Επιστροφή στη σταθερότητα, μετά την ύφεση, δείχνει το Ευρωβαρόμετρο των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, με το Δείκτη Επιχειρηματικού Κλίματος να διαμορφώνεται στο 68,4%. Όπως σχολιάζει το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιά, ο Δείκτης Επιχειρηματικού Κλίματος ΜμΕ της Ευρώπης έχει αυξηθεί κατά περίπου τρεις ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το τελευταίο εξάμηνο. Αυτή είναι η πρώτη φορά που ο δείκτης κλίματος έχει αυξηθεί μετά από τη μείωση των τελευταίων τεσσάρων εξαμήνων.
Η τάση είναι ανοδική, ιδίως στις χώρες που επλήγησαν περισσότερο από την κρίση, όπως η Πορτογαλία, η Ιρλανδία, η Ιταλία, η Ελλάδα και η Ισπανία (οι λεγόμενες «PIIGS»). Επίσης, ο Δείκτης Κλίματος στην υπόλοιπη ΕΕ αυξήθηκε και πέρασε το φράγμα των 70 μονάδων που αποτελεί ένδειξη ουδέτερου επιχειρηματικού κλίματος. Αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως ένδειξη ότι οι ΜμΕ της Ευρώπης είναι εκτός ύφεσης, αλλά δεν έχουν μπει ακόμη σε μια πορεία ανάπτυξης. Ωστόσο, αν οι πιο θετικές προσδοκίες υλοποιηθούν μέσα στον επόμενο μήνα, θα δούμε μια μικρή ανάκαμψη η οποία θα μπορούσε να συνεχιστεί σε μια μέτρια ανοδική πορεία το 2014.
Όπως επισημαίνεται σε σχετική ανακοίνωση του ΕΒΕΠ, ο γενικός δείκτης Κλίματος ΜΜΕ που αντιπροσωπεύει το μέσο όρο των εταιρειών οι οποίες αναφέρουν θετικά ή σταθερά αποτελέσματα και προσδοκίες – τώρα είναι στο 68,5 και αυξήθηκε από το προηγούμενο 65,3, το οποίο απεικόνιζε την αρνητική κορυφή σε αυτή την ύφεση. Αυτή εξακολουθεί να είναι κάτω από 70,0, που το θεωρούμε ουδέτερη θέση, αλλά είναι παρόλα αυτά ένα ισχυρό σημάδι ότι η Ευρώπη είναι στο δρόμο εξόδου από την τρέχουσα ύφεση, που προκαλείται κυρίως από την αδυναμία της εσωτερικής ζήτησης της ΕΕ, η οποία επηρεάζει τις ΜΜΕ στις κατασκευές και τον τομέα των υπηρεσιών.
Τα κύρια αποτελέσματα του Βαρόμετρου της ΕΕ των ΜμΕ για το 2ο εξάμηνο 2013 δείχνουν ελπίδα, όχι όμως πλήρη μεταστροφή, ενώ εκφράζει την ισορροπία μεταξύ των θετικών και αρνητικών κρίσεων από τις ΜμΕ για διάφορες πτυχές των επιχειρήσεων, τάξης μεγέθους και κλάδου. Τα αποτελέσματα για το πρώτο εξάμηνο του 2013 παρουσίασαν μείωση της συνολικής θέσης των ΜμΕ. Η ισορροπία μεταξύ των θετικών και αρνητικών απαντήσεων ήταν ακόμα πιο αρνητική από ό, τι στο 2ο εξάμηνο 2012 και κορυφώθηκε στο -13,2. Η ύφεση έπληξε τις ΜμΕ – λόγω της αδύναμης ευρωπαϊκής εσωτερικής ζήτησης – μολονότι υπήρχε μια μικρή βελτίωση σε σύγκριση με το τελευταίο εξάμηνο όσον αφορά τον κύκλο εργασιών (-14,6) και τις παραγγελίες (-14,1). Ωστόσο, κι οι δύο αριθμοί είναι ακόμα εξαιρετικά αρνητικοί. Η αδύναμη αυτή κατάσταση προκλήθηκε κυρίως από την αδυναμία να κερδίσουν τις απαιτούμενες τιμές, που ασκεί πίεση επί των κερδών.
Η εικόνα αλλάζει σημαντικά όσον αφορά τις προσδοκίες για το 2014 που δείχνουν μιαν αύξηση για τη συνολική θέση των ΜμΕ. Αυτό θα είναι το πρώτο εξάμηνο κατά το οποίο η οικονομική κατάσταση θα γίνεται όλο και καλύτερη, μετά από σχεδόν δύο χρόνια πτώσης. Το ισοζύγιο της συνολικής θέσης είναι ακόμη αρνητικό (-2,6), αλλά φτάνει πολύ κοντά στο μηδέν. Οι ΜμΕ της ΕΕ έχουν ακόμα αρνητική αίσθηση της οικονομίας, αλλά τα αποτελέσματα αλλά όσον αφορά τις εντολές (-3,5) και τον κύκλο εργασιών (-4,2) είναι σαφώς καλύτερα από ό, τι για το τελευταίο εξάμηνο. Στην πραγματικότητα, αυτοί οι δύο δείκτες αυξήθηκαν κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες από τις αρχές του 2013. Αυτοί αντιπροσωπεύουν μια σημαντική αλλαγή για την πρόβλεψη του μέλλοντος και είναι τα πρώτα σημάδια της ανάκαμψης, που δείχνουν ότι στο εξάμηνο του 2013 η κρίση έφτασε στο κατώτατο σημείο του κύκλου και το σενάριο έχει αλλάξει προς μία θετική προσδοκία.
Οι κύριοι παράγοντες που σταδιακά δείχνουν προς την ανάκαμψη είναι αυτοί των παραγγελιών και του κύκλου εργασιών. Εντούτοις, τα αποτελέσματα τους δεν είναι αρκετά θετικά ώστε να έχουν αντίκτυπο στην απασχόληση (-4,6) και στις επενδύσεις (-10,5). Τα σχέδια δημιουργίας θέσεων και επενδύσεων είναι ακόμα σε αναμονή, κάτι που είναι φυσιολογικό σχήμα έναρξης της ανάκαμψης, καθώς οι εταιρείες αρχίζουν να επενδύουν και να προσλαμβάνουν προσωπικό μόνο εάν οι προσδοκίες του κύκλου εργασιών υλοποιηθούν.
Η διαφορά μεταξύ προσδοκιών και τελικών αποτελεσμάτων για το 2013, καθώς και η σύγκριση του τέλους του περασμένου έτους με το πρώτο εξάμηνο για το 2013 και τα αποτελέσματα για το τρέχον εξάμηνο δίνουν μια πολύ αποκαλυπτική εικόνα για το πώς αντέδρασαν οι περισσότερες ΜμΕ καθ’όλη την διάρκεια της ύφεσης. Ενώ τα αποτελέσματα για τον κύκλο εργασιών (+1,3), την απασχόληση (+2,6) και τις επενδύσεις (4,1) είναι καλύτερα από ό,τι αναμενόταν πριν από έξι μήνες, η συνολική θέση έγινε ακόμη χειρότερη από ό, τι αναμενόταν (-3,7).
Σε συνδυασμό με τα αποτελέσματα για τις τιμές που είναι πιο αρνητικές από ό,τι αναμενόταν (-8,1), αυτό μπορεί να εξηγηθεί από τον τρόπο με τον οποίο οι ΜμΕ αντέδρασαν στην ύφεση. Φαίνεται έτσι ότι πολλές ΜμΕ έχουν αποδεχθεί χαμηλότερες τιμές πώλησης των αγαθών και υπηρεσιών τους για να διατηρήσουν τον κύκλο εργασιών και τα επίπεδα απασχόλησης όσο το δυνατό σταθερά μέχρι να βελτιωθεί η κατάσταση. Μια τέτοια επιχειρηματική στρατηγική καταλήγει σε πολύ χαμηλότερα περιθώρια κέρδους ή ακόμη και ζημίες, και ως εκ τούτου έχει αρνητικό αντίκτυπο στη συνολική θέση των επιχειρήσεων.
Η διαφορά μεταξύ των αναμενόμενων και πραγματοποιηθεισών επενδύσεων στο 1ο εξάμηνο 2013 είναι θετική (+4,1), όπως ήταν στην προηγούμενη έκδοση του βαρόμετρου. Είναι φυσιολογικό για τις ΜμΕ να αναμένουν ήσσονος σημασίας επενδύσεις για το μέλλον, προκειμένου να τις μεταφέρουν σε καλύτερες συνθήκες από ό, τι κατά τη διάρκεια της ύφεσης.