Οι διατάξεις που περιλαμβάνονται στο νέο νομοσχέδιο για τη μεταρρύθμιση στην Ανώτατη Εκπαίδευση παρουσιάστηκαν σήμερα κατά τη διάρκεια του υπουργικού συμβουλίου, με τον πρωθυπουργό να τη χαρακτηρίζει ως «ιστορικών διαστάσεων.
Η Άννα Διαμαντοπούλου παρουσίασε την εθνική στρατηγική για την Ανώτατη Παιδεία και σύμφωνα με όσα ανέφερε, οι γενικοί στόχοι της αλλαγής είναι η βελτίωση της ποιότητας και αποτελεσματικότητας των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων.
Η βελτίωση της ποιότητας των σπουδών και της μάθησης, η ενίσχυση του διεθνούς χαρακτήρα και της διεθνούς παρουσίας των ΑΕΙ και η σύνδεση των ΑΕΙ με την αναπτυξιακή διαδικασία και την αγορά εργασίας.
Πυλώνες των αλλαγών είναι:
-Η αυτοδιοίκηση των Ιδρυμάτων.
-Η εξασφάλιση της δημόσιας χρηματοδότησης και η κατανομή της με βάση την ποιότητα και τις εθνικές προτεραιότητες.
-Η αξιολόγηση και η κοινωνική λογοδοσία παντού.
-Η αναβάθμιση της ποιότητας σπουδών για κάθε φοιτητή.
-Η σύγχρονη και αποτελεσματική διοίκηση.
-Η επιστημονική αριστεία σε διεθνές επίπεδο.
-Το ψηφιακό άλμα στη διοίκηση και την εκπαίδευση των ΑΕΙ.
-Η διεθνοποίηση της λειτουργίας των ΑΕΙ και η τόνωση της εξωστρέφειας.
-Η σύνδεσή τους με την κοινωνία, και την οικονομία και η απάντηση τους στις μεγάλες κοινωνικές αλλαγές.
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, ενισχύεται η αυτοδιοίκηση των Ιδρυμάτων. Το πλαίσιο τους είναι λιτό και σαφές. Ο οργανισμός κάθε Ιδρύματος ρυθμίζει την οργάνωση και λειτουργία του Ιδρύματος με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες του. Απεξάρτηση από το σφιχτό εναγκαλισμό της κεντρικής διοίκησης.
Όσον αφορά το μοντέλο διοίκησης, παρατηρείται τάση για σύγκλιση των μεθόδων διακυβέρνησης των ευρωπαϊκών ΑΕΙ.
Την τελευταία εικοσαετία σχεδόν στο σύνολο των ευρωπαϊκών χωρών έχουν γίνει μεγάλες αλλαγές στην ανώτατη εκπαίδευση με έμφαση στο Συμβούλιο Διοίκησης και το άνοιγμα των Ιδρυμάτων στην Κοινωνία και την Οικονομία.
Στις 25 από τις 27 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει υιοθετηθεί ένα δυαδικό μοντέλο (Συμβούλιο και Πρύτανης) με τη Σύγκλητο να έχει τον πρώτο λόγο σε ακαδημαϊκά ζητήματα.
Σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες τον πρώτο ρόλο στη διοίκηση αναλαμβάνει ο Πρύτανης ή ο πρόεδρος.
Σχεδόν σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, το ρόλο του Ακαδημαϊκού οργάνου ή και τη λήψη αποφάσεων, αναλαμβάνει η Σύγκλητος ή το Ακαδημαϊκό Συμβούλιο.
Στην Ελλάδα, (μία από τις 2 χώρες που δεν ακολουθούν την πρακτική των άλλων 26, το υφιστάμενο μοντέλο διοίκησης εξαντλείται στα όργανα του πρύτανη και της συγκλήτου, που ασκούν όλες τις λειτουργίες. Η νέα στρατηγική στο θέμα της διοίκησης εισάγει την έννοια του Συμβουλίου του Ιδρύματος το οποίο συνιστά την αναγκαία προϋπόθεση για την ενίσχυση της αυτοδιοίκησης και της διαφάνειας.
Ο Πρύτανης είναι ο Ακαδημαϊκός και Διοικητικός ηγέτης του Ιδρύματος.
Το Ίδρυμα, ύστερα από διεθνή πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος εκλέγει τον πρύτανη για 3ετή θητεία με δυνατότητα ανανέωσης. Η Σύγκλητος διατηρεί το δικαίωμα αρνησικυρίας.
Ο ρόλος των φοιτητών, είναι ενεργός. Όπως είπε η υπουργός, οι εκπρόσωποι των φοιτητών στα όργανα διοίκησης των ιδρυμάτων εκλέγονται από ενιαίο ψηφοδέλτιο με άμεση, καθολική και μυστική ψηφοφορία από το σύνολο των ενεργών φοιτητών.
Συμμετέχουν στο Συμβούλιο του Ιδρύματος, στη Σύγκλητο, στην Κοσμητεία, στη Μονάδα Διασφάλισης ποιότητας, στο Συμβούλιο Φοιτητικής Μέριμνας, στα Συμβούλια Σπουδών. Στα συμβούλια αυτά η συμμετοχή φοιτητών ανέρχεται στο 40%.
Στη συνέχεια η υπουργός αναφέρθηκε στις υπόλοιπες διατάξεις του νομοσχεδίου όπως είναι η οργάνωση σπουδών, οι σχολές δια βίου μάθησης, οι μεταπτυχιακές σπουδές , η πιστοποίηση και αξιολόγηση σπουδών, η εξέλιξη των καθηγητών και διεθνοποίηση των ιδρυμάτων.
