Η ακτινογραφία των χρεών

«Ανοιχτή πληγή» για τη ρευστότητα στην οικονομία και μεγάλο «αγκάθι» στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές για την αξιολόγηση αποτελούν οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του δημοσίου σε ιδιώτες και οι εκκρεμείς επιστροφές φόρων που παρά τις νέες κυβερνητικές δράσεις και μέτρα για την αποπληρωμή τους κινούνται σε επίπεδα άνω των δύο δισεκατομμυρίων ευρώ.

Τα κρατικά «φέσια» στερούν «ζεστό χρήμα» από την αγορά σε μια ιδιαίτερα καθοριστική στιγμή για την επανεκκίνηση και την επούλωση των πληγών από την πανδημία. Ταυτόχρονα, έχουν σαν αποτέλεσμα χιλιάδες συνταξιούχοι να περιμένουν στην ουρά έως και πέντε χρόνια για την έκδοση της οριστικής σύνταξης καθώς στα ληξιπρόθεσμα περιλαμβάνονται και οι οφειλές για τις εκκρεμείς συντάξεις που σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία ανέρχονται στα 359 εκατομμύρια ευρώ.

Οι θεσμοί από την πλευρά τους πιέζουν για την εκκαθάριση των οφειλών δείχνοντας «κίτρινη κάρτα» στην κυβέρνηση λόγω χαμηλών επιδόσεων στο συγκεκριμένο τομέα. Ο επικεφαλής του ESM, Κλάους Ρέγκλινγκ, σε δηλώσεις του μετά από το Eurogroup της Δευτέρας ζήτησε για μια ακόμα φορά από την Αθήνα να εντείνει τις προσπάθειες για τον περιορισμό των ληξιπρόθεσμων οφειλών, ενώ νέα αποτίμηση θα γίνει στο πλαίσιο της 12η αξιολόγησης στις 19-20 Οκτωβρίου.

Σημειώνεται ότι η συμφωνία με τους θεσμούς προβλέπει ότι τα «κόκκινα χρέη» του δημοσίου δεν θα πρέπει να ξεπερνούν σε ετήσια βάση το 0,2% του ΑΕΠ ή σε απόλυτα ποσά τα 350 εκατομμύρια ευρώ, αλλά λόγω της υγειονομικής κρίσης έχει δοθεί πίστωση χρόνου για την επίτευξη του στόχου.

Με βάση το προσχέδιο του προϋπολογισμού το δημόσιο οφείλει σε ιδιώτες 1,75 δισεκατομμύρια ευρώ και επιπλέον 547 εκατομμύρια ευρώ για επιστροφές φόρων δηλαδή συνολικά 2,3 δισεκατομμύρια ευρώ.

Η ακτινογραφία των χρεών δείχνει ότι:

• Τη μερίδα του λέοντος κατέχουν τα νοσοκομεία με τις ληξιπρόθεσμες οφειλές τους στο τέλος Ιουλίου του 2021 να ανέρχονται στο ποσό των 927 εκατομμυρίων ευρώ έναντι 502 εκατομμυρίων ευρώ που ήταν τον Δεκέμβριο του 2020.
• Οι Οργανισμοί Κοινωνικής Ασφάλισης είχαν οφειλές ύψους 470 εκατομμυρίων ευρώ τον περασμένο Ιούλιο έναντι 356 εκατομμυρίων ευρώ στο τέλος του περυσινού Δεκεμβρίου. Στο προσχέδιο αναφέρεται ότι «μείωση παρατηρείται στις οφειλές από εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης ως αποτέλεσμα των εντατικών προσπαθειών του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και του e-EFKA, με την εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου σχεδίου εκκαθαρίσεων των σχετικών αιτήσεων. Μέρος του εν λόγω σχεδίου είναι η αναδιοργάνωση των υπηρεσιών του e-EFKA και η άμεση στελέχωσή τους, καθώς και η έναρξη εφαρμογής του νομοθετικού πλαισίου για τις προκαταβολές, σύμφωνα με το οποίο κάθε ασφαλισμένος που έχει υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης στον e-EFKA δικαιούται να λάβει προκαταβολή υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Ειδικότερα, το ύψος των οφειλών αυτών κατά τον μήνα Ιούλιο 2021 ανέρχεται στα 359 εκατομμύρια ευρώ και αν εξαιρεθούν οι εισφορές ύψους 92 εκατομμύρια ευρώ που παρακρατούνται υπέρ του Δημοσίου, του Ασφαλιστικού Κεφαλαίου Αλληλεγγύης Γενεών (ΑΚΑΓΕ) και του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ), το καθαρό ποσό ανέρχεται στα 267 εκατομμύρια ευρώ».
• Στους ΟΤΑ, οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις ανήλθαν τον μήνα Ιούλιο στο ποσό των 153 εκατομμυρίων ευρώ και αφαιρουμένων των προσαρμογών σε 107 εκατομμύρια ευρώ έναντι 252 εκατομμυρίων ευρώ τον Ιούλιο του 2020 δηλαδή μειώθηκαν κατά 40%. Η μείωση απορρέει από την εφαρμογή του προγράμματος ενίσχυσης των ΟΤΑ από τον Κρατικό Προϋπολογισμό, που για το τρέχον οικονομικό έτος ανήλθε στο ποσό των 72 εκατομμυρίων ευρώ. Με βάση το ανωτέρω πρόγραμμα, τα ποσά που έχουν διατεθεί δύναται να μην επιστρέφονται από τους δήμους που θα εκκαθαρίσουν πλήρως τις ληξιπρόθεσμες οφειλές τους. Επιπρόσθετα, αναμένεται περαιτέρω αποκλιμάκωση του ύψους των υποχρεώσεων και παράλληλα αποφυγή δημιουργίας νέων στο μέλλον, με την εφαρμογή του νέου θεσμικού πλαισίου, που προβλέπει την υποχρέωση δέσμευσης από τους ΟΤΑ ποσού ταμειακών διαθεσίμων ίσου με το σύνολο των ληξιπρόθεσμων οφειλών τους σε τρίτους, σε ειδικό λογαριασμό που θα τηρείται ανά φορέα στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων.

Το υπουργείο Οικονομικών σημειώνει ότι τα «ιδιαίτερα προβλήματα ρευστότητας που αντιμετώπισαν νομικά πρόσωπα που ανήκουν στη Γενική Κυβέρνηση, λόγω μη είσπραξης των προβλεπόμενων εσόδων, ως συνέπεια της πανδημίας» όπως οι εταιρείες Σταθερές Συγκοινωνίες ΑΕ (ΣΤΑΣΥ ΑΕ), Οδικές Συγκοινωνίες ΑΕ (ΟΣΥ ΑΕ), Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών ΑΕ (ΟΑΣΑ ΑΕ) κλπ., οδήγησαν σε σημαντική αύξηση των απλήρωτων υποχρεώσεών τους και για τον λόγο αυτό εγκρίθηκε επιχορήγηση από τον κρατικό προϋπολογισμό ύψους 62 εκατομμυρίων ευρώ, η οποία χρησιμοποιείται για την εξόφληση ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων.

Επίσης, για τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις ύψους 39 εκατομμυρίων ευρώ περίπου, των εταιρειών «Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα ΑΕ» (ΕΑΣ) και «Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία ΑΕ» (ΕΑΒ), σχεδιάστηκε ένα στοχευμένο πρόγραμμα, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες των φορέων αυτών ως στρατιωτικών βιομηχανιών που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα, το οποίο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την αύξηση του μετοχικού τους κεφαλαίου, που είναι ήδη σε εξέλιξη.