Εντάχθηκε στο ΕΣΠΑ το έργο: «Εκτίμηση των επιπτώσεων της συλλογής ορχεοειδών (σαλέπι) στην αφθονία και τη δυναμική αυτοφυών πληθυσμών στη Βόρεια Πίνδο» στον ‘Αξονα Προτεραιότητας «Βελτίωση της ποιότητας και αποτελεσματικότητας του εκπαιδευτικού συστήματος» του επιχειρησιακού προγράμματος «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση».
Όπως αναφέρεται στη σχετική απόφαση, η οικογένεια Orchidaceae χαρακτηρίζεται από την μεγάλη ποικιλομορφία της, αριθμώντας περισσότερα από 25.000 είδη και υπο-είδη ανά τον κόσμο. Στην Ελλάδα, η ποικιλότητα των ορχεοειδών είναι μεγάλη, με περιοχές όπως αυτή της ΒΔ Ελλάδας να χαρακτηρίζονται από υψηλά επίπεδα ποικιλομορφίας και ενδημισμού. Παρά το γεγονός ότι η προστασία των ορχεοειδών από διεθνείς συνθήκες και Ευρωπαϊκές οδηγίες έχει κυρωθεί στην ελληνική νομοθεσία, η συλλογή ορχεοειδών για την παραγωγή σαλεπιού εικάζεται πως είναι ένας από τους κυριότερους παράγοντες για την αύξηση της τρωτότητας των ειδών αυτών προς εξαφάνιση. Στόχος της παρούσας ερευνητικής πρότασης είναι η μελέτη πληθυσμών ορχεοειδών που συλλέγονται για σαλέπι στην περιοχή της Βόρειας Πίνδου. Τα είδη που πρόκειται να μελετηθούν είναι τα Dactylorhiza sambucina και Orchis mascula ssp. mascula, δυο από τα συνηθέστερα συλλεγόμενα για παραγωγή σαλεπιού είδη στην Ελλάδα.
Η πρόταση οργανώνεται γύρω από τρεις βασικούς άξονες:
(α) την εκτίμηση της τρέχουσας κατάστασης των πληθυσμών και των πιέσεων που αυτοί δέχονται
(β) τη διερεύνηση των κοινωνικο-πολιτισμικών προεκτάσεων του φαινομένου της συλλογής και του καθεστώτος διαχείρισης των ορχεοειδών, και
(γ) την μελέτη χωρικών προτύπων της αφθονίας και της δυναμικής των πληθυσμών.
Οι πρώτοι δύο άξονες προσεγγίζονται με επιτόπιες έρευνες πεδίου σε δυο διαφορετικές χρονικές περιόδους και με συνεντεύξεις στις τοπικές κοινότητες, ενώ ο τρίτος με τη στατιστική επεξεργασία των δεδομένων παρουσίας και αφθονίας των πληθυσμών των ειδών, και τη διερεύνηση των μοντέλων πρόβλεψης της δυναμικής των πληθυσμών. Σε αντίθεση με προγενέστερες μελέτες για τη διατήρηση ορχεοειδών, που χρησιμοποιούσαν μεθοδολογίες όπως η ανάλυση οικοθέσης, η νέα ερευνητική πρόταση στοχεύει σε μια νέα, βαθύτερη προσέγγιση του ζητήματος, συνδυάζοντας τα πεδία της πληθυσμιακής και πολιτισμικής οικολογίας.
Τα αποτελέσματα που θα προκύψουν θα συμβάλουν στην εκτίμηση των επιπτώσεων των ανθρωπογενών πιέσεων στη δυναμική των πληθυσμών των αυτοφυών ορχεοειδών, θα θέσουν τις βάσεις για το σχεδιασμό κατάλληλων σχεδίων διατήρησης και θα γεφυρώσουν την επιστημονική οικολογική γνώση με τις προσπάθειες αειφορικής διαχείρισης και διατήρησης των ειδών αυτών.
Η ημερομηνία λήξης του έργου ορίζεται η 31/01/2020, η επιλέξιμη δημόσια δαπάνη ανέρχεται σε 62.650 ευρώ και αναλαμβάνει το έργο το πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.
