Η Κύπρος, η Βουλγαρία και η Μάλτα δεν εφαρμόζουν αρκετά αυστηρούς κανόνες όσον αφορά το σύστημα χορήγησης ιθαγένειας σε επενδυτές, σύμφωνα με έκθεση της Κομισιόν που παρουσίασε σήμερα στις Βρυξέλλες ο επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας, Δημήτρης Αβραμόπουλος. Σύμφωνα με την ίδια έκθεση, και τα συστήματα χορήγησης άδειας διαμονής σε επενδυτές που εφαρμόζουν 21 κράτη μέλη ενέχουν σοβαρούς κινδύνους για την ασφάλεια της ΕΕ στο σύνολό της.
«Η νόμιμη διαμονή στην ΕΕ και στο χώρο Σένγκεν συνοδεύεται από δικαιώματα και προνόμια στα οποία δεν πρέπει να γίνεται κατάχρηση. Τα κράτη μέλη πρέπει ανά πάσα στιγμή να τηρούν και να εφαρμόζουν πλήρως τους υφιστάμενους υποχρεωτικούς ελέγχους και τις ισορροπίες, και τα εθνικά συστήματα χορήγησης άδειας διαμονής σε επενδυτές δεν θα πρέπει να εξαιρούνται», δήλωσε ο επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας, όπως μεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Ειδικότερα, σ΄ ό,τι αφορά τα συστήματα χορήγησης ιθαγένειας σε επενδυτές, τα λεγόμενα «χρυσά διαβατήρια», η Επιτροπή τονίζει ότι στην Κύπρο, τη Βουλγαρία και τη Μάλτα, δεν υπάρχει υποχρέωση φυσικής διαμονής για το άτομο, ούτε απαίτηση για άλλη πραγματική σχέση με τη χώρα πριν από την απόκτηση της ιθαγένειας.
Μεταξύ των προβληματικών σημείων που εντοπίζονται είναι ότι οι έλεγχοι που πραγματοποιούνται στους αιτούντες δεν είναι αρκετά αυστηροί, ενώ τα κεντρικά συστήματα πληροφοριών της ΕΕ, όπως το σύστημα πληροφοριών Σένγκεν (SIS), δεν χρησιμοποιούνται όσο συστηματικά θα έπρεπε. Επίσης, σε ό,τι αφορά τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, η Επιτροπή τονίζει ότι απαιτούνται καλύτεροι έλεγχοι και πως χρειάζεται παρακολούθηση για να εξασφαλιστεί ότι δεν γίνεται εκμετάλλευση των συστημάτων για λόγους φοροδιαφυγής.
«Η απόκτηση της ιθαγένειας ενός κράτους μέλους σημαίνει και την απόκτηση της ιθαγένειας της ΕΕ με όλα τα δικαιώματα τα οποία αυτή συνεπάγεται, συμπεριλαμβανομένης της ελεύθερης κυκλοφορίας και της πρόσβασης στην εσωτερική αγορά. Όποιος ή όποια αποκτά την ιθαγένεια της ΕΕ πρέπει να έχει πραγματική σχέση με το συγκεκριμένο κράτος μέλος. Θέλουμε μεγαλύτερη διαφάνεια όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο χορηγούνται οι ιθαγένειες και περισσότερη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών. Στην ΕΕ δεν θα πρέπει να υπάρχει κανένας αδύναμος κρίκος, όπου οι άνθρωποι θα μπορούν να διαλέγουν το πιο επιεικές σύστημα», ανέφερε η επίτροπος Δικαιοσύνης, Βιέρα Γιούροβα.
Σε ό,τι αφορά τα συστήματα χορήγησης άδειας διαμονής σε επενδυτές («χρυσές θεωρήσεις»), η Επιτροπή τονίζει ότι ενέχουν εξίσου σοβαρούς κινδύνους για την ασφάλεια των κρατών μελών και της ΕΕ στο σύνολό της. Μια έγκυρη άδεια διαμονής παρέχει σε υπήκοο τρίτης χώρας το δικαίωμα να διαμένει στο συγκεκριμένο κράτος μέλος, αλλά και να ταξιδεύει ελεύθερα στο χώρο Σένγκεν. Αν και το δίκαιο της ΕΕ ρυθμίζει τις προϋποθέσεις εισόδου για ορισμένες κατηγορίες υπηκόων τρίτων χωρών, η χορήγηση αδειών διαμονής σε επενδυτές δεν ρυθμίζεται επί του παρόντος σε επίπεδο ΕΕ και εξακολουθεί να αποτελεί εθνική αρμοδιότητα. Σήμερα, 20 κράτη μέλη εφαρμόζουν τέτοιου είδους συστήματα: η Βουλγαρία, η Τσεχία, η Εσθονία, η Ιρλανδία, η Ελλάδα, η Ισπανία, η Γαλλία, η Κροατία, η Ιταλία, η Κύπρος, η Λετονία, η Λιθουανία, το Λουξεμβούργο, η Μάλτα, οι Κάτω Χώρες, η Πολωνία, η Πορτογαλία, η Ρουμανία, η Σλοβακία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Εξάλλου, απαντώντας στη δήλωση του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκου Αναστασιάδη που έκανε λόγο για στοχοποίηση της Κύπρου από την ΕΕ στο θέμα της παραχώρησης υπηκοοτήτων, ο Επίτροπος Δημήτρης Αβραμόπουλος απάντησε: «Άκουσα με προσοχή τα όσα ελέχθησαν από τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτή η έκθεση δεν έχει σκοπό να απευθύνει κατηγορία σε κανέναν, στέλνει όμως ηχηρό μήνυμα προς όλα τα κράτη-μέλη και ιδίως σε εκείνα που έχουν υιοθετήσει αυτά τα συστήματα να ακολουθήσουν το δρόμο που δείχνει το ευρωπαϊκό δίκαιο και το συμφέρον των χωρών». Ο Δ. Αβραμόπουλος εξήγησε ότι η Ελλάδα, η Κύπρος και άλλα 19 κράτη-μέλη διαθέτουν σύστημα χορήγησης διαμονής επενδυτών. Προσέθεσε, ότι η Επιτροπή εξετάζει λεπτομερώς το νομοθετικό πλαίσιο και την πρακτική που ακολουθείται από όλα αυτά τα κράτη-μέλη και θα συνεχίσει να παρακολουθεί την εφαρμογή και τη συμμόρφωση με το ευρωπαϊκό δίκαιο όλων των σχημάτων αδειών διαμονής στην ΕΕ.
Σημειώνεται ότι τα συστήματα χορήγησης ιθαγένειας σε επενδυτές επιτρέπουν σε ένα άτομο να αποκτά νέα ιθαγένεια μόνο με βάση τις επενδύσεις. Τα συστήματα χορήγησης άδειας διαμονής σε επενδυτές επιτρέπουν σε υπηκόους τρίτων χωρών, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, να αποκτούν άδεια διαμονής σε χώρα της ΕΕ.
Οι προϋποθέσεις απόκτησης και απώλειας της εθνικής ιθαγένειας ρυθμίζονται από το εθνικό δίκαιο κάθε κράτους μέλους, με την επιφύλαξη της τήρησης του δικαίου της ΕΕ. Οι αρχές που καθορίζονται στο διεθνές δίκαιο απαιτούν την ύπαρξη «πραγματικού δεσμού» μεταξύ του αιτούντος και της χώρας ή των υπηκόων της. Δεδομένου ότι η εθνική ιθαγένεια αποτελεί προϋπόθεση για την ιθαγένεια της ΕΕ και την πρόσβαση στα δικαιώματα που απορρέουν από τη Συνθήκη, η Επιτροπή υποβάλλει έκθεση σχετικά με τα συστήματα χορήγησης εθνικής ιθαγένειας σε επενδυτές που εφαρμόζονται σε κράτη μέλη. Η χορήγηση άδειας διαμονής σε επενδυτές δεν ρυθμίζεται σε επίπεδο ΕΕ και επί του παρόντος διέπεται από το εθνικό δίκαιο. Ωστόσο, το δίκαιο της ΕΕ ρυθμίζει τις προϋποθέσεις εισόδου για ορισμένες κατηγορίες υπηκόων τρίτων χωρών.
