Στην παρουσίαση της ψηφιακής πλατφόρμας φορέων παροχής κοινωφελούς εργασίας προχώρησε ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης και ο υφυπουργός Γιάννης Μπούγας.
Πρόκειται για ένα νέο θεσμό ως προς την εφαρμογή του, καθώς προβλέπεται από το 1991 ως εναλλακτικός τρόπος έκτισης αλλά δεν υπήρχε η απαραίτητη υποδομή, όπως σημείωσε ο υπουργός, ο οποίος συμπλήρωσε πως με το νέο σχέδιο νόμου, που βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση, «η κοινωνική εργασία θεωρείται κύρια ποινή και όταν το δικαστήριο την επιβάλλει, πρέπει να εκτελείται με συγκεκριμένο τρόπο».
Η εφαρμογή θα ξεκινήσει με την ψήφιση του νέου ποινικού κώδικα, ενώ ήδη έχουν πιστοποιηθεί 130 φορείς και είναι διαθέσιμες 1520 θέσεις. Οι φορείς (ΝΠΔΔ, ΟΤΑ) που εντάσσονται στην πλατφόρμα θα καλύπτουν όλο το δικαστικό χάρτη της χώρας, παρέχοντας επαρκή αριθμό θέσεων σε 339 κατηγορίες απασχόλησης. Μάλιστα, θα ακολουθήσει καμπάνια ενημέρωσης προς τους φορείς, ώστε να πιστοποιηθούν περισσότεροι.
Απαντώντας στις αιτιάσεις σχετικά με το κόστος της εφαρμογής του προγράμματος, ο κ. Φλωρίδης υπογράμμισε πως ο ελληνικός λαός θα ωφεληθεί. «Θα προσφέρουν υπηρεσίες οι άνθρωποι αυτοί αντί να παίρνουν αναστολή και να χαιρετάνε» ανάφερε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε «Έχουμε 1500 θέσεις εργασίας που προσφέρονται σήμερα, με στόχο τις 5.000. Αυτά τα άτομα θα εργάζονται χωρίς επιβάρυνση…».
«Πρέπει να αντιμετωπιστεί το αίσθημα ατιμωρησίας και πρόταση και επιθυμία μας είναι να υπάρξει μια κλιμάκωση της έκτισης των ποινών ανάλογα με τη βαρύτητα τους» τόνισε ο υπουργός.
Με τη δημιουργία πρότυπης ψηφιακής πλατφόρμας στην οποία καταχωρούνται οι φορείς που θα απασχολούν καταδικασθέντες σε παροχή κοινωφελούς εργασίας διευρύνεται ο ψηφιακός μετασχηματισμός της Δικαιοσύνης σύμφωνα με την ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης.
Όπως εκτίμησε ο υφυπουργός κ. Μπούγας, ο αριθμός των υποθέσεων είναι διαχειρίσιμος, αφού αφορά σε καταδικασθέντες, η πλημμεληματική ποινή των οποίων ούτε αναστέλλεται ούτε εξαγοράζεται.
Ο Θεσμός της παροχής κοινωφελούς εργασίας εκσυγχρονίζεται μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας, η οποία θα ενημερώνεται συνεχώς, με αποτέλεσμα να παρέχεται «στους εισαγγελείς εκτέλεσης ποινών και στους επιμελητές κοινωνικής αρωγής σαφής και πλήρης εικόνα για τα στοιχεία του κάθε Φορέα και των διαθέσιμων θέσεων εργασίας, που παρέχονται με αναλυτική περιγραφή τους».
Μάλιστα, ο υφυπουργός παρουσίασε βήμα βήμα στην πλατφόρμα ένα «σενάριο» εφαρμογής της πρωτοβουλίας με 40χρονο, ο οποίος καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης 18μηνων, την οποία τελικά μετέτρεψε σε 600 ώρες κοινωφελούς εργασίας.
Η ηγεσία του υπουργείου επανέλαβε ότι με το σχέδιο νόμου «η πολιτεία στοχεύει στον περιορισμό της κυρίαρχης μικρομεσαίας εγκληματικότητας, με ταυτόχρονη καταπολέμηση της ατιμωρησίας, προκρίνοντας την έκτιση των ποινών, είτε μερικά είτε συνολικά».
Ειδικότερα προβλέπεται, για τις ποινές φυλάκισης που δεν υπερβαίνουν τα 2 έτη, η δυνατότητα μετατροπής τους σε παροχή κοινωφελούς εργασίας ύστερα από αίτηση του καταδικασθέντος, εκτός αν το Δικαστήριο κρίνει, με ειδική αιτιολογία, ότι αυτή δεν είναι αρκετή για να τον αποτρέψει από την τέλεση άλλων εγκλημάτων. Για κάθε ημέρα φυλάκισης αντιστοιχούν δύο ώρες χρηματικής ποινής, συνεπώς καταδικασθείς σε ποινή φυλάκισης δέκα (10) μηνών (300 ημερών), θα πρέπει να παράσχει κοινωφελή εργασία εξακοσίων (600) ωρών.
Μάλιστα, ο υπουργός ανέφερε πως θα αξιολογηθούν όλες οι απόψεις που διατυπώνονται στη διαβούλευση, προκειμένου να γίνουν βελτιώσεις, οι οποίες ωστόσο «δε θα θίγουν τον πυρήνα του νομοσχεδίου».
«Δεν κατέχουμε την απόλυτη αλήθεια, προφανώς θα γίνουν βελτιώσεις …» τόνισε.
Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με την αδυναμία εφαρμογής των περιοριστικών όρων που επιβάλλονται, ο κ. Φλωρίδης ανέφερε πως συνεργάζονται με το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη για διεύρυνση του θεσμού της ηλεκτρονικής επιτήρησης , «βραχιολάκι». «Στην προετοιμασία που γίνεται προβλέπεται χαμηλή εκτίμηση κόστους…» είπε ο υπουργός, ο οποίος πρόσθεσε πως η δικαστική αστυνομία μπορεί εναλλακτικά να είναι μια αρχή, όπου εμφανίζονται οι υπόχρεοι.
Πώς θα εφαρμόζεται ο θεσμός της κοινωφελούς εργασίας
Η έναρξη ισχύος της παροχής κοινωφελούς εργασίας θα είναι παράλληλη με την έναρξη της ισχύος του Νέου Ποινικού Κώδικα και Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, καθώς προβλέπεται πλέον η κατάργηση του άρθρου 98 του ν. 4623/2019 περί αναστολής της.
Σημειωτέον, ότι με την υπ΄αριθμ. 56169/12-12-2022 Κοινή Υπουργική Απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών ορίζονται οι Φορείς – Ν.Π.Δ.Δ. και Ο.Τ.Α. – στους οποίους θα παρέχεται η κοινωφελής εργασία, η οργάνωση, η διαδικασία επιλογής, ανάθεσης και επίβλεψης της σχετικής εργασίας, ο ψηφιακός μηχανισμός υλοποίησής της καθώς και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια.
Ειδικότερα, διευρύνεται ο ψηφιακός μετασχηματισμός της Δικαιοσύνης μέσα από τη λειτουργία πρότυπης ψηφιακής πλατφόρμας στην οποία καταχωρούνται οι φορείς που θα απασχολούν καταδικασθέντες σε παροχή κοινωφελούς εργασίας, σύμφωνα με τη δικαστική απόφαση. Η ψηφιακή πλατφόρμα με συνεχή και αδιάκοπη ενημέρωση, θα παρέχει στους εισαγγελείς εκτέλεσης ποινών και στους επιμελητές κοινωνικής αρωγής σαφή και πλήρη εικόνα για τα στοιχεία του κάθε Φορέα και των διαθέσιμων θέσεων εργασίας που παρέχονται με αναλυτική περιγραφή τους. Συγκεκριμένα, ορίζονται οι φορείς (ΝΠΔΔ, ΟΤΑ) στους οποίους θα παρέχεται η κοινωφελής εργασία. Καθημερινά εντάσσονται στην πλατφόρμα δεκάδες φορείς, που καλύπτουν όλο το δικαστικό χάρτη όλης της χώρας, παρέχοντας επαρκή αριθμό θέσεων σε 339 κατηγορίες απασχόλησης.
Η έγκριση των υπό ένταξη φορέων με την ταυτόχρονη πιστοποίηση της συνδρομής των προϋποθέσεων του νόμου προς τούτο γίνεται από συσταθείσα -κατά τις προβλέψεις της ΚΥΑ- επιτροπή στην οποία προεδρεύει ο εκάστοτε Εισαγγελέας εκτέλεσης ποινών Αθηνών και έχει ως αντικείμενο τη γενικότερη εποπτεία της εύρυθμης λειτουργίας του θεσμού και την τεχνική υποστήριξη και λειτουργική αναβάθμιση της πλατφόρμας.
Συγκεκριμένα και επί του πρακτέου, μόλις καταστεί εκτελεστή η δικαστική απόφαση που επιβάλλει κοινωφελή εργασία, κοινοποιείται από τον αρμόδιο εισαγγελέα στην Υπηρεσία Επιμελητών Κοινωνικής Αρωγής. Η τελευταία δημιουργεί ατομικό φάκελο του καταδικασθέντος, στον οποίο καταχωρούνται τα απαραίτητα έγγραφα, καθώς επίσης τον καλεί σε δια ζώσης επικοινωνία, προκειμένου μέσω προσωπικής συνέντευξης, να ληφθεί το κοινωνικό ιστορικό του και να αξιολογηθούν τα προσωπικά, οικονομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά του, έτσι ώστε η πρόταση επιλογής του φορέα από τον αρμόδιο επιμελητή κοινωνικής αρωγής να είναι κατάλληλη και εξατομικευμένη.
Στη συνέχεια, συντάσσεται σχετική έκθεση (μέσω φόρμας της ψηφιακής εφαρμογής), που υποβάλλεται στον αρμόδιο εισαγγελέα εκτέλεσης ποινών. Ο τελευταίος, αν συμφωνεί, παραγγέλλει προς την Υ.Ε.Κ.Α του τόπου παροχής της Κοινωφελούς Εργασίας, την εκτέλεση της απόφασης, επιλέγοντας τον Φορέα και ορίζοντας τον χρόνο έναρξης της παροχής, εντός χρονικού διαστήματος τριάντα (30) ημερών από την παραγγελία.
Μετά την επιλογή του Φορέα Παροχής Κοινωφελούς Εργασίας συνάπτεται το Συμφωνητικό Παροχής Κοινωφελούς Εργασίας μεταξύ του καταδικασθέντος και του Φορέα, το οποίο συνυπογράφει ως εκ τρίτου συμβαλλόμενη και η Υ.Ε.Κ.Α. (του τόπου παροχής Κοινωφελούς Εργασίας), ήτοι ο Επιμελητής Κοινωνικής Αρωγής που ορίζεται υπεύθυνος για την επίβλεψη της εκτέλεσης της σχετικής εργασίας.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της παροχής Κοινωφελούς Εργασίας διασφαλίζεται η συνεπής και αδιάλειπτη παροχή της, μέσα από την τήρηση παρουσιολογίου αλλά και με τακτικούς και έκτακτους ελέγχους που πραγματοποιούν οι εποπτεύοντες Επιμελητές Κοινωνικής Αρωγής. Μετά την ολοκλήρωση της κοινωφελούς Εργασίας η ΥΕΚΑ υποβάλει αναφορά ολοκλήρωσης στον Εισαγγελέα του τόπου εκτέλεσης.
Σε περίπτωση που η παροχή εργασίας αναιτιολόγητα διακοπεί ή παρέχεται πλημμελώς, ειδοποιείται ο εισαγγελέας εκτέλεσης ποινών, ο οποίος δύναται, ανάλογα και με τη βαρύτητα της παραβίασης, να ανακαλέσει το ευεργέτημα και να παραγγείλει την πραγματική έκτιση της ποινής σε σωφρονιστικό κατάστημα.
