Οι έξι πληγές στην οικονομία και τα εισοδήματα που έχει ανοίξει η έκρηξη του πληθωρισμού

Απώλειες στα εισοδήματα, κραδασμούς στην αγορά εργασίας, τα δημοσιονομικά και την πραγματική οικονομία, επιβαρύνσεις στην οικοδομή και το κόστος στέγασης προκαλεί η πληθωριστική έκρηξη, που σύμφωνα με τις προβλέψεις θα συνεχιστεί για πολλούς μήνες ακόμα.

Οι αρνητικές επιπτώσεις έχουν αντίκτυπο σε:

1. Εισοδήματα. Το κύμα ανατιμήσεων χτυπάει τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα με τις μεγαλύτερες απώλειες να καταγράφονται στα αδύναμα νοικοκυριά που δεν μπορούν να καλύψουν βασικές καταναλωτικές ανάγκες. Από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς προκύπτει ότι τα νοικοκυριά με μηνιαίο εισόδημα έως 750 ευρώ είναι υποχρεωμένα να κόψουν δαπάνες καθώς το κόστος διαβίωσης ανέρχεται στα 918 ευρώ. Την ίδια ώρα η πληθωριστική κούρσα εξανεμίζει τα οφέλη στα πραγματικά εισοδήματα από τις φορολογικές ελαφρύνσεις με την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης και τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών καθώς και την σχεδιαζόμενη αύξηση πάνω από 7% στις συντάξεις. Σημειώνεται ότι ο λογαριασμός του δημοσίου για τις συντάξεις αυξάνεται κατά 2,3 δις. ευρώ το 2023 καθώς ανεβαίνει στα 32,7 δις. ευρώ για το 2023 έναντι αρχικής πρόβλεψης για 31,6 δις. ευρώ.

2. Ασφαλιστικές εισφορές. Η ραγδαία άνοδος του πληθωρισμού φέρνει αυξήσεις στις εισφορές από 1-1-2023 για εκατοντάδες χιλιάδες ελεύθερους επαγγελματίες. Ο νόμος προβλέπει ότι από 1/1/2023 έως 31/12/2024 όλες οι ασφαλιστικές κατηγορίες που είναι πλέον σταθερού ποσού για κύρια και επικουρική ασφάλιση προσαυξάνονται κατά το ποσοστό μεταβολής του μέσου ετήσιου γενικού δείκτη. Το ίδιο ισχύει για τις εισφορές κύριας και επικουρικής ασφάλισης, για ασφαλισμένους σε πρώην ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ και ΟΓΑ καθώς και για τις εισφορές υπέρ υγείας κυρίως των αγροτών.

3. Αγορά εργασίας. Η πληθωριστική έξαρση που διογκώνει το κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεων λόγω των αυξημένων δαπανών για την ενέργεια και ταυτόχρονα πλήττει το τζίρο με τη συρρίκνωση των καταναλωτικών δαπανών από τα νοικοκυριά φρενάρει τη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης και διατηρεί σε υψηλά επίπεδα την ανεργία. Είναι χαρακτηριστικό ότι το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού προβλέπει οριακό ρυθμό αύξησης της απασχόλησης το 2023 μόλις 0,2% από 4,6% φέτος.

4. Ακίνητα. Εκρηκτική αύξηση έως 40% στο κατασκευαστικό κόστος τον τελευταίο χρόνο έχει προκαλέσει το πληθωριστικό κύμα ενώ έχει εκτινάξει και τις τιμές σε επαγγελματικά και οικιστικά μισθώματα. Είναι ενδεικτικό ότι σύμφωνα με έκθεση του πανελλαδικού κτηματομεσιτικού δικτύου E-Real Estates οι ιδιοκτήτες ακινήτων ζητούν αύξηση έως και 25% στην ανανέωση της μίσθωσης.

5. Δάνεια. Η άνοδος των επιτοκίων από την ΕΚΤ αυξάνει τη μηνιαία δόση για την αποπληρωμή στεγαστικών και καταναλωτικών δανείων για περισσότερα από 480.000 νοικοκυριά που έχουν δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο συνδεδεμένο με το euribor ενώ η επιθετική πολιτική από την ΕΚΤ σπρώχνει τους νέους δανειολήπτες σε δανεισμό με σταθερό επιτόκιο που είναι υψηλότερο από το κυμαινόμενο.

6. Κατανάλωση. Το κύμα ακρίβειας που ξεκινά από την ενέργεια και εξαπλώνεται σχεδόν σε όλο το φάσμα των αγαθών και υπηρεσιών επηρεάζει αρνητικά την ιδιωτική κατανάλωση που αποτελεί το βασικό τροφοδότη της ανάπτυξης. Σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις του οικονομικού επιτελείου ο ρυθμός αύξησης της πραγματικής ιδιωτικής κατανάλωσης θα κατεβάσει ταχύτητα το 2023 στο 1,3% από 7,2% που αναμένεται να τρέξει φέτος και 7,8% το 2021.