Λιγότερο από ένα μήνα προτού ολοκληρωθεί η αντιπυρική περίοδος επιστήμονες και ειδικοί καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η 31η Οκτωβρίου, δεν αποτελεί πλέον «τυπική ημερομηνία» λήξης, αλλά διάστημα στο οποίο εκδηλώνεται μεγάλος αριθμός πυρκαγιών, οι οποίες μπορεί να αποβούν άκρως επικίνδυνες και μοιραίες.
Αυτό μέχρι στιγμής επιβεβαιώνουν και τα στοιχεία καθώς ο φετινός αριθμός πυρκαγιών του Σεπτεμβρίου είναι αυξημένος σε σχέση με πέρσι. Συγκεκριμένα, κατά τον Σεπτέμβριο του 2024 εκδηλώθηκαν 733 πυρκαγιές ενώ τον ίδιο μήνα πέρσι είχαν ξεσπάσει 658. Παράλληλα, οι χθεσινές φωτιές στην Ηλεία, και ειδικότερα αυτή στο Γεράκι, ενισχύουν το επιχείρημα, για μακρά αντιπυρική περίοδο, όχι μόνο πλέον «στα χαρτιά». Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με στοιχεία από την Πυροσβεστική, τον Οκτώβριο του 2023 εκδηλώθηκαν 840 πυρκαγιές.
«Δεν έχει εμφανιστεί ποτέ τόσο μεγάλη φωτιά τόσο αργά. Η αντιπυρική περίοδος στα χαρτιά υπάρχει, έχει μεγάλη διάρκεια , αλλά στην πραγματικότητα βλέπουμε ότι οι μετεωρολογικές συνθήκες, μπορεί να δημιουργήσουν πολύ δύσκολες καταστάσεις ακόμα και σε περιόδους στην αρχή και στο τέλος της αντιπυρικής περιόδου», επισημαίνει στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο διευθυντής ερευνών του ΙΕΠΒΑ/ΕΑΑ, δρ. Κώστας Λαγουβάρδος ενώ σημειώνει ότι η πυρκαγιά στην Κορινθία ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη δασική πυρκαγιά φέτος μετά από αυτήν που εκδηλώθηκε τον Αύγουστο στην Αττική, προσθέτοντας ότι οδεύουμε στο μέσο όρο των καμμένων εκτάσεων των τελευταίων 20 ετών.
«Το 2000 είχαμε την μεγαλύτερη πυρκαγιά στην περιοχή. Ουσιαστικά είναι η μεγαλύτερη από το 2001 και μετά. Το 2000 ήταν η μεγαλύτερη προηγούμενη πυρκαγιά στην Κορινθία. Και με αυτά τα ποσά όπως βλέπω και στο σύστημα, θα φτάσουμε περίπου στο μέσο όρο των καμένων εκτάσεων των τελευταίων 20 ετών», αναφέρει χαρακτηριστικά.
«Παρόλο που ήμασταν μέσα στην αντιπυρική περίοδο είχαμε την αίσθηση όλοι μας ότι προς το τέλος της, δηλαδή από τον Σεπτέμβριο από ένα σημείο και μετά πέφτει πολύ ο κίνδυνος εκδήλωσης πυρκαγιών. Δυστυχώς, αυτό δεν είναι αλήθεια. Και μάλιστα το παράδοξο είναι ότι στην περιοχή έχει εμφανιστεί τον Μάιο του 2021, η πιο μεγάλη πρώιμη πυρκαγιά. Τυχαίο πιθανόν, αλλά θα σας πω ότι και τότε ήταν η πιο μεγάλη πυρκαγιά που συνέβαινε τόσο νωρίς, τον Μάιο, και τώρα πάλι στον ίδιο νομό συμβαίνει το ίδιο τέλος Σεπτεμβρίου», τονίζει ο κ. Λαγουβάρδος.
Στην ίδια κατεύθυνση κινείται και ο καθηγητής του ΑΠΘ, διευθυντής του εργαστηρίου Δασικής Διαχειριστικής και Τηλεπισκόπησης. Ιωάννης Γήτας, τονίζοντας ότι διανύουμε «μία μεγαλύτερη σε διάρκεια αντιπυρική σεζόν». «Παραδοσιακά είχαμε φωτιές τον Σεπτέμβρη και τον Οκτώβρη αλλά εδώ βλέπουμε μία μεγάλη φωτιά σε ένα οικοσύστημα το οποίο νωρίτερα δεν έπαιρνε φωτιά αυτόν τον καιρό», υπογραμμίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Γήτας και προσθέτει ότι με βάση αυτό το στοιχείο, το οποίο έχει παρατηρηθεί θα πρέπει και ο αντιπυρικός σχεδιασμός που γίνεται να περιλαμβάνει μεγαλύτερη περίοδο αντιπυρικής προστασίας.
«Εκ του αποτελέσματος, φαίνεται ότι έχει αλλάξει η αντιπυρική περίοδος. Ως εκ τούτου είναι σημαντικό το κράτος να το αντιληφθεί έγκαιρα και με βάση αυτή την καινούργια κατάσταση να δημιουργήσει τον καινούργιο αντιπυρικό σχεδιασμό να ξεκινάει νωρίτερα και να τελειώνει αργότερα από αυτό που ίσχυε μέχρι σήμερα», σημειώνει.
Στελέχη της Πυροσβεστικής ωστόσο τονίζουν ότι η επικινδυνότητα για την εκδήλωση πυρκαγιάς κατά τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου είναι υψηλή μέχρι την τελευταία ημέρα ενώ επισημαίνουν ότι ακόμη και μετά την αντιπυρική περίοδο όταν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές μπορεί να έχουμε τραγικά γεγονότα.
Αυτό που ωστόσο προβληματίζει αρκετούς επιστήμονες είναι οι επιπτώσεις που έχει η παρατεταμένη αντιπυρική περίοδος στην κόπωση του πυροσβεστικού προσωπικού.
«Υπάρχουν επιπτώσεις και στην προετοιμασία μας και στην κόπωση του προσωπικού», τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Λαγουβάρδος και προσθέτει ότι είναι διαφορετικό να υπάρχουν συσσωρευμένα συμβάντα μέσα σε δύο μήνες κυρίως τους καλοκαιρινούς και διαφορετικό αυτά να «ξεκινάνε αρκετά νωρίς και να τελειώνουν αργά».
«Προκύπτει το ζήτημα να έχεις προσωπικό, να το απασχολείς και να το έχεις σε εγρήγορση ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτό, πρέπει να το λάβουν υπόψιν τους, πώς κατανέμουν το προσωπικό, με τις προσλήψεις, τους εποχικούς, την προετοιμασία, ώστε πλέον να είμαστε σε μια φάση που έχουμε μεγαλύτερη αντιπυρική περίοδο, η οποία μπορεί να συμπέσει και πιθανόν και με άλλα γεγονότα. Φαίνεται ότι υπάρχει μια αλλαγή όπως είπαμε και στη διάρκεια των δασικών πυρκαγιών και στην επέκταση της περιόδου. Λόγω της κλιματικής αλλαγής αυτό αναμένεται να συνεχιστεί όχι να μειωθεί. Όσο πάμε σε υψηλότερες θερμοκρασίες, τις επόμενες δεκαετίες, σε μεγαλύτερες περιόδους ξηρασίας αυτό το πρόβλημα θα επιδεινωθεί », επισημαίνει ο κ. Λαγουβάρδος.
Από την πλευρά του ο κ. Γήτας θέτει τον προβληματισμό της εξειδικευμένης γνώσης που απαιτείται στη διαχείριση μιας φωτιάς μέσα στο δάσος.
«Η διεθνής εμπειρία έχει αποδείξει ότι οι πυροσβέστες που ασχολούνται αποκλειστικά με το δάσος έχουν σαφώς καλύτερη γνώση για το πώς θα κινηθούμε στο δάσος για να σβήσουμε μια δασική πυρκαγιά. Άλλο ο αστικός ιστός και άλλο το δάσος. Χρειάζεται άλλη τεχνογνωσία. Δεν είναι το ίδιο πράγμα. Όλες οι υπηρεσίες στην Ευρώπη έχουν δασοπυροσβέστες οι οποίοι εξειδικεύονται ακριβώς στο να σβήνουν φωτιά στο δάσος», σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Γήτας και προσθέτει ότι χρειάζεται εξειδικευμένη γνώση ενώ σημαντικό στο σχεδιασμό είναι να λαμβάνεται υπόψιν η κατεύθυνση και η ταχύτητα του ανέμου.
«Η ταχύτητα του ανέμου, η κλίση είναι βασικές παράμετροι που κάποιος θα γνωρίζει για να φτιάξει ένα στρατηγικό σχεδιασμό αντιμετώπισης μιας πυρκαγιάς», επισημαίνει.
Την 29η Σεπτεμβρίου, ημέρα κατά την οποία ξεκίνησε η φωτιά στα Ροζενά Ξυλοκάστρου Κορινθίας, ο δείκτης επικινδυνότητας εκδήλωσης πυρκαγιών στην περιφερειακή Ενότητα Κορινθίας ήταν κατηγορίας κινδύνου 4 (πορτοκαλί), ενώ όπως εξηγεί ο κ. Λαγουβάρδος στην περιοχή έπνεαν ισχυροί άνεμοι. «Οι συνθήκες ήταν κακές όσον αφορά τον άνεμο, δηλαδή οι θερμοκρασίες δεν ήταν ιδιαίτερα υψηλές, τον κίνδυνο τον μεγάλωναν οι ισχυροί άνεμοι. Σε αυτές τις περιπτώσεις που έχεις ένα ισχυρό δυτικό ρεύμα, το οποίο δημιουργήθηκε μέσα στον Κορινθιακό έχεις πολύ σημαντική ενίσχυση στην έξοδό του. Δηλαδή, σε ένα κανάλι όταν έχουμε δυτικούς ανέμους ενισχύονται πολύ μέσα στο κανάλι αυτό και ειδικά προς την έξοδό του.
Επομένως, ναι, είχαμε ένα πολύ ισχυρό καναλισμό που βλέπουμε βέβαια αρκετά συχνά στην περιοχή. Δηλαδή, αυτοί οι άνεμοι είναι κλασικοί στην περιοχή. Παρατηρούνται αυτοί οι άνεμοι και μέσα στο καλοκαίρι και άλλες εποχές. Όλο τον χρόνο εμφανίζονται. Είχαμε την γνώση ήδη από τις προηγούμενες μέρες ότι την Κυριακή σε αυτή την περιοχή θα έχουμε πολύ ισχυρούς δυτικούς ανέμους ιδίως στην περιοχή του ανατολικού Κορινθιακού επομένως στην Κόρινθο και την δυτική Αττική», σημειώνει ο κ. Λαγουβάρδος.
Επιπλέον, επισημαίνει ότι η περιοχή τα τελευταία δύο χρόνια χαρακτηρίζεται από πολύ έντονη ξηρασία. «Οι βροχές είναι πολύ περιορισμένες όπως και σε άλλες περιοχές της Ανατολικής Πελοποννήσου, γιατί οι περιοχές που έχουν τη μεγαλύτερη ξηρασία είναι η Αττική, η Ανατολική Πελοπόννησος και η Κορινθία και μετά τα νησιά, δηλαδή Κυκλάδες, ανατολική Κρήτη και Δωδεκάνησα Στην περιοχή της Κορινθίας το τελευταίο μεγάλο χρονικό διάστημα παρατηρούνται περιορισμένες βροχοπτώσεις», τονίζει.
Παράλληλα, το ανάγλυφο της περιοχής, φαίνεται να δυσχέραινε ακόμη περισσότερο το έργο των πυροσβεστικών δυνάμεων, όπως ανέφερε ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Βασίλης Κικίλιας, καθώς οι περιοχές αυτές χαρακτηρίζονται από πολύ μεγάλες χαράδρες, ρέματα και πολύ ψηλές βουνοκορφές. Το γεγονός αυτό δυσκόλεψε την προσέγγιση του σημείου από τα πυροσβεστικά οχήματα που έφτασαν στο σημείο καθώς όπως είπε ο υπουργός, ενώ το πρώτο περιπολικό της Πυροσβεστικής έφτασε αμέσως κι αμέσως μετά μια υδροφόρα δεν μπορούσε να περάσει από το χωμάτινο δρόμο. Για το λόγο αυτό χρειάστηκε η συνδρομή μιας μπουλντόζας του δήμου ώστε να ανοίξει το δρόμο «και να φτάσουν 29-30 πυροσβεστικά, τα οποία είχαν φτάσει ήδη στο πεδίο», όπως σημείωσε ο κ. Κικίλιας.
Διερευνάται η αιτία έναρξης της πυρκαγιάς στα Ροζενά Ξυλοκάστρου
Προβληματισμός ωστόσο επικρατεί για την αιτία έναρξης της συγκεκριμένης πυρκαγιάς. Η Διεύθυνση Αντιμετώπισης Εγκλημάτων Εμπρησμού συλλέγει στοιχεία όλο αυτό το διάστημα προκειμένου να διαπιστώσει αν η πυρκαγιά οφείλεται σε ανθρώπινη αμέλεια.
«Η φύση δεν χαρίζεται σε ανθρώπινες αμέλειες», υποστηρίζουν αρμόδια στελέχη.
Μάλιστα, ανακριτικοί υπάλληλοι της ΔΑΕΕ επέβαλαν διοικητικό πρόστιμο ύψους 3000 ευρώ σε άνδρα που προέβη σε κάπνισμα μελισσιών την ημέρα εκδήλωσης της πυρκαγιάς στα Ροζενά Ξυλοκάστρου, σε κοντινή απόσταση από το σημείο έναρξης της πυρκαγιάς και κατά το ίδιο χρονικό διάστημα. Ο λόγος του προστίμου ήταν ότι ο άνδρας εκτελούσε τις συγκεκριμένες εργασίες, ημέρα που στην περιοχή ο δείκτης επικινδυνότητας ήταν επιπέδου 4.
Με τα παραπάνω δεδομένα η Διεύθυνση Αντιμετώπισης Εγκλημάτων Εμπρησμού (ΔΑΕΕ), συγκεντρώνει τα αναγκαία αποδεικτικά στοιχεία για τη διαβίβασή τους προς τις αρμόδιες δικαστικές αρχές προκειμένου να διερευνηθούν ποινικές ευθύνες σε σχέση με την εκδήλωση της πυρκαγιάς, σύμφωνα με ανακοίνωση της Πυροσβεστικής.
