Εξαρχής ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας, είχε ξεκαθαρίσει ότι ο κίνδυνος εξ Ανατολών εξακολουθεί να υφίσταται, παρά τις εν μέρει κινήσεις καλής θέλησης που γίνονται το τελευταίο χρονικό διάστημα από την Άγκυρα, καθώς ο τούρκος πρόεδρος παραμένει αμετακίνητος στις αναθεωρητικές του θέσεις, έχοντας ως εφόδιο έναν ολοένα αυξανόμενο πληθυσμό. Κατά συνέπεια η Ελλάδα θα έπρεπε να σκεφτεί τρόπους αντιμετώπισης και ένας από αυτούς είναι η εθελοντική στράτευση των γυναικών (τουλάχιστον επί του παρόντος), όπως συμβαίνει σε χώρες του εξωτερικού, και σε πρώτη φάση για ειδικά και μόνο καθήκοντα.
Οι αλλαγές που επέρχονται ορίζονται με τον νέο νόμο 5110/2024 (υπό τον τίτλο: «Ίδρυση Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας, εκσυγχρονισμός θεσμικού πλαισίου των Ανωτάτων Στρατιωτικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, σύσταση Κοινού Σώματος Πληροφορικής στις Ένοπλες Δυνάμεις και λοιπές διατάξεις») που ψηφίστηκε λίγο πριν κλείσει η Βουλή για τις ευρωεκλογές.
Πλέον, κατά παρέκκλιση των μέχρι πρότινος διατάξεων, τα Γενικά Επιτελεία δύνανται να προκηρύσσουν ειδικά προγράμματα θητείας για άνδρες, στρατεύσιμους και εφέδρους, και γυναίκες, τα οποία συνδυάζονται με φοίτηση στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 4957/2022 (Α’ 141), ως εξής:
α) Ειδικό πρόγραμμα θητείας για σπουδαστές που φοιτούν στο πρώτο ή δεύτερο έτος προγράμματος σπουδών πρώτου κύκλου Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων. Τα Γενικά Επιτελεία προκηρύσσουν ειδικά προγράμματα θητείας για φοιτητές συγκεκριμένων προγραμμάτων σπουδών, ανάλογα με τις ανάγκες τους, τα οποία δεν μπορούν να υπερβαίνουν την ελάχιστη διάρκεια φοίτησης για απόκτηση του τίτλου σπουδών, προσαυξημένη κατά δύο (2) έτη. Μετά από την ένταξή τους στο ειδικό πρόγραμμα θητείας οι συμμετέχοντες αποκτούν την ιδιότητα του Υποψήφιου Έφεδρου Αξιωματικού Βραχείας Εθελοντικής Υπηρεσίας και λαμβάνουν ως αμοιβή ποσοστό επί του μισθού του Δοκίμου Έφεδρου Αξιωματικού. Η ως άνω αμοιβή δεν καταβάλλεται κατά το δεύτερο έτος της προσαύξησης του δευτέρου εδαφίου. Οι ανωτέρω μετά από την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος σπουδών πρώτου κύκλου και της απαιτούμενης στρατιωτικής τους εκπαίδευσης υπηρετούν υποχρεωτικά για δύο (2) έτη σε μονάδες/υπηρεσίες των Ενόπλων Δυνάμεων με τον βαθμό του Εφέδρου Ανθυπολοχαγού και αντιστοίχων και ειδικότητα συναφή με το αντικείμενο σπουδών τους.
β) Ειδικό πρόγραμμα θητείας για φοιτητές προγραμμάτων σπουδών δεύτερου κύκλου, η διάρκεια των οποίων δεν υπερβαίνει τα τέσσερα (4) ακαδημαϊκά εξάμηνα. Τα Γενικά Επιτελεία προκηρύσσουν ειδικά προγράμματα θητείας σε συγκεκριμένα προγράμματα σπουδών δεύτερου κύκλου, σε συνεργασία με Σχολές και Τμήματα Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων και Ανώτατα Στρατιωτικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, τα οποία δεν μπορούν να υπερβαίνουν την ελάχιστη διάρκεια φοίτησης για απόκτηση του τίτλου σπουδών, προσαυξημένη κατά ένα (1) ακαδημαϊκό εξάμηνο. Οι υποψήφιοι που γίνονται δεκτοί για φοίτηση στα ανωτέρω Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα ή Ανώτατα Στρατιωτικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, μετά από την επιτυχή ολοκλήρωση της ταχύρρυθμης απαιτούμενης στρατιωτικής τους εκπαίδευσης, εντάσσονται στο ειδικό πρόγραμμα θητείας, αποκτούν την ιδιότητα του Δοκίμου Έφεδρου Αξιωματικού ή Επίκουρου Σημαιοφόρου του Πολεμικού Ναυτικού (Π.Ν.) και λαμβάνουν ως αμοιβή τον μισθό του Δοκίμου Έφεδρου Αξιωματικού. Εφόσον ολοκληρώσουν επιτυχώς το πρόγραμμα σπουδών δεύτερου κύκλου, υπηρετούν υποχρεωτικά για δύο (2) έτη σε μονάδες/υπηρεσίες των Ενόπλων Δυνάμεων με τον βαθμό του Εφέδρου Ανθυπολοχαγού και αντιστοίχων και ειδικότητα συναφή με το αντικείμενο του μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών τους. Στο ως άνω ειδικό πρόγραμμα θητείας δύνανται να συμμετέχουν κατόπιν αίτησής τους και όσοι έχουν ολοκληρώσει τουλάχιστον το ακαδημαϊκό σκέλος του ειδικού προγράμματος θητείας της περ. α), με την ιδιότητα ή τον βαθμό που φέρουν. Στην περίπτωση αυτή, η υποχρεωτική υπηρεσία τους στις Ένοπλες Δυνάμεις, σύμφωνα με το τέταρτο εδάφιο, παρατείνεται κατά ένα (1) έτος και απολύονται από τις τάξεις των Ενόπλων Δυνάμεων με τη συμπλήρωση συνολικά τριών (3) ετών υποχρεωτικής υπηρεσίας. Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας καλύπτει τα δίδακτρα του προγράμματος σπουδών δεύτερου κύκλου.
γ) Ειδικό πρόγραμμα θητείας για υποψήφιους διδάκτορες. Τα Γενικά Επιτελεία προκηρύσσουν θέσεις για υποψήφιους διδάκτορες ή ενδιαφερόμενους για εκπόνηση διδακτορικής διατριβής, σε συγκεκριμένα προγράμματα σπουδών τρίτου κύκλου με συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο, σε συνεργασία με Σχολές και Τμήματα Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων ή Ανώτατα Στρατιωτικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα. Οι υποψήφιοι που γίνονται δεκτοί στα προγράμματα σπουδών τρίτου κύκλου, μετά από την επιτυχή ολοκλήρωση της ταχύρρυθμης απαιτούμενης στρατιωτικής τους εκπαίδευσης, εντάσσονται στο ειδικό πρόγραμμα θητείας, αποκτούν την ιδιότητα του Δοκίμου Εφέδρου Αξιωματικού ή Επίκουρου Σημαιοφόρου του Π.Ν. και λαμβάνουν ως αμοιβή τον μισθό του Δοκίμου Έφεδρου Αξιωματικού. Εφόσον ολοκληρώσουν επιτυχώς τη διδακτορική τους διατριβή, υπηρετούν υποχρεωτικά για δύο (2) έτη αποκλειστικά σε Ερευνητικά Κέντρα των Ενόπλων Δυνάμεων ή μονάδες/υπηρεσίες των Ενόπλων Δυνάμεων με αντικείμενο συναφές του διδακτορικού τίτλου σπουδών τους με τον βαθμό του Εφέδρου Ανθυπολοχαγού και αντιστοίχων και απασχολούνται σε ερευνητικά προγράμματα συναφή με το ευρύτερο ακαδημαϊκό τους αντικείμενο ή σε αντίστοιχες θέσεις. Οι ανωτέρω προάγονται στο βαθμό του Εφέδρου Υπολοχαγού και αντιστοίχων έναν (1) μήνα πριν από τη συμπλήρωση δύο (2) ετών στρατιωτικής υπηρεσίας σε μονάδες/υπηρεσίες των Ενόπλων Δυνάμεων. Στο ως άνω ειδικό πρόγραμμα θητείας δύνανται να συμμετέχουν κατόπιν αίτησής τους και όσοι ολοκληρώνουν το ειδικό πρόγραμμα θητείας της περ. β), καθώς επίσης και όσοι ολοκληρώνουν το ειδικό πρόγραμμα θητείας της περ. α) και πληρούν τις προϋποθέσεις εισαγωγής σε πρόγραμμα σπουδών τρίτου κύκλου. Στην περίπτωση αυτήν η υποχρεωτική υπηρεσία τους στις Ένοπλες Δυνάμεις παρατείνεται κατά ένα (1) έτος και απολύονται από τις τάξεις των Ενόπλων Δυνάμεων με τη συμπλήρωση τριών (3) ετών υποχρεωτικής υπηρεσίας. Όσοι ολοκληρώνουν επιτυχώς το ακαδημαϊκό σκέλος του ως άνω ειδικού προγράμματος και έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς τα ακαδημαϊκά σκέλη των ειδικών προγραμμάτων θητείας των περ. α) και β) απολύονται από τις τάξεις των Ενόπλων Δυνάμεων με τη συμπλήρωση συνολικά τεσσάρων (4) ετών υποχρεωτικής υπηρεσίας. Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας καλύπτει τα δίδακτρα του προγράμματος σπουδών τρίτου κύκλου, εφόσον προβλέπονται.
- Οι υποψήφιοι των ειδικών προγραμμάτων θητείας των περ. α) και β) της παρ. 1 γίνονται δεκτοί, εφόσον η συνολική διάρκεια που απαιτείται για την ολοκλήρωση του προβλεπόμενου ακαδημαϊκού προγράμματος σπουδών πρώτου και δεύτερου κύκλου δεν υπερβαίνει την 31η Δεκεμβρίου του έτους που συμπληρώνουν το εικοστό όγδοο (28ο) έτος της ηλικίας τους, σύμφωνα με τις διατάξεις της στρατολογικής νομοθεσίας. Αντίστοιχα, οι υποψήφιοι διδάκτορες του ειδικού προγράμματος θητείας της περ. γ) της παρ. 1 γίνονται δεκτοί, εφόσον η συνολική διάρκεια που απαιτείται για την ολοκλήρωση του προβλεπόμενου προγράμματος σπουδών τρίτου κύκλου δεν υπερβαίνει την 31η Δεκεμβρίου του έτους που συμπληρώνουν το τριακοστό πρώτο (31ο) έτος της ηλικίας τους, σύμφωνα με τις διατάξεις της στρατολογικής νομοθεσίας.
- Οι συμμετέχοντες διαγράφονται από τα ειδικά προγράμματα θητείας και απολύονται από τις τάξεις των Ενόπλων Δυνάμεων στις παρακάτω περιπτώσεις:
α) αν δεν ολοκληρώσουν το ακαδημαϊκό σκέλος εντός της διάρκειας φοίτησης που προβλέπεται στην παρ. 1 για κάθε ειδικό πρόγραμμα θητείας ή διαγραφούν από αυτό, σύμφωνα με τους κανονισμούς των οικείων σχολών,
β) αν δεν ολοκληρώσουν συγκεκριμένο αριθμό στρατιωτικών εκπαιδεύσεων, κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού σκέλους οποιουδήποτε ειδικού προγράμματος,
γ) αν κριθούν από τις Στρατιωτικές Υγειονομικές Επιτροπές ικανοί κατηγορίας πέμπτης (Ι/5), οποτεδήποτε κατά τη διάρκεια του ειδικού προγράμματος θητείας,
δ) αν έχουν εκπληρώσει τη συνολική υποχρεωτική στρατιωτική υπηρεσία που προβλέπεται για κάθε ειδικό πρόγραμμα θητείας και την τυχόν επιπλέον στρατιωτική υπηρεσία που προβλέπεται στην παρ. 5,
ε) αν καταδικαστούν ή παραπεμφθούν αμετάκλητα σε δίκη για κακούργημα ή για τα πλημμελήματα της κλοπής, της απάτης, της υπεξαίρεσης (κοινής ή στην υπηρεσία), της εκβίασης, της πλαστογραφίας, της ψευδούς βεβαίωσης, της ψευδούς κατάθεσης, της δωροδοκίας, της παράνομης βεβαίωσης ή της είσπραξης δικαιωμάτων του Δημοσίου, της απιστίας, της ψευδούς καταμήνυσης, της συκοφαντικής δυσφήμησης, της παράβασης καθήκοντος, καθώς και για οποιοδήποτε έγκλημα κατά της γενετήσιας ελευθερίας ή της οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής ή της νομοθεσίας περί ναρκωτικών, λαθρεμπορίας, όπλων, πυρομαχικών και τυχερών παιχνιδιών και για οποιοδήποτε έγκλημα του Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα,
στ) αν κηρυχθούν λιποτάκτες,
ζ) αν διαπράξουν σοβαρά πειθαρχικά παραπτώματα ή για λόγους που σχετίζονται με την πλημμελή εκπλήρωση των στρατιωτικών τους υποχρεώσεων κατά τη διάρκεια του ειδικού προγράμματος θητείας, ύστερα από αιτιολογημένη πρόταση της μονάδας/υπηρεσίας που υπηρετούν.
Να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού σκέλους των ειδικών προγραμμάτων θητείας, οι συμμετέχοντες ακολουθούν στρατιωτική εκπαίδευση και συμμετέχουν σε στρατιωτικές δραστηριότητες. Επίσης, σύμφωνα με τον νόμο, «μετά από την ολοκλήρωση οποιουδήποτε ειδικού προγράμματος θητείας, οι συμμετέχοντες, εφόσον το επιθυμούν και με τη σύμφωνη γνώμη του οικείου Γενικού Επιτελείου, μπορούν να παρέχουν τις υπηρεσίες τους για επιπλέον χρονικό διάστημα έως τρία (3) έτη, με τον βαθμό που ολοκλήρωσαν το αντίστοιχο ειδικό πρόγραμμα θητείας.
Εννοείται πως όσοι ολοκληρώνουν οποιοδήποτε ειδικό πρόγραμμα θητείας θεωρείται ότι έχουν εκπληρώσει τη στρατεύσιμη στρατιωτική τους υποχρέωση αν πρόκειται για άνδρες.
