Στο συμπέρασμα ότι το πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής της Κύπρου βρίσκεται σε τροχιά καταλήγει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην έκθεση της μετά την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης.
Στην έκθεση 121 σελίδων υπογραμμίζεται, μεταξύ άλλων, ότι αυτή η θετική ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης του προγράμματος προσαρμογής της Κύπρου ανοίγει το δρόμο για την εκταμίευση της δόσης ύψους 1,5 δισ. ευρώ από τον ΕΜΣ, αλλά και 86 εκατ. ευρώ από το ΔΝΤ.
Με την εξέλιξη αυτή το συνολικό ύψος των δόσεων που έχουν εκταμιευθεί ανέρχονται στο 47% της συνολικής διεθνούς βοήθειας, ύψους 10 δισ. ευρώ.
Στην έκθεσή τους τα στελέχη της Επιτροπής και της ΕΚΤ υπογραμμίζουν ότι οι κυπριακές αρχές έκαναν αποφασιστικά βήματα προκειμένου να σταθεροποιήσουν το χρηματοπιστωτικό τομέα, και χαλάρωσαν σταδιακά τους περιορισμούς στις καταθέσεις και στις κινήσεις κεφαλαίων.
Επίσης, αναφέρεται ότι οι δημοσιονομικοί στόχοι έχουν εκπληρωθεί ως αποτέλεσμα των σημαντικών δημοσιονομικών μέτρων που δρομολογούνται και την προσεκτική εκτέλεση του προϋπολογισμού. Παράλληλα, υπογραμμίζεται ότι οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις προωθούνται σε σημαντικούς τομείς αν και έχουν παρατηρηθεί καθυστερήσεις και μερική συμμόρφωση σε ορισμένους τομείς.
Αν και το πρόγραμμα έχει εφαρμοστεί με αποφασιστικότητα, μέχρι τώρα παραμένουν σημαντικοί κίνδυνοι για την πλήρη εφαρμογή του. Η Τρόικα υπογραμμίζει επίσης ότι η συνεχής, πλήρης και έγκαιρη εφαρμογή των πολιτικών είναι ουσιώδους σημασίας για την εφαρμογή του προγράμματος.
Στην έκθεση επισημαίνεται ακόμη ότι οι βραχυπρόθεσμες οικονομικές πολιτικές παραμένουν δύσκολες και υπόκεινται σε σημαντική αβεβαιότητα. Οι πιο πρόσφατοι δείκτες αναφέρουν ότι θα πρέπει να αναμένεται μια σωρευτική συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 13% την περίοδο 2013-2014. Ωστόσο, ενθαρρυντικό στοιχείο είναι ότι οι δείκτες του επιχειρηματικού κλίματος και σε μικρότερο βαθμό ο δείκτης εμπιστοσύνης των καταναλωτών παρουσιάζουν βελτίωση σε σχέση με τον περασμένο Απρίλιο.
Παράλληλα, όμως, η αγορά εργασίας έχει αποδυναμωθεί και η ανεργία αυξάνεται με μεγαλύτερους ρυθμούς από αυτούς που είχαν προβλεφθεί την Άνοιξη. Στην έκθεση επισημαίνεται ότι μία μέτρια ανάπτυξη αναμένεται να επανέλθει από τις αρχές του 2015, με κινητήρια δύναμη τους ανανεωμένους και πιο ανταγωνιστικούς μη χρηματοπιστωτικούς τομείς των υπηρεσιών.
Οι πολιτικές που αφορούν το χρηματοπιστωτικό τομέα εφαρμόζονται με στόχο την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στον τραπεζικό τομέα και υποστηρίζουν την οικονομική δραστηριότητα. Η εμπιστοσύνη στον τραπεζικό τομέα παρουσίασε επιδείνωση το πρώτο μισό της φετινής χρονιάς και οι καταθέσεις εγκατέλειψαν σταδιακά τον τραπεζικό τομέα, υπογραμμίζεται. Ως εκ τούτου, οι αρχές της Κύπρου έκαναν δύσκολα αλλά αναγκαία βήματα για την πλήρη ανακεφαλαιοποίηση της Τράπεζας Κύπρου, προκειμένου να ολοκληρωθεί η εκκαθάρισή της και η επιστροφή σε ομαλές δραστηριότητες.
Σύμφωνα με την έκθεση, οι αρχές καθόρισαν επίσης μια ξεκάθαρη ατζέντα για την αναδιάρθρωση και ανακεφαλαιοποίηση των συνεργατικών τραπεζών πριν από το τέλη του 2013, κάνοντας χρήση πόρων από το πρόγραμμα όπου είναι αυτό αναγκαίο και χωρίς συμμετοχή καταθετών.
Επίσης συμφωνήθηκε ένας λεπτομερής οδικός χάρτης για τη σταδιακή άρση των ελέγχων των κεφαλαίων και τους διοικητικούς περιορισμούς με στόχο την ομαλή και προβλεπόμενη αποκατάσταση.
Ενισχύθηκαν ακόμη το κανονιστικό πλαίσιο και η επιτήρηση του τραπεζικού τομέα. Οι αρχές ανέπτυξαν ένα σχέδιο δράσης προκειμένου να ενισχύσουν την εφαρμογή της νομοθεσίας σε ότι αφορά την καταπολέμηση τους ξεπλύματος χρήματος, αναφέρει η Επιτροπή.
Σε ότι αφορά τις δημοσιονομικές πολιτικές, η Κομισιόν εκτιμά ότι το φιλόδοξο πακέτο μέτρων που έχει ήδη εφαρμοστεί και η προσεκτική εκτέλεση των δαπανών ήδη αποδίδουν καρπούς με το πρωτογενές δημοσιονομικό έλλειμμα το πρώτο ήμισυ του έτους να παρουσιάζει καλύτερα αποτελέσματα από τους στόχους που είχαν συμπεριληφθεί στο πρόγραμμα.
Συνολικά οι κυπριακές αρχές εφάρμοσαν τη δημοσιονομική πολιτική σε συμμόρφωση με τις απαιτήσεις του μνημονίου κατανόησης. Μακροπρόθεσμα η δημοσιονομική πολιτική της κυβέρνησης παραμένει προσηλωμένη στην επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος της τάξης του 4% του ΑΕΠ ως το 2018 υπό την προϋπόθεση ότι το δημόσιο χρέος θα εισέλθει σε πτωτική τροχιά, τονίζεται.
Όπως υποστηρίζει η Επιτροπή, σημαντικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις έχουν σχεδιαστεί για την εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου της Κύπρου και αποτελούν την ισχυρή βάση για οικονομική ανάπτυξη. Η αρχή που είναι αρμόδια για τα έσοδα πρόκειται να αναμορφωθεί και να συμπεριλάβει τη δημιουργία μιας ειδικής διοίκησης με ευθύνη τα φορολογικά έσοδα και τη λήψη μέτρων για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.
Επίσης δρομολογούνται μεταρρυθμίσεις στους τομείς των συντάξεων της υγείας, της δημόσιας διοίκησης και της κοινωνικής προστασίας με στόχο την παροχή καλύτερης προστασίας για τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού και με την εισαγωγή ενός εγγυημένου ελάχιστου εισοδήματος και την κατάργηση ορισμένων επιδομάτων που επικαλύπτονται.
Οι αρχές έχουν επίσης ξεκινήσει εργασίες για τη στρατηγική των ιδιωτικοποιήσεων, αλλά απαιτούνται ακόμη έγκαιρα και συγκεκριμένα βήματα.
Στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών τα πρώτα σημαντικά βήματα έχουν γίνει στους τομείς της ενέργειας, στα ακίνητα, τον τουρισμό, τις διοικητικές αρχές, τα ρυθμιζόμενα επαγγέλματα, αλλά θα απαιτηθεί μια συγκεκριμένη συνέχεια για την υλοποίηση, καταλήγει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ωστόσο, παρά τη θετική αρχική υλοποίηση του προγράμματος η Επιτροπή υπογραμμίζει ότι υπάρχουν ορισμένοι κίνδυνοι στην πλήρη εφαρμογή του. Ειδικότερα, επισημαίνεται ο κίνδυνος για μεγαλύτερη συρρίκνωση της οικονομίας με περαιτέρω επιδείνωση της αγοράς εργασίας και μεγαλύτερη μείωση των τιμών στα ακίνητα που θα μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη περίοδο περιορισμένης εμπιστοσύνης. Επίσης, η Επιτροπή σημειώνει ότι ενδέχεται να υπάρξει παρατεταμένη περίοδος μειωμένης εμπιστοσύνης στον τραπεζικό τομέα ως αποτέλεσμα της αναδιάρθρωσης και της συρρίκνωσης του τραπεζικού τομέα. Ανοιχτό είναι επίσης το ενδεχόμενο να επηρεαστούν οι συνθήκες για την παροχή πιστώσεων και την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών.
Ως κίνδυνος επισημαίνεται και το ενδεχόμενο να μην επιτευχθεί πρωτογενές πλεόνασμα εντός των συμφωνημένων χρονοδιαγραμμάτων λόγω αστοχιών στην εφαρμογή των πολιτικών, που αφορούν τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις (ενέργεια, τουρισμό και στέγαση) και τις ιδιωτικοποιήσεις από τις αντιδράσεις οργανωμένων συμφερόντων. Τέλος, επισημαίνεται ο κίνδυνος αδυναμίας για επιστροφή για δανεισμό από τις αγορές με «λογικά» επιτόκια στα τελευταία στάδια ολοκλήρωσης του προγράμματος.
