Τρόποι ελάφρυνσης του δημόσιου χρέους, διεθνή διδάγματα του παρελθόντος και προοπτικές, βρέθηκαν στο επίκεντρο της ημερίδας για το χρέος στην Ελλάδα, αλλά και την Ευρώπη, που διοργάνωσε η ευρωομάδα της Αριστεράς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Τσίμερ: Σαν «δικηγόρος του διαβόλου» ο Σόιμπλε

Ανοικτά υπέρ της μερικής διαγραφής του ελληνικού χρέους, της σύνδεσης της απαίτησης για πρωτογενές πλεόνασμα με το χρέος, αλλά και μιας αναδιαμόρφωσης του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, τάχθηκε η πρόεδρος της πολιτικής ομάδας της Ευρωπαϊκής Ενωτικής Αριστεράς Γκάμπι Τσίμερ. Υπογράμμισε, μάλιστα, πως αυτό πρέπει να κερδίσει περισσότερη υποστήριξη στην κοινή γνώμη, αλλά και ότι πρέπει να γίνει αντικείμενο συζήτησης μεταξύ των αριστερών ομάδων, αλλά και μεταξύ της ευρωομάδας της Αριστεράς με τους Πράσινους.

Η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Αριστεράς ανοίγοντας με την ομιλία της την ημερίδα, αναφέρθηκε στη διεθνή διάσκεψη μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο για την αντιμετώπιση του χρέους της Γερμανίας και τόνισε πως υπήρξε η απαρχή για την μελλοντική ανάπτυξη της Γερμανίας και της υπόλοιπης Ευρώπης. «Έχω διαπιστώσει πόσο μεγάλη διαφορά κάνει αν υπάρχει ελάφρυνση χρέους και πόσο σημαντικό ήταν να μην χρειαστεί η Γερμανία να επωμιστεί το σύνολο του χρέους της μετά τον πόλεμο» επισήμανε.

Εστιάζοντας στην Ελλάδα, είπε πως η συζήτηση για το χρέος της γίνεται πιο επίκαιρη και έντονη σήμερα, ενόψει των εκλογικών αναμετρήσεων σε πολλές χώρες στην ΕΕ και προσέθεσε: «Θα δούμε πώς μπορούμε να προχωρήσουμε στην κατεύθυνση αυτή, να γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες για μια αναδιάρθωση του χρέους, με σειρά από μέτρα, που θα μπορέσουν στο τέλος να ισοδυναμούν μια μείωση του χρέους. Θα πρέπει να συζητήσουμε για το αν θέλουμε να ακυρώσουμε τα τμήματα του χρέους που μπορούν να θεωρηθούν ότι δεν έχουν νόμιμο χαρακτήρα ή έχουν συναφθεί με μη πρέποντες τρόπους. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να συζητήσουμε οι ομάδες της Αριστεράς και ακόμα και μεταξύ Πρασίνων και GUE. Δεν υπάρχει ακόμα μια καλή σύγκλιση στα θέματα αυτά, αλλά θα ήταν πάρα πολύ πρόσφορο, να μπορέσουμε να προχωρήσουμε σε αυτή τη συζήτηση και να προσπαθήσουμε να αναπτύξουμε μια καλή στρατηγική και μια κοινή πρακτική για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος.

Η Γερμανίδα ευρωβουλευτής ανέδειξε μάλιστα, την σημασία λήψης ορθολογικών μέτρων που θα συμβάλλουν στη βιωσιμότητα της οικονομίας και έστρεψε τα πυρά της κατά του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. «Βλέπουμε έναν Γερμανό υπουργό Οικονομικών που όλο και περισσότερο δείχνει να είναι δικηγόρος του διαβόλου και δεν συνειδητοποιεί πόσο μεγάλο βάρος και άχθος έχει χρειασθεί να αντιμετωπίσουν οι άνθρωποι στις χώρες που βρίσκονται σε προγράμματα προσαρμογής και κάνει σαν να μην τον ενδιαφέρει κάτι τέτοιο» ανέφερε χαρακτηριστικά.

Σε αυτό το πλαίσιο, υπογράμμισε την ανάγκη ύπαρξης ενός ελάχιστου επιπέδου διατήρησης των κρατικών δαπανών, για να εξασφαλισθεί και η ευμάρεια σε ελάχιστο επίπεδο του πληθυσμού. Δηλαδή, η αποπληρωμή του χρέους δεν θα πρέπει να οδηγήσει σε μια κατάρρευση της οικονομίας μιας χώρας, συμπλήρωσε.

Αποφασιστικό ρόλο ως προς τα θέματα απέδωσε στη Γερμανία, σημειώνοντας ότι ενώπιον «των γερμανικών εκλογών θα πρέπει να προσπαθήσουμε να επιτύχουμε τις απαραίτητες πολιτικές εκλογές και να απομονώσουμε τους σκληροπυρηνικούς στα οικονομικά θέματα, όπως ο Σόιμπλε, και να εξασφαλίσουμε ότι δεν θα επανέλθουν στην εξουσία».

Τέλος, η Γκάμπι Τσίμερ εμφανίσθηκε ανήσυχη για τον κίνδυνο διάσπασης της ενιαίας Ευρώπης. «Η πιθανή διάσπαση της ΕΕ σε ένα κέντρο και σε μια περιφέρεια, σε χώρες οι οποίες θα έχουν διαφορετική οικονομική ευρωστία, αυτό δυστυχώς φαίνεται όλο και περισσότερο, ότι ορισμένοι θεωρούν ότι δεν τους ενδιαφέρει αν θα προκύψει αυτή η διάσπαση της ΕΕ» σημείωσε και εξέφρασε την πεποίθηση, πως τα πέντε σενάρια που παρουσίασε την προηγούμενη εβδομάδα ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ για τη μετεξέλιξη της Ευρώπης, δεν αντιμετωπίζουν την ουσία του προβλήματος.

Παπαδημούλης: Το δημόσιο χρέος είναι παγκόσμιο πρόβλημα

Στοίχημα των αριστερών προοδευτικών δυνάμεων είναι να προβάλλουν την ατζέντα μιας αλλαγής στην Ευρώπη, που να προχωρά προς τα εμπρός με δημοκρατικά, κοινωνικά χαρακτηριστικά, τόνισε ο αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Δημήτρης Παπαδημούλης. Μια ευρωπαϊκή απάντηση στο θέμα του χρέους είναι σε αυτή την ατζέντα μια σημαντική και απαραίτητη ψηφίδα, είπε ο αντιπρόεδρος και συμπλήρωσε πως πρέπει να μπει σε αυτό το πλαίσιο και η ανάγκη το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης να γίνει ένα σύμφωνο και πραγματικής ανάπτυξης και όχι ενιαίας λιτότητας.

«Ολοένα και περισσότεροι αντιλαμβάνονται ότι το δημόσιο χρέος δεν είναι ένα ελληνικό πρόβλημα, αλλά ευρωπαϊκό και παγκόσμιο» ανέφερε και υποστήριξε πως η εκτόξευση του χρέους οφείλεται στην αποτυχία ενός νεοφιλελεύθερου πρότυπου ανάπτυξης, που στηρίχθηκε στο μοντέλο της υπερχρέωσης, σε εκτεταμένες φορολογικές απαλλαγές στο βωμό του κέρδους, στην απουσία στοιχειώδους φορολογικής εναρμόνισης, αλλά και σε κατασκευαστικά ελλείμματα της ΕΕ και της Ευρωζώνης. «Έχουμε μια ατελή νομισματική ένωση και ατελή τραπεζική ένωση» υπογράμμισε.

Στο σημείο αυτό παρατήρησε, πως δεν υπάρχει η πολιτική που θα εξισορροπεί τις ανισότητες ή θα τις μειώνει, τις οποίες γεννά η κοινή αγορά και το κοινό νόμισμα και έτσι έχουμε ελλείμματα και χρέη στον ευρωπαϊκό Νότο και ισχυρά πλεονάσματα στον Βορρά και κυρίως στην Γερμανία. Το φετινό πλεόνασμα της Γερμανίας ξεπέρασε το 8% και αυτό συνιστά παράβαση των συνθηκών και του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, προσέθεσε και επισήμανε, πως ουδείς τολμά όμως, να επιβάλλει κυρώσεις, να ζητήσει διόρθωση και τόνωση της ζήτησης.

Συνεχίζοντας στο ίδιο μήκος κύματος, έβαλε στο τραπέζι προτάσεις που έχουν κατατεθεί, όπως τη μερική αμοιβαιοποίηση του χρέους, τα ευρωομόλογα και την δημιουργία ενός ισχυρού δανειστή ύστατης καταυγής, ενός ευρωπαϊκού νομισματικού ταμείου. «Είναι σκάνδαλο για την Ευρώπη να χρειάζεται το ΔΝΤ, ως τον ειδικό για να αντιμετωπίσει θέματα που το αφορούν», σημείωσε και έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου, πως αν συνεχίσει η Ευρώπη με το «business as usual», κινδυνεύει από μια διαλυτική αποδόμηση, καθώς ανέρχεται δυναμικά η ατζέντα της ευρωβοφικής, αντιευρωπαϊκής λαϊκίστικης Άκρας Δεξιάς.

Στέλιος Κούλογλου: Δαμόκλειος σπάθη το χρέος

Η Ελλάδα στην ιστορία της, βρέθηκε αρκετά συχνά αντιμέτωπη με το πρόβλημα του χρέους τόνισε ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής Ανάπτυξης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και συντονιστής του πρώτου πάνελ των ομιλητών της ημερίδας Στέλιος Κούλογλου, ο οποίος υπογράμμισε πως από την πικρή πείρα η Ελλάδα, φαίνεται ότι δεν είχε μάθει και πολλά πράγματα.

«Τα διδάγματα που έχουμε βγάλει εμείς από την τελευταία κρίση, είναι ότι όταν ξεσπάει το θέμα του χρέους, πρέπει να το αντιμετωπίσεις καλά εκείνη την ώρα και καλό θα είναι να αποφύγεις το ΔΝΤ», ανέφερε και μετέφερε την προσωπική του εμπειρία από την επίσκεψή του στο Εκουαδόρ ως δημοσιογράφος για τηλεοπτικό γύρισμα. «Όταν βρέθηκα στο Εκουαδόρ για τηλεοπτικά γυρίσματα, ο τότε υπουργός Οικονομικών του Εκουαδόρ μού έλεγε ότι ″το χρέος και το μνημόνιο ήταν μια δαμόκλειος σπάθη″ πάνω από την κυβέρνηση. Ακριβώς, το ίδιο το ζήσαμε και εξακολουθούμε να το ζούμε και σήμερα στην Ελλάδα» επεσήμανε.

Λαμπέρτ: Ελάφρυνση χρέους μέσω επιβολής φόρου επί του κεφαλαίου

Ο πρόεδρος της ευρωομάδας των Πρασίνων Φιλίπ Λαμπέρτ, καταθέτοντας την δική του οπτική, είπε πως «αν δούμε τις μακροοικονομικές εξελίξεις των τελευταίων 5 ετών, διαπιστώνουμε ότι κάθε ψήγμα ανάπτυξης που είχαμε, χρηματοδοτήθηκε τελικά από δημόσιο χρέος». Το σημαντικό, επεσήμανε, είναι να δούμε πώς χρησιμοποιείται το χρέος και χαρακτήρισε θετικό το χρέος που χρησιμοποιείται για τις επενδύσεις.

Αναφερόμενος στην υπερχρέωση δανεισμού, εντόπισε ευθύνες τόσο στους δανειζόμενους όσο και στους πιστωτές. Ειδικά για την Ελλάδα, είπε πως «είχαμε ανεύθυνες κυβερνήσεις που ανεύθυνα δανείζονταν και ανεύθυνους πιστωτές που ανεύθυνα χρηματοδοτούσαν» και πρόσθεσε πως η ηθικολογική προσέγγιση ότι σώνει και καλά θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε τους Έλληνες σαν ανεύθυνους τότε εφόσον αυτό γίνεται, θα πρέπει να συνοδεύεται από μια αντίστοιχη στάση απέναντι στους ίδιους τους δανειστές, οι οποίοι πολλές φορές λειτούργησαν ανεύθυνα.

Στην συνέχεια, έκανε λόγο πως υπάρχουν διαφορετικά χρέη και διαφορετικές πτυχές του, αναγνωρίζοντας:

  • το οικονομικό,
  • το κοινωνικό,
  • το περιβαλλοντικό.

Διακρίνοντας τις τρεις αυτές πτυχές του χρέους, ανέφερε πως το οικονομικό μπορεί να αποπληρωθεί και να αναδιαπραγματευθεί, ενώ το κοινωνικό δεν μπορεί ποτέ να διαγραφεί και το περιβαλλοντικό δεν μπορεί να αναδιαπραγματευθεί.

Εστιάζοντας στο οικονομικό χρέος, υποστήριξε πως υπάρχουν τέσσερις τρόποι ελάφρυνσής του.

Πρώτον, με μερική διαγραφή μέσω του πληθωρισμού, να κατανεμηθεί το χρέος σε όλους τους πολίτες, χαρακτηρίζοντας αυτόν τον τρόπο άδικο.

Δεύτερον, με οικονομική ανάπτυξη η οποία έχει και περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Τρίτον, διαγραφή του παράνομου μέρους του χρέους, που αυτό θα πλήξει, όπως είπε, όλους τους κατόχους χρέους.

Τέταρτον, να επιβληθεί φόρος επί του κεφαλαίου, υποστηρίζοντας πως αυτός είναι ο πιο δίκαιος τρόπος. «Οι κάτοχοι του κεφαλαίου πρέπει να φορολογηθούν» και μέσω αυτού του τρόπου να μειωθεί το χρέος, προέκρινε.

Ολοκληρώνοντας την ομιλία του, ο επικεφαλής των Πρασίνων, τόνισε πως οι κάτοχοι του χρέους δεν πρέπει να αποκαλούνται επενδυτές.

Αν Πέτιφορ: Βίαιη η ιστορία του χρέους

Βίαιη χαρακτήρισε την ιστορία του χρέους, και από τις δύο πλευρές, κυρίως όμως, από την πλευρά των πιστωτών, η διευθύντρια Έρευνας Πολιτικής στα μακροοικονομικά θέματα στο Πανεπιστήμιο Σίτι του Λονδίνου Αν Πέτιφορ, σκιαγραφώντας τις μεγάλες ιστορικές καμπές του χρέους και των οικονομικών κρίσεων. Όταν θεσπίσθηκε η νομοθεσία για το χρέος, είπε πως επρόκειτο για μια πολύ προοδευτική κίνηση από οικονομική άποψη.

Καταθέτοντας την εμπειρία της από τις εκστρατείες της για την ακύρωση χρέους 35 χωρών, είπε ότι καταφέραμε να διαγραφούν 100 δισ. ευρώ από το χρέος, με όρους που είχαν υπαγορεύσει οι πιστωτές. Το βασικότερο κριτήριο, ανέφερε, είναι πως ήταν πως ο πιστωτής δεν πρέπει έχει καμία χασούρα.

Απέναντι σε αυτό, υπενθύμισε την ρήση του Άνταμ Σμιθ, πως αν κάποιος παίκτης στην αγορά αναλάβει ένα ρίσκο και χάσει πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες των πράξεων του για να λειτουργήσει η αγορά. Ως προς αυτό, σημείωσε, πως σε μια χώρα που δεν υπάρχουν απώλειες, μιλάμε για τη Σοβιετική Ένωση.

Τέλος, έκανε ειδική αναφορά στη διαγραφή μέρους του χρέους της Νιγηρίας, ύψους 18 δισ. δολάρια το 2005 με την σύμφωνη γνώμη του ΔΝΤ.

Πέδρο Πάεζ: Ο καπιταλισμός είναι όμηρος της παραγωγικής του αφθονίας

Ο πρώην υπουργός Οικονομίας του Εκουαδόρ Πέδρο Πάεζ, ανέφερε πως «η καταστροφική τρόικα θα έπρεπε να θέσει το ερώτημα πόσο εκατομμύρια άνθρωποι θα έπρεπε να σκοτώσει για να αναδιαρθρώσει το χρέος». Χαρακτήρισε αλαζονική την στάση των διεθνών οικονομικών οργανισμών και τόνισε την ανάγκη διαφάνειας. Μίλησε για την υπερσυγκέντρωση του παγκόσμιου πλούτου, σημειώνοντας πως δεν έχει προηγούμενο στην ιστορία, καθώς ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι βρίσκονται σε κατάσταση πείνας και υποσιτισμού. Δεν υπάρχει έλλειψη πόρων, αλλά ο καπιταλισμός είναι όμηρος της παραγωγικής του αφθονίας και ότι εμποδίζει την ανάπτυξη της καινοτομίας, υποστήριξε και τάχθηκε υπέρ ενός μηχανισμού αναδιάρθρωσης του χρέους και λογιστικού ελέγχου των πολιτών.

Λούτσιο Πενς: Η εναρμόνιση της κρίσης ξεκινάει πολύ υψηλότερα

Ο επικεφαλής της υποδιεύθυνσης Δημοσιονομικής Πολιτικής της γενικής διεύθυνσης Οικονομικών της Κομισιόν Λούτσιο Πενς ξεκίνησε την παρέμβασή του με στοιχεία από τα διδάγματα που έχει αντλήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από το παρελθόν. Εξέφρασε την άποψη πως στην περίπτωση των μεγάλων κρίσεων είναι σημαντικό να υπάρχει εξομάλυνση της κατανάλωσης και παρατήρησε πως, το σημείο εναρμόνισης της κρίσης ξεκινάει με πολύ υψηλότερα επίπεδα σε σχέση με το παρελθόν και πρόσθεσε πως μια χώρα που μπαίνει στην κρίση με υψηλότερο επίπεδο χρέους βγαίνει δυσκολότερα.

Νίκος Χριστουδουλάκης: Ο στόχος του «3,5%» να σπάσει στα δύο…

Ο πρώην υπουργός Οικονομικών Νίκος Χριστοδουλάκης, είπε πως δεν μπορεί να συνεχισθεί ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% επί πολλά χρόνια, καθώς καμία χώρα της ΕΕ δεν τα έχει καταφέρει και αυτό που πρότεινε είναι αυτό το ποσοστό να σπάσει στα δύο, με 1,5% από το πρωτογενές πλεόνασμα να πάει σε απόδοση χρέους και το 2% σε επενδύσεις για ανάπτυξη. Χαρακτήρισε απαράδεκτο το γεγονός να συνεχίσει η Ελλάδα να δανείζεται με διαφορετικά επιτόκια από τον κάθε πιστωτικό οργανισμό και αντιπρότεινε να αναλάβει ο ΕΣΜ τον ρόλο ελεγκτή χρεών προς όλους τους φορείς.

Μαρίκα Φραγκάκη: Το χρέος έπρεπε να αναδιαρθρωθεί το 2010

Η εκπρόσωπος του ιδρύματος Πουλαντζάς Μαρίκα Φραγκάκη, περιέγραψε τον ρόλο της ΕΚΤ το 2009 – 2010 στην κρίση και υποστήριξε, πως το χρέος έπρεπε να αναδιαρθρωθεί το 2010. Ιεράρχησε τις αποπληρωμές των τόκων ως το μεγαλύτερο φορτίο για την αποπληρωμή του χρέους, αναφέροντας πως πάνω από το 3% του ΑΕΠ πηγαίνει σε αποπληρωμές τόκων, πολύ υψηλότερων από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης.

Στην ημερίδα το «παρών» έδωσαν οι ευρωβουλευτές Κωνσταντίνα Κούνεβα, Νίκος Χουντής, Μανώλης Κεφαλογιάννης, Νίκος Ανδρουλάκης, Μίλτος Κύρκος και Γιώργος Γραμματικάκης.