Αναμφισβήτητα η στέγαση στην Ελλάδα, ιδίως τα τελευταία χρόνια, έχει εξελιχθεί σε μια από τις πιο οξυμένες κοινωνικές προκλήσεις. Η αύξηση των ενοικίων, η έλλειψη διαθέσιμων κατοικιών, η βραχυχρόνια μίσθωση διαμερισμάτων και κατοικιών τύπου Airbnb, οι χαμηλοί μισθοί κυρίως των νέων σε ηλικία και οι παλιές υποδομές, έχουν δημιουργήσει ένα δυσβάσταχτο περιβάλλον για πάρα πολλούς πολίτες.
Θέλοντας λοιπόν να δώσει λύσεις σε αυτή την κρίσιμη ανάγκη, η κυβέρνηση προχωρά τώρα στην υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου στεγαστικού σχεδίου ύψους 6,5 δισεκατομμυρίων ευρώ, με βασικό εργαλείο την Ψηφιακή Πλατφόρμα Στέγασης, την stegastikipolitiki.gov.gr, η οποία θα τεθεί σε λειτουργία τον Ιούνιο του 2025.
Πρόκειται για έναν ψηφιακό κόμβο (one stop shop), μέσα από τον οποίο κάθε πολίτης θα μπορεί:
- να ενημερώνεται για όλα τα διαθέσιμα προγράμματα και παροχές που σχετίζονται με τη στέγαση,
- να γνωρίζει αν δικαιούται να συμμετάσχει σε κάποιο από αυτά (βάσει ηλικίας, εισοδήματος, οικογενειακής κατάστασης, τόπου κατοικίας κ.λπ.),
- να κάνει αιτήσεις ψηφιακά,
- να παρακολουθεί την πορεία της αίτησής του,
- και να έχει άμεση επαφή με τις αρμόδιες υπηρεσίες χωρίς φυσική παρουσία ή χαρτούρα.
Στόχος της πλατφόρμας είναι να εξασφαλίσει ισότιμη πρόσβαση σε όλους, ανεξαρτήτως κοινωνικής ή οικονομικής κατάστασης, και να δώσει τέλος στη σύγχυση που επικρατεί γύρω από τα επιμέρους προγράμματα στέγασης, τα οποία σήμερα είναι κατακερματισμένα σε διαφορετικούς φορείς (ΔΥΠΑ, ΟΑΕΔ, ΥΠΕΝ, ΥΠΕΣ, ΥΠΟΙΚ, ΥΠΕΚΥ κ.λπ.).
Η πλατφόρμα θα καλύπτει πάνω από 40 διαφορετικά μέτρα και προγράμματα, τα οποία απευθύνονται σε συγκεκριμένες κατηγορίες πολιτών, όπως:
- Νέοι έως 39 ετών
- Φοιτητές
- Νέες οικογένειες
- Εργαζόμενοι με χαμηλό εισόδημα
- Άστεγοι
- Ευάλωτες κοινωνικές ομάδες (μονογονεϊκές οικογένειες, άτομα με αναπηρία, θύματα ενδοοικογενειακής βίας κ.λπ.)
- Δημόσιοι υπάλληλοι σε απομακρυσμένες περιοχές
- Ιδιοκτήτες παλαιών, κλειστών ή εγκαταλελειμμένων κατοικιών
Αναλυτικά τα Προγράμματα ανά Κατηγορία:
- Προγράμματα για Ευάλωτους Πολίτες και Άστεγους
Επίδομα Στέγασης: Μηνιαία οικονομική ενίσχυση για οικογένειες ή άτομα με χαμηλό εισόδημα, για την κάλυψη του ενοικίου.
Πρόγραμμα “Κάλυψη”: Προσφέρει κατοικία σε νέους 18+ που αποχωρούν από δομές φιλοξενίας ή προστασίας.
“Στέγαση και Εργασία”: Ενίσχυση για άστεγους ώστε να αποκτήσουν στέγη και παράλληλα να ενταχθούν στην αγορά εργασίας με βοήθεια από κοινωνικές υπηρεσίες.
- Προγράμματα για Νέους και Οικογένειες
Σπίτι μου Ι και ΙΙ: Χορήγηση στεγαστικών δανείων με εξαιρετικά χαμηλό ή και μηδενικό επιτόκιο σε νέους έως 39 ετών για αγορά πρώτης κατοικίας.
Ανακαινίζω – Ενοικιάζω: Χρηματοδότηση για την επισκευή ακατοίκητων κατοικιών που θα διατεθούν για μακροχρόνια ενοικίαση.
Αναβαθμίζω το Σπίτι μου: Κάλυψη κόστους για ενεργειακή και λειτουργική αναβάθμιση κατοικιών, ιδίως για νέες οικογένειες.
- Αντιμετώπιση Αύξησης Ενοικίων και Ρύθμιση Airbnb
Φορολόγηση Βραχυχρόνιας Μίσθωσης: Νέα, αυστηρότερα φορολογικά μέτρα για όσους νοικιάζουν ακίνητα τύπου Airbnb, ειδικά όταν διαθέτουν πάνω από 2 ιδιοκτησίες.
Περιορισμοί ανά περιοχή: Σε περιοχές με κορεσμένη στεγαστική αγορά (π.χ. κέντρο Αθήνας, τουριστικά νησιά), ενδέχεται να ισχύσουν όρια στον αριθμό ημερών ή ιδιοκτησιών που μπορούν να διατεθούν μέσω Airbnb.
Δημιουργία “στεγαστικών ζωνών”: Ορισμένες γειτονιές μπορεί να προστατεύονται ώστε να εξασφαλίζεται η ύπαρξη διαθέσιμων κατοικιών για μόνιμους κατοίκους.
- Κίνητρα για Ιδιοκτήτες και Επενδυτές
Αναστολή ΦΠΑ νέων οικοδομών έως το 2025: Ενθάρρυνση για αναθέρμανση της οικοδομικής δραστηριότητας.
Εκπτώσεις φόρου για ανακαινίσεις: Επιδότηση έως και 40% για όσους ανακαινίζουν κατοικίες και τις διαθέτουν για ενοικίαση.
Ενίσχυση εγκατάστασης φωτοβολταϊκών: Ισχυρά κίνητρα για ενεργειακή αυτονομία και μείωση κόστους διαβίωσης.
- Golden Visa με νέα, αυστηρότερα κριτήρια
Αύξηση ορίου επένδυσης: Από 500.000 σε 800.000 ευρώ σε τουριστικά και κορεσμένα αστικά κέντρα.
Υποχρέωση ανακαίνισης: Η απόκτηση Golden Visa θα συνδέεται με επενδύσεις σε ανακαινίσεις ή ενεργειακές αναβαθμίσεις.
Απαγόρευση Airbnb: Οι κατοικίες που αγοράζονται για Golden Visa δεν θα μπορούν να διατεθούν για βραχυχρόνια μίσθωση.
- Ειδικά Προγράμματα για Δημοσίους Υπαλλήλους και Φοιτητές
Δημόσια στέγαση υπαλλήλων σε απομακρυσμένες περιοχές: Ειδικά κίνητρα (επιδοτήσεις ή παραχώρηση κατοικίας) για γιατρούς, δασκάλους, αστυνομικούς και άλλους σε νησιά ή ορεινές περιοχές.
Κατασκευή νέων φοιτητικών εστιών: Μέσω συμπράξεων με ιδιώτες (ΣΔΙΤ), θα χτιστούν νέες, σύγχρονες εστίες σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Κρήτη και άλλες πόλεις.
Αύξηση φοιτητικού επιδόματος: Με εισοδηματικά και γεωγραφικά κριτήρια (π.χ. φοιτητές που φεύγουν μακριά από τον τόπο κατοικίας των γονιών τους).
Η νέα Ψηφιακή Πλατφόρμα Στέγασης έχει σχεδιαστεί με στόχο τη μέγιστη δυνατή διευκόλυνση των πολιτών και την πλήρη απαλλαγή τους από χρονοβόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες. Για το λόγο αυτό, η πλατφόρμα θα συνδέεται αυτόματα με βασικές κρατικές υπηρεσίες, όπως:
- την ΑΑΔΕ, για την άντληση των φορολογικών στοιχείων του πολίτη,
- την ΕΡΓΑΝΗ, για την καταγραφή της επαγγελματικής και ασφαλιστικής του κατάστασης,
- τα Δημοτολόγια, για την επιβεβαίωση της οικογενειακής του κατάστασης (π.χ. αριθμός μελών, ανήλικα τέκνα),
- και το Κτηματολόγιο, για τον έλεγχο της ιδιοκτησιακής του κατάστασης και της κατοικίας που αφορά η αίτηση.
Μέσω αυτών των αυτόματων διασυνδέσεων, θα πραγματοποιείται η διασταύρωση των απαραίτητων δεδομένων σε πραγματικό χρόνο, χωρίς να απαιτείται από τον πολίτη να συγκεντρώσει και να καταθέσει έγγραφα. Έτσι, διασφαλίζεται ταχύτητα, ακρίβεια και διαφάνεια στη διαδικασία αξιολόγησης των αιτήσεων, ενώ μειώνεται σημαντικά και η γραφειοκρατία.
Πότε ξεκινά και τι θα πρέπει να κάνω;
Η πιλοτική λειτουργία της πλατφόρμας αναμένεται τον Ιούνιο του 2025. Ο πολίτης θα χρειάζεται:
- Να συνδεθεί με τους προσωπικούς του κωδικούς Taxisnet
- Να συμπληρώσει ή να επιβεβαιώσει βασικά στοιχεία (οικονομικά, ηλικία, περιοχή κατοικίας κ.λπ.)
- Η πλατφόρμα θα του εμφανίζει τι προγράμματα είναι διαθέσιμα γι’ αυτόν
- Θα μπορεί να κάνει άμεση αίτηση ηλεκτρονικά και να παρακολουθεί την πορεία της
Όπως σημειώνουν οι ιθύνοντες, με το νέο στεγαστικό σχέδιο και την Ψηφιακή Πλατφόρμα, η πολιτεία δεν περιορίζεται σε αποσπασματικά μέτρα, αλλά θα εφαρμόσει ένα ολοκληρωμένο, σύγχρονο και κοινωνικά δίκαιο μοντέλο στέγασης. Για πρώτη φορά, γίνεται συνδυασμός πολιτικών κοινωνικής πρόνοιας, ανάπτυξης ακινήτων, στήριξης των νέων, προστασίας των ευάλωτων, περιβαλλοντικής αναβάθμισης και ψηφιοποίησης της δημόσιας διοίκησης.
