Η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο προετοιμάζονται για έναν καταστροφικό εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ, καθώς αναμένεται να υλοποιηθεί η απειλή του Ντόναλντ Τραμπ για επιβολή δασμών στις εισαγωγές από την Ευρώπη.
Εδώ και εβδομάδες, ο Τραμπ έχει ανακηρύξει τη σημερινή ημέρα, 2 Απριλίου, ως «Ημέρα Απελευθέρωσης», με την αποκάλυψη ενός σχεδίου δασμών που αποσκοπεί στην ανατροπή όσων θεωρεί «άδικες πρακτικές που εκμεταλλεύονται τη χώρα του για δεκαετίες».
Ποιους δασμούς αναμένεται να επιβάλει;
Σύμφωνα με τον Guardian, οι συνεργάτες του Τραμπ έχουν καταρτίσει ένα σχέδιο για 20% δασμούς σε σχεδόν όλες τις εισαγωγές στις ΗΠΑ. Ωστόσο, οι ηγέτες της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου ανησυχούν για την πιθανότητα το σχέδιο να περιλαμβάνει δασμούς κατά τομέα, καθώς και μόνιμους φόρους που θα μπορούσαν να επιβληθούν ως αντίποινα για τους φόρους προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) που ισχύουν στην Ευρώπη, τους οποίους ο Τραμπ θεωρεί ουσιαστικά ως φόρο.
Ο Τραμπ, ο οποίος στο παρελθόν είχε αμφισβητήσει την πρώην καγκελάριο της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ, για το γεγονός ότι δεν εξασφάλισε περισσότερα αυτοκίνητα Chevrolet στο Μόναχο, έχει ήδη ανακοινώσει δασμούς σε αυτοκίνητα που θα ισχύσουν από τις 3 Απριλίου.
Θα γλιτώσει το Ηνωμένο Βασίλειο;
Η φαινομενική θερμή υποδοχή που έδειξε ο Τραμπ στον Κιρ Στάρμερ στο Οβάλ Γραφείο τον περασμένο μήνα είναι απίθανο να προστατεύσει το Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς αναμένονται δασμοί σε «όλες τις χώρες». Ωστόσο, το Ηνωμένο Βασίλειο καταβάλλει προσπάθειες για να καταφέρει μια συμφωνία, με τον υπουργό Επιχειρήσεων, Τζόναθαν Ρέινολντς, προτείνοντας ότι, αν οποιαδήποτε χώρα μπορεί να εξαιρεθεί, αυτή θα μπορούσε να είναι η Βρετανία.
Την Τρίτη, ο Στάρμερ δήλωσε ότι οι επιχειρήσεις δεν επιθυμούν έναν πόλεμο δασμών. Αντί για μια «αυθόρμητη» αντίδραση, δήλωσε ότι θα αντιδράσει με «ήρεμο και συγκροτημένο» τρόπο. Ελπίζει ότι μια εμπορική συμφωνία, κάτι που απέφυγαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις του Ηνωμένου Βασιλείου για δεκαετίες, θα «μετριάσει» τις επιπτώσεις των δασμών. Αυτή τη φορά, το Ηνωμένο Βασίλειο επιδιώκει μια πολύ πιο περιορισμένη «συμφωνία οικονομικής ευημερίας» αντί για μια πιο εκτενή «συμφωνία ελεύθερου εμπορίου». Αν και αυτή η συμφωνία θα έχει περιορισμένο πεδίο, η ελπίδα είναι ότι θα είναι πιο γρήγορη στην επίτευξή της.
Πράγματι, ο Τραμπ μισεί την Ευρώπη;
Οι ευρωπαίοι ηγέτες ανησύχησαν από τις επιθέσεις στην Ευρώπη από τον αντιπρόεδρο, Τζέι Ντι Βανς, ωστόσο, ο Τραμπ υπήρξε λιγότερο εχθρικός, περιορίζοντας το ενδιαφέρον του στην άμυνα και στην εμπορική ανισορροπία. Έχει παραπονεθεί ότι οι ΗΠΑ «έχουν γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης από κάθε χώρα στον κόσμο» και ότι «δεν είναι ικανοποιημένος με την ΕΕ» ως τόπο για επιχειρηματική δραστηριότητα. Ο αποκλεισμός της ΕΕ από τις διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία έχει διαταράξει τη γεωπολιτική σχέση των δυτικών χωρών.
Πώς θα αντιδράσει η ΕΕ;
Η αντίδραση αναμένεται να είναι ισχυρή. Η ΕΕ έχει ήδη ανακοινώσει σειρά δασμών που προγραμματίζει να επιβάλει σε εισαγωγές από τις ΗΠΑ, με στόχο τον χάλυβα και το αλουμίνιο, καθώς και υφάσματα, δερμάτινα προϊόντα, οικιακές συσκευές, εργαλεία, πλαστικά και ξύλο. Πηγές αναφέρουν ότι η ΕΕ εξετάζει ακόμα και πιο «προκλητικές» ενέργειες, όπως δασμούς στα έσοδα που παράγουν μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες και κοινωνικά μέσα στις ευρωπαϊκές αγορές.
Αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει αντιδράσεις και να φέρει τους συμμάχους του Τραμπ, όπως ο Έλον Μασκ και ο Τζεφ Μπέζος, στο στόχαστρο. Επίσης, θα δοκιμάσει την ενότητα της ΕΕ, καθώς η Ιρλανδία αναμένεται να αντιταχθεί σε πιο ποινικές ενέργειες λόγω της κυριαρχίας του αμερικανικού τεχνολογικού τομέα στο Δουβλίνο.
Η ΕΕ προτιμά τις διαπραγματεύσεις και γι’ αυτό έχει αποφασίσει να καθυστερήσει τα αντίμετρα, προκειμένου να ανοίξει τον χώρο για συζητήσεις. Ο Μάρος Σέφκοβιτς, ο ευρωπαίος επίτροπος για το Εμπόριο και την Οικονομική Ασφάλεια, έχει ήδη συναντηθεί με τον αμερικανό υπουργό Εμπορίου, Χάουαρντ Λούτνικ, και αν και επέστρεψε άπραγος, προσπαθεί να χτίσει μια προσωπική σχέση που θα του προσφέρει πλεονέκτημα στις διαπραγματεύσεις.
Γιατί δεν ξεκινούν άμεσα διαπραγματεύσεις;
Ένας ευρωπαίος αξιωματούχος δήλωσε ότι δεν έχει νόημα να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ σε αυτό το στάδιο, χαρακτηρίζοντας τη διαδικασία σαν να συζητάς για «χαλασμένο ψάρι». «Δεν είναι πολύ παραγωγικό να ξεκινήσεις τώρα τις διαπραγματεύσεις για την αφαίρεση των δασμών», είπε ο αξιωματούχος.
Ποιο είναι το σχέδιο του Τραμπ;
Ο Τραμπ ασχολείται με τους δασμούς από τη δεκαετία του 1980, όταν καταφερόταν εναντίον της Ιαπωνίας για την αγορά ακινήτων στις ΗΠΑ από τους Ιάπωνες, σε μια ανοιχτή οικονομία, ενώ οι αμερικανοί επενδυτές δεν μπορούσαν να ενεργήσουν με τον ίδιο τρόπο στην Ιαπωνία.
Στόχος του είναι να επανεκκινήσει τη βιομηχανία στις ΗΠΑ και να επιστρέψει τις θέσεις εργασίας και τους φόρους που θεωρεί ότι πρέπει να πληρώνουν οι αμερικανικές εταιρείες εντός των ΗΠΑ, αντί για το εξωτερικό.
Τι δείχνουν τα δεδομένα για το εμπόριο;
Η ΕΕ είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος των ΗΠΑ, με το εμπόριο ΕΕ-ΗΠΑ να φτάνει τα 1,6 τρισεκατομμύρια ευρώ, με τρεις χώρες –Ιρλανδία, Γερμανία και Ιταλία– να καταγράφουν πλεονάσματα στο εμπόριο αγαθών.
Πώς αντιδράει η αγορά;
Οι αγορές των ΗΠΑ είναι ανήσυχες, με τον δείκτη S&P 500 και τον Nasdaq να κλείνουν τον Μάρτιο με τις χειρότερες επιδόσεις τριμήνου από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022. Η ΕΕ παρουσιάζεται ως ασφαλές καταφύγιο, με τον υπουργό Οικονομικών της Ιρλανδίας, Πάσχαλ Ντόνοχιου, να δηλώνει ότι οι επενδυτές «επανεκτιμούν την ΕΕ και επενδύουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
