους που αναγνωρίζονται από συγγενείς και φίλους ακολουθείται η προβλεπόμενη διαδικασία, που επιτείνει περισσότερο τον πόνο όσων έμειναν πίσω. «Αρχικά γίνεται η ταρίχευση από τους γιατρούς στο νησί, εκδίδεται ληξιαρχική πράξη θανάτου, ειδοποιείται το γραφείο και τα φέρετρα μπαίνουν στο καράβι για τον Πειραιά», εξηγεί.

«Από την Αθήνα, άλλωστε, θα φύγουν για Τουρκία και Ιράκ. Όταν φτάσουν, ενημερώνουμε το νεκροταφείο στην Κομοτηνή ή την Ξάνθη. Έπειτα πηγαίνουν τον νεκρό τους σε ένα από τα αυτοσχέδια τζαμιά της Αθήνας, ξέρετε αυτά που λειτουργούν παράνομα και κάνουν την τελετή της θρησκείας τους. Η παράδοσή τους θέλει να πηγαίνουν ολοκάθαροι στον θάνατο, για αυτό κάνουν πάνω από δύο ώρες πλύσιμο, σαβάνωμα, αρωμάτισμα. Μετά ξεκινάμε. Συνήθως για την Κομοτηνή γιατί είναι φτηνότερα. Αλώστε, οι περισσότεροι δεν έχουν πολλά χρήματα, ζητούν καλύτερες τιμές. Έχουν ήδη δώσει 300 ευρώ στον γιατρό, λεφτά για τις άδειες και 17 ευρώ για τη μετάφραση των πιστοποιητικών. Και μόνο τα μεταφορικά όμως κοστίζουν».

Με τους οικονομικότερους υπολογισμούς οι τραγικοί πρόσφυγες πρέπει να δώσουν τουλάχιστον 800 ευρώ για να θάψουν τους δικούς τους.